Η Κομισιόν ενέκρινε την πρώτη ετήσια έκθεσή της σχετικά με την εφαρμογή του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), που αποτελεί το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU.
Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη μιας σειράς ετήσιων εκθέσεων της Κομισιόν, οι οποίες θα καλύπτουν την εφαρμογή του ΜΑΑ καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του, όπως απαιτείται από τον κανονισμό ΜΑΑ.
Επιχορηγήσεις και δάνεια
Ο ΜΑΑ διαθέτει έως και 723,8 δισ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων στα κράτη – μέλη για τη στήριξη μετασχηματιστικών επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να βγει ισχυρότερη από την πανδημία COVID-19.
Το χρηματοδοτικό αυτό εργαλείο μπορεί να αποτελέσει λοιπόν ένα σημαντικό βήμα προς την επενδυτική δραστηριότητα, με δεδομένη τον υφιστάμενο πόλεμο στην Ουκρανία και τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει ήδη σε όλη την Ευρώπη.
Ο κανονισμός ΜΑΑ προβλέπει ότι οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται σε καθένα από τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας πρέπει να επιτυγχάνουν στόχους για τις δαπάνες για το κλίμα και τις ψηφιακές δαπάνες και να συμβάλλουν κατάλληλα στους έξι πυλώνες ή τομείς πολιτικής ευρωπαϊκής σημασίας.
Περίπου το 40 % των συνολικών κονδυλίων των σχεδίων αφορά μέτρα για τη στήριξη των κλιματικών στόχων, και όλα τα σχέδια υπερβαίνουν τον στόχο του 37 % για το κλίμα που ορίζεται στον κανονισμό.
Επιπλέον, τα εγκριθέντα σχέδια διαθέτουν το 26 % του συνολικού ποσού στις ψηφιακές δαπάνες.
Και πάλι, το ποσοστό αυτό υπερβαίνει κατά πολύ τον στόχο του 20 % που ορίζεται στον κανονισμό.
Τα εγκεκριμένα σχέδια
Η Κομισιόν προέβη τελικά σε θετική αξιολόγηση 22 σχεδίων. Μέχρι στιγμής το ποσό που διατίθεται στα σχέδια αυτά ανέρχεται συνολικά σε 445 δισ. ευρώ (291 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 154 δισ. ευρώ σε δάνεια).
Μετά την έγκριση των εν λόγω 22 σχεδίων από το Συμβούλιο, η Κομισιόν εκταμίευσε ταχέως 56,6 δισ. ευρώ σε πληρωμές προχρηματοδότησης στα 21 κράτη μέλη που το είχαν ζητήσει.
Μέχρι στιγμής πέντε κράτη μέλη έχουν υποβάλει στην Επιτροπή τις πρώτες αιτήσεις τακτικής πληρωμής τους, και αναμένονται περισσότερες από 30 περαιτέρω αιτήσεις το 2022.
Η πρώτη αίτηση πληρωμής είχε ως αποτέλεσμα την εκταμίευση 10 δισ. ευρώ στην Ισπανία τον Δεκέμβριο του 2021, και αναμένεται να πραγματοποιηθούν περαιτέρω πληρωμές μόλις τα κράτη μέλη επιτύχουν τα σχετικά ορόσημα και τους στόχους.
Η Ένωση άντλησε επιτυχώς κεφαλαία από τις κεφαλαιαγορές για να χρηματοδοτήσει τον ΜΑΑ και εξέδωσε το πρώτο της πράσινο ομόλογο το 2021.
Πυλώνες και δαπάνες
• Στα 22 εγκριθέντα σχέδια, οι συνολικές εκτιμώμενες δαπάνες που συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση (πυλώνας 1) ανέρχονται σε 224,1 δισ. ευρώ.
• Συνολικές εκτιμώμενες δαπάνες ύψους σχεδόν 130 δισ. ευρώ διατίθενται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό (πυλώνας 2).
• Τα μέτρα που συμβάλλουν στην έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη (πυλώνας 3) αντιπροσωπεύουν περισσότερο από χίλια μέτρα στα 22 εγκριθέντα σχέδια, συνολικού ύψους περίπου 223 δισ. ευρώ.
• Τα μέτρα για τη στήριξη της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής (πυλώνας 4) ανέρχονται σε 193 δισ. ευρώ.
• Τα μέτρα για τη στήριξη της υγείας και της οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής ανθεκτικότητας (πυλώνας 5) ανέρχονται σε 78 δισ. ευρώ,
• Τέλος, τα μέτρα για την επόμενη γενιά, τα παιδιά και τους νέους (πυλώνας 6) ανέρχονται σε 49 δισ. ευρώ.
