Tαξιδεύουμε με hygge* διάθεση στην πόλη του Άντερσεν, των ποδηλάτων και του σύγχρονου ντιζάιν, αναζητώντας την ουσία της πιο αναγνωρίσιμης δανέζικης λέξης των τελευταίων χρόνων. Η πιο κοντινή μετάφραση της λέξης στα ελληνικά είναι «ευημερία».
Μα τι ακριβώς είναι το hygge; Αν και δεν πρόκειται για καινούργια λέξη, είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς νεολογισμούς τoυ σύγχρονoυ ευρωπαϊκού λεξιλογίου, με πιο κοντινή μετάφραση στα ελληνικά την «ευημερία». Αρκετοί υποστηρίζουν ότι συγγενεύει με την αγγλική λέξη «hug» (που σημαίνει «αγκαλιά»), αλλά κι αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση. Το πιο σίγουρο είναι πως το δανέζικο hygge ευκολότερα το κατανοεί κανείς ως βίωμα. Και πως είναι προτιμότερο να το… ζεις παρά να το προφέρεις (το δεύτερο γράμμα, κάτι ανάμεσα στα δικά μας «υ» και «ου», απαιτεί ένα κοπιώδες γύρισμα της γλώσσας προς τα μέσα).
Hygge λοιπόν είναι η ζεστή αγκαλιά μιας φίλης που θα σε υποδεχτεί στο αεροδρόμιο κι έχει πάρει μία εβδομάδα άδεια για να περάσετε όμορφα παρέα. Είναι η δανέζικη φιλοξενία σε διαμέρισμα γοητευτικού κτιρίου του 1904 με βιτρό παράθυρα στο κλιμακοστάσιο και εξαιρετικά γύψινα στα ταβάνια, επιπλωμένο σύμφωνα με τις λιτές επιταγές του σύγχρονου σκανδιναβικού ντιζάιν. Είναι όμως και το να μοιραστείς με τα αγαπημένα σου πρόσωπα ένα μπουκάλι κρασί γύρω από αναμμένα κεριά. Υπολογίζεται πως κάθε Δανός καίει 6 κιλά κερί τον χρόνο, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση σε όλη την Ευρώπη!
«Καμιά συνταγή για hygge δεν είναι ολοκληρωμένη χωρίς κεριά. Όταν τους ζητήθηκε να απαντήσουν τι συνδέουν περισσότερο με το hygge, το 85% των Δανών ερωτηθέντων απάντησε τα κεριά», σύμφωνα με τον Meik Wiking, συγγραφέα του βιβλίου «The little book of Hygge» και πρόεδρο του Δανέζικου Ινστιτούτου Έρευνας της Ευτυχίας. O ίδιος μάλιστα αποκαλύπτει πως ανάβει κεριά ακόμα και όταν βρίσκεται στη δουλειά, για να δημιουργήσει ευχάριστη ατμόσφαιρα.
Στην ουσία περί αυτού πρόκειται. Hygge είναι το δικαίωμά μας να εστιάζουμε σε μικρές ή μεγάλες απολαύσεις της ζωής και να δημιουργούμε μίνι ιεροτελεστίες, που θα κάνουν τον χρόνο που μοιραζόμαστε με φίλους και οικογένεια πιο ποιοτικό. Σε αυτό το ταξίδι, λοιπόν, περιόρισα κι εγώ την τάση μου –λόγω επαγγέλματος– να θέλω να τα βλέπω όλα, και μάλιστα γρήγορα, και αφέθηκα σε μια πολύ… hyggelig γνωριμία με την Κοπεγχάγη μαζί τη Δανέζα φίλη μου, νοσηλεύτρια στο επάγγελμα, με ειδίκευση στη φροντίδα νεογέννητων που έχουν μόλις υποβληθεί σε εγχείρηση καρδιάς. Η «φροντίδα» είναι ένα ακόμα σημαντικό συστατικό του hygge.
ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ
Hygge είναι να τριγυρνάς με καλή παρέα ανέμελα στην πόλη. Να περπατάς με τις ώρες ή να κάνεις ποδήλατο. Να περιπλανιέσαι στο Assistens Kirkegard, που είναι νεκροταφείο και πάρκο μαζί –όπως συνηθίζεται στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά– και στο οποίο θα δεις μεταξύ άλλων τον τάφο του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. «Εκτός από το hygge, τον Άντερσεν, τα Lego και το ντιζάιν, η Δανία φημίζεται και για την αγάπη της στους ποδηλάτες», επισημαίνει ο φίλος μας Meik Wiking.
Ειδικά στην απόλυτα επίπεδη Κοπεγχάγη η κυκλοφορία των αυτοκινήτων στους δρόμους είναι εξαιρετικά ήπια, σε αντίθεση με τους ποδηλατόδρομους. Δίκυκλα και τρίκυκλα με τα μωρά στο καλάθι, κουδουνίσματα και προσπεράσεις, ακόμα και παραβιάσεις των ειδικών για τα ποδήλατα φαναριών. Με άλλα λόγια, το ποδήλατο είναι το πιο δημοφιλές μέσο μετακίνησης για τους Δανούς, αλλά, αν θέλεις να διατηρήσεις τη hygge (= απολαυστική) διάσταση της ποδηλασίας, είναι προτιμότερο να επιλέγεις διαδρομές που περνούν μέσα από πάρκα.
Ο Bοτανικός Kήπος και ο γειτονικός Κήπος του Rosenborg, στον οποίο oμάδες κατοίκων και επισκεπτών μπορούν να «νοικιάσουν» για λίγες ώρες ένα από τα δημοτικά θερμοκήπια, να το φροντίσουν και να καρπωθούν τα ώριμα φρούτα και ζαρζαβατικά του, είναι δύο ακόμα κεντρικότατα πάρκα στην Κοπεγχάγη. Βρίσκονται κοντά στα ανάκτορα Amalienborg με τη ροκοκό αρχιτεκτονική, που λειτουργούν ως χειμερινή κατοικία της βασιλικής οικογένειας, και στη μαρμάρινη εκκλησία Frederiks με τον πελώριο τρούλο που στηρίζεται σε 12 μεγάλες κολόνες. Πολύ κοντά σε όλα αυτά είναι το εμπορικό της κέντρο, που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τόσο ως προς τα ρούχα όσο και τα καταστήματα επίπλων και ντιζάιν.
ΝΥHAVN ΚΑΙ «ΜΑΥΡΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ»
Ο περίπατος συνεχίζεται έως την προκυμαία του Nyhavn, ενός από τα πιο τουριστικά σημεία της πόλης, με τα πολύχρωμα κτίρια του 17ου αιώνα που καθρεφτίζονται στο κανάλι. Οι Δανοί εκμεταλλεύονται στο έπακρο το υγρό στοιχείο γύρω τους. Άλλωστε το όνομα της Κοπεγχάγης προέρχεται από παραφθορά του «Kobmandshavn», που θα πει «το λιμάνι των εμπόρων» και παραπέμπει στις ένδοξες εποχές του Μεσαίωνα, όταν η πόλη κυριαρχούσε στους θαλάσσιους δρόμους της Βόρειας Ευρώπης. Πλέον αποτελεί σημαντικό λιμάνι για κρουαζιερόπλοια και συγκεντρώνει κυρίως ταξιδιωτικό ενδιαφέρον. Τουριστικές μηχανοκίνητες βάρκες με εισιτήριο 80 δανέζικες κορώνες (10 ευρώ) φεύγουν η μία μετά την άλλη από το Nyhavn και, ακόμα κι αν απεχθάνεται κανείς τα πολύ τουριστικά tours, νομίζω πως αξίζει μια τέτοια γνωριμία με την πόλη. Θα βρεθείς να πλέεις άλλοτε δίπλα σε οκταώροφα κρουαζιερόπλοια και άλλοτε κάτω από πολύ χαμηλές πέτρινες γέφυρες. Τα λεγόμενα Go Boats είναι μικρότερα σκάφη που μπορούν να μεταφέρουν παρέες των πέντε-έξι ατόμων το πολύ και έχουν ένα τραπέζι στη μέση για πικνίκ. Χαρίζουν εικόνες όπως εκείνη του κυρίου με τη γραβάτα που είδα να κολατσίζει εν πλω, κρατώντας ανοιχτή την ομπρέλα του για προστασία από το ανεπαίσθητο ψιλόβροχο.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της υδάτινης περιπλάνησης, αλλά και των περιπάτων μου στην Κοπεγχάγη, ήταν να παρατηρώ τον συνεχή αρχιτεκτονικό διάλογο ανάμεσα στο παλιό και το νέο. Σύγχρονες γέφυρες για ποδηλάτες και πεζούς, όπως η Inderhavnsbroen, από τη μια και μικρά, χαμηλά πετρόχτιστα γεφύρια από την άλλη. Κεραμιδί, εκρού, πράσινα, μπλε και κίτρινα παλιά κτίρια, συχνά πενταώροφα, ξεπροβάλλουν ανάμεσα σε στιβαρά ανάκτορα και εκκλησίες, ενώ παρακάτω δεσπόζουν σύγχρονα αρχιτεκτονήματα από γυαλί, όπως το Skuespilhuset (σ.σ. το Βασιλικό Θέατρο της Δανίας) και το κτίριο της νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης, το «Μαύρο Διαμάντι», όπως έχει επικρατήσει να λέγεται από την αντανάκλαση των νερών του καναλιού πάνω στην κεκλιμένη πρόσοψή του.
Το μαύρο κυριαρχεί έντονα στις σύγχρονες αρχιτεκτονικές τάσεις με τρόπο καθηλωτικό και λίγο μυστήριο. Οι Δανοί, μαθημένοι εκ των πραγμάτων στο σκοτάδι (και στις ατελείωτες χειμωνιάτικες νύχτες), όχι απλώς δεν το φοβούνται, αλλά και το ανάγουν σε τέχνη είτε μέσω της αρχιτεκτονικής είτε σχεδιάζοντας φωτιστικά. Ο Poul Henningsen, ένας από τους πιο σημαντικούς Δανούς αρχιτέκτονες και σχεδιαστές φωτισμού, γεννήθηκε το 1894 και μεγάλωσε χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα σε ένα δωμάτιο όπου τρεμόπαιζε συνεχώς το απαλό φως από λάμπες πετρελαίου. Έκτοτε, αμέτρητα ονόματα Δανών σχεδιαστών φωτισμού πρωταγωνιστούν στον χώρο του ευρωπαϊκού ντιζάιν.
Η σύγχρονη αρχιτεκτονική αυτή την εποχή έχει βρει πρόσφορο έδαφος στην περιοχή Sydhavnen, κοντά στο αεροδρόμιο, με ψηλά και λιτά μπλοκ κατοικιών, αλλά και σε μικρότερες συνοικίες, όπως η Frederiksholm, που συνορεύει με την «εναλλακτική» Christiania. Γκαζόν, μαύρες προσόψεις, μεταλλικά μπαλκόνια και διαμερίσματα με καθιστικά στα οποία οι δύο απέναντι πλευρές έχουν τζαμαρίες αντί για τοίχους. Στο ανερχόμενο Vestebro, στον χώρο όπου από το 1847 μέχρι το 2008 λειτουργούσε το παλιό εργοστάσιο της Calsberg, αναπτύσσεται μία από τις πιο χιπ γωνιές της πόλης, το Calsberg City District, με εμπορικά καταστήματα, καφέ, εστιατόρια, χώρους εκπαίδευσης και σεμιναρίων, δίνοντας νέα πνοή στην αρχιτεκτονική ταυτότητα όλης της περιοχής.
ΛΙΓΟ HYGGE ΑΚΟΜΑ
Εκεί στο Vestebro, γύρω από την ξύλινη μπάρα του cocktail bar Curfew και τον Πορτογάλο ιδιοκτήτη του με το ανεξάντλητο χιούμορ, πέρασα μία από τις πιο όμορφες, hyggelig βραδιές μου στην Κοπεγχάγη. Συνεχίσαμε στο Οak Room, ένα συνοικιακό στέκι με έναν θεόρατο Δανό bartender να θυμίζει γνήσιο απόγονο των Βίκινγκς. Για τους λάτρεις του κρασιού προτείνω ανεπιφύλακτα την κάβα Vintro στο Νorrebro. Ο χώρος της έχει αναμορφωθεί πρόσφατα, με τις γωνίες της να σχηματίζουν μικρά αυτόνομα wine bars και όλους τους χώρους να αναδίδουν ένα υπέροχο άρωμα από ξύλο και κρασί.
Η τάση της New Nordic κουζίνας, που κερδίζει όλο και περισσότερους πιστούς σε όλη την Ευρώπη, ξεκίνησε από την Κοπεγχάγη και το βραβευμένο με Michelin εστιατόριο Noma. To διάσημο εστιατόριο του Ρενέ Ρετζέπι έχει κλείσει πια και τη φήμη του στην πόλη έχουν διαδεχτεί νέες αφίξεις, όπως το Geranium, το Amass, το Mash και άλλα μοντέρνα, πολυτελή και ευγενικά για τον ουρανίσκο ρεστοράν. Το Νew Nordic είναι δεκτικό έθνικ επιρροών, οι οποίες άλλωστε είναι ολοένα και πιο εμφανείς σε κάθε έκφανση της τοπικής κουλτούρας του φαγητού και του καφέ. Τα ανοιχτά δανέζικα σάντουιτς είναι διαθέσιμα σχεδόν παντού, χορταστικά και οικονομικά, για όσους θέλουν να γευτούν κάτι αμιγώς τοπικό.
Οι γκαλερί και τα μουσεία, γενικά η σχέση της Κοπεγχάγης με την τέχνη, αξίζουν ένα άλλο, διαφορετικό ταξίδι. Από αυτή την επίσκεψη στην Κοπεγχάγη, τον ποιοτικό χρόνο με φίλους που είχα καιρό να δω, τη δανέζικη –και όχι μόνο– εμμονή με το hygge, έφερα μαζί μου επιστρέφοντας τη συνειδητοποίηση της λίγης παραπάνω φροντίδας και του χρόνου που έχουν ανάγκη οι σχέσεις, τα ταξίδια, οι δουλειές μας σε έναν κόσμο που τείνει να τρέχει όλο και πιο γρήγορα.
Πηγή: taxidia-kathimerini
