Ερωτηθείς αν η Ελλάδα χρειάζεται μια αλλαγή στρατηγικής ως προς την Τουρκία τώρα που η Ευρώπη δεν θέλει απ’ ό,τι φαίνεται την Άγκυρα και η Άγκυρα μάλλον δεν θέλει την Ευρώπη, ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι «υπάρχουν ακόμη μοχλοί και ενδιαφέροντα», καθώς και η ΕΕ επιθυμεί ισχυρούς δεσμούς και οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία, αλλά και η Τουρκία- μολονότι δεν έχει την ίδια πίεση για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση- έχει μεγάλη πίεση για την ανανέωση των οικονομικών σχέσεων και για την τελωνειακή της ένωση με την ΕΕ, αξίας άνω των 60 δισ.
Επιπροσθέτως, όμως, άσκησε κριτική σε όσους μιλούν για νέα στρατηγική, εξηγώντας ότι δεν έχουν περιγράψει καμία πρόταση και είναι περισσότερο «στην αμφισβήτηση μιας δικής τους πολιτικής στο παρελθόν», επισημαίνοντας ότι η παρούσα ελληνική διπλωματία έχει «πάρα πολλά στοιχεία νέας εξωτερικής πολιτικής που φαίνεται δεν είναι σε θέση ν’ αναγνωρίσουν, ιδιαίτερα το βάρος που ρίχνουμε στην Ανατολική Μεσόγειο όπου υπάρχει η γραμμή Καστελόριζο – Κύπρος και οι ενεργειακοί πόροι». Σημείο που επικεντρώνεται, όπως εξήγησε, η ελληνική εξωτερική πολιτική και με τις τριμερείς συνεργασίες που έχει συνάψει και με το συνέδριο της Ρόδου, που πραγματοποιείται εδώ και δύο χρόνια, για τη διαμόρφωση ενός νέου συστήματος ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, που ξεκίνησε με 11 χώρες, αραβικές και ευρωπαϊκές, και σήμερα είναι στις 23.
Απαντώντας σχετικά για αύξηση δαπανών στους εξοπλισμούς, ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι με δεδομένο ότι «οι δικοί μας πόροι δεν είναι ίδιοι με της Τουρκίας», «εμείς δεν θέλουμε απλώς καινούργιες δαπάνες για την άμυνα, αλλά θέλουμε οι οποιεσδήποτε δαπάνες για την άμυνα να είναι έξυπνες και να εξυπηρετούν τους δικούς μας αμυντικούς στόχους». «Δηλαδή, εμείς θέλουμε αμυντικούς εξοπλισμούς διότι δεν έχουμε πρόθεση να εισβάλλουμε σε κανέναν τρίτο. Η Τουρκία παίρνει και εξοπλισμούς εισβολής σε τρίτες χώρες» συμπλήρωσε.
Ερωτηθείς σχετικά με το έλλειμμα ενημέρωσης που του καταλογίζει η αντιπολίτευση, ο Ν. Κοτζιάς απάντησε χαρακτηριστικά: «Μάλιστα, το έκαναν και δυο μέρες μετά αφού τους ενημέρωσα», ενώ αναφέρθηκε στις πέντε ενημερώσεις το τελευταίο δίμηνο για την ΠΓΔΜ. «Αυτοί δεν έκαναν ποτέ τους. Δηλαδή εγώ το θεωρώ θράσος. Αυτοί δεν έκαναν ποτέ τους ενημέρωση». Παράλληλα, θέλησε να σημειώσει επ’ αυτού ότι «δυστυχώς υπάρχουν ορισμένα κόμματα τα οποία, για οτιδήποτε και να τους ενημερώσω, νιώθουν την ανάγκη να τ’ αφήσουν να διαρρεύσουν στον Τύπο» , προκειμένου «να κάνουν τους καλούς στους δημοσιογράφους», αλλά «που δίνουν τη δυνατότητα στην άλλη πλευρά να κατανοεί πώς διαμορφώνουμε την ιεράρχηση των στόχων μας και το περιεχόμενό τους. Αυτά δεν είναι καλά πράγματα. Αντί να παραπονιούνται ότι δεν έχουν ενημέρωση, που έχουν, καλό είναι να είναι υπεύθυνοι στην ενημέρωση που παίρνουν».
Απαντώντας αναφορικά για το ονοματολογικό με την ΠΓΔΜ, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε επίσης τη σημασία της υπευθυνότητας, της νηφαλιότητας και της σοβαρότητας επί των δηλώσεων της σκοπιανής πλευράς. «Μερικά ζητήματα της διπλωματίας δεν μπορεί να λύνονται με δηλώσεις, ούτε μπορείς να βγαίνεις σε συνεντεύξεις και να λες πράγματα που είναι της διαπραγμάτευσης» είπε, εξηγώντας ότι υπάρχει ο κίνδυνος να εκτεθεί κάποιος.
Υπό το πρίσμα αυτό ο Ν. Κοτζιάς έφερε ως παράδειγμα τις δύο πλευρές, την ελληνική κυβέρνηση που δεν έχει κυβερνητική πλειοψηφία στο ζήτημα της ονομασίας, και το παλεύει, όπως είπε, και τον κ. Ζάεφ, ο οποίος διαθέτει πλειοψηφία στη Βουλή του -«έχει 61 έδρες, 59 + 2 από το μικρό αλβανικό κόμμα που δεν συμμετέχει στην κυβέρνησή του» -και λέει «δεν είμαι σε θέση να το περάσω αυτό από τη Βουλή».
Αποσαφήνισε δε ότι ο κ. Ζάεφ θέλει αυξημένη πλειοψηφία για το Σύνταγμα και πρέπει να παλέψει για την αποκτήσει. Αν λέει «επειδή δεν την έχω, δεν το κάνω», δεν πρόκειται να την παλέψει ποτέ και δεν πρόκειται να έρθουμε ποτέ σε μια ουσιαστική συμφωνία. «Δεν πάμε να κάνουμε συμφωνία, για τη συμφωνία» υπογράμμισε και συνέχισε: «Είναι ολοφάνερο ότι η πΓΔΜ τον Ιούνιο δεν πρόκειται να μπει στο ΝΑΤΟ», απαντώντας σε όσους ισχυρίζονταν ότι «το κάνουμε αυτό διότι μας πιέζουν όλοι τον Ιούνιο να ενταχθεί η πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ».
Και το έχασε η πΓΔΜ το ΝΑΤΟ διότι, όπως εξήγησε ο Ν. Κοτζιάς, «είμαστε στον Απρίλιο, μια συμφωνία πρέπει να πάει για επικύρωση με διάφορους τρόπους. Εκείνοι θέλουν να κάνουν δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα στη φίλη χώρα στο βορρά θέλει πάνω από δυο μήνες, δηλαδή μπαίνει μόνο το δημοψήφισμα τον Ιούνιο. Και αφού γίνει το δημοψήφισμα, θα πρέπει να πάει στη Βουλή η συμφωνία, που θα θέλει μισό – ένα μήνα και αφού πάει στη Βουλή θα πρέπει μετά να συνεχίσει η Βουλή να κάνει συνταγματικές αλλαγές. Για να έχουμε συμφωνία, θα πρέπει να έχουμε συμφωνήσει στις συνταγματικές αλλαγές. ‘Αρα θα πάει το φθινόπωρο».
Εξήγησε επίσης ο Ν. Κοτζιάς, ερωτηθείς σχετικά με το ΝΑΤΟ και τη διαφοροποίηση του Έλληνα υπουργού Άμυνας στο ονοματολογικό, ότι «τις πολιτικές επιλογές τις κάνουν οι υπουργοί Εξωτερικών. Τα ζητήματα δηλαδή τα πολιτικά που έχουν να κάνουν με την πΓΔΜ περνάνε είτε από τον πρωθυπουργό, είτε από τον υπουργό Εξωτερικών, είτε από τους μόνιμους αντιπροσώπους, δηλαδή τους πρέσβεις μας στο ΝΑΤΟ» . Ειδικότερα, τόνισε ότι «πάντα, όλες οι κυβερνήσεις του κόσμου έχουν και πλειοψηφίες και μειοψηφίες», υπενθυμίζοντας ότι «στο ζήτημα της πΓΔΜ δυο φορές η Νέα Δημοκρατία είχε δημόσια εκφρασμένες μειοψηφίες. Η μία ήταν του κ. Σαμαρά, ο οποίος τελικά αποφάσισε ο ίδιος να φύγει, δεν τον έδιωξε ο κ. Μητσοτάκης, και η δεύτερη ήταν η ομάδα των τριών- οι κ.κ. Τζίμας, Έβερτ και Κανελλόπουλος- που τελικά ο κ. Μητσοτάκης τους φοβήθηκε και δεν προώθησε την αλλαγή της ονομασίας της πΓΔΜ, κακώς κατά τη γνώμη μου διότι είδατε πως κακοφόρμισε το πρόβλημα μέχρι σήμερα». Παράλληλα εξέφρασε την απορία του γιατί «τρεις μήνες διαπραγμάτευσης θεωρείται ίσος χρόνος με 25 χρόνια δημιουργίας προβλήματος» από τη ΝΔ.
Ερωτηθείς κατέστησε σαφές κατηγορηματικά ότι χωρίς αναθεώρηση του Συντάγματος και erga omnes δεν μπορεί να υπάρχει λύση. Ειδικότερα για το το erga omnes, είπε, όπως εξηγεί και στην πΓΔΜ, ότι αν δεν υπάρχει η χρήση για όλα τα διεθνή, διακρατικά, διεθνείς οργανισμούς, διμερείς σχέσεις και για τα εσωτερικά, θα έχουμε επενδύσει σε έναν καυγά και σε τριβές για τον επόμενο αιώνα. Διότι θα βγαίνουν έγγραφα, όπως για παράδειγμα δίπλωμα – πτυχίο πανεπιστημίου στο εξωτερικό με το εσωτερικό όνομα, και εμείς θα τους κυνηγάμε ότι «διαταράσσουν ή παραβιάζουν τις συμφωνίες», εκείνοι θα λένε ότι «συνέβη κατά λάθος» και αν έχουμε σήμερα έναν καυγά στο τι όνομα χρησιμοποιείται στους διεθνείς οργανισμούς, εκεί θα έχουμε έναν καθημερινό καυγά που θα είναι αδιέξοδος και που θα χειροτερεύει τις συνθήκες ανάμεσα στα δυο κράτη, σημείωσε και προσέθεσε: «Εγώ τους λέω ότι το κάνουμε και επιμένω στο erga omnes γιατί θέλουμε μια συμφωνία με σταθερότητα, μακράς πνοής που αντί να δημιουργεί να λύνει προβλήματα».
Αναφορικά με το όνομα ο κ. Κοτζιάς είπε ότι «εφόσον έχει σύνθετο γεωγραφικό προσδιορισμό δεν έχουμε πρόβλημα. Αλλά αυτός ο σύνθετος γεωγραφικός προσδιορισμός πρέπει να είναι και για το εσωτερικό». Ενώ για τον συμβιβασμό εξήγησε ότι «πρέπει να είναι ένας συμβιβασμός που η κάθε πλευρά να πάρει αυτό που η ίδια θεωρεί ως το πιο σπουδαίο».
Ερωτηθείς σχετικά με την τόσο μεγάλη συμμετοχή στα συλλαλητήρια αλλά και για την τελευταία δημοσκόπηση της PALMOS Analysis, ότι 7 στους 10 Έλληνες τάσσονται υπέρ μιας κοινά αποδεκτής λύσης στο Σκοπιανό, ο κ. Κοτζιάς χαρακτήρισε ως «θετική» τη μετακίνηση του κόσμου προς μια πιο ρεαλιστική γραμμή, εκφράζοντας την άποψη ότι «οι εξελίξεις και με την Τουρκία τις τελευταίες εβδομάδες, έχουν δείξει ότι είναι καιρός πια να λύσουμε τα προβλήματά μας με την Αλβανία και με την πΓΔΜ».
Σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με την Αλβανία διατύπωσε την άποψη ότι «μέχρι τα τέλη του Μάη θα έχουν κλείσει ουσιαστικά και τυπικά και τα τελευταία ανοιχτά θέματα». «Πρόκειται για προβλήματα που υπάρχουν 70-80 χρόνια. Όταν θα έρθει για συζήτηση στη Βουλή, θα εκπλαγείτε με αυτά που θα ακούσετε και για τις ανοησίες που γίνονταν και από τις δυο πλευρές» είπε ο κ. Κοτζιάς χαρακτηριστικά.
Παράλληλα ερωτηθείς σχετικά αποσαφήνισε ότι «ουδείς σε αυτή τη διαπραγμάτευση θέτει θέμα Τσάμηδων, δεν έχουμε δεχτεί να τεθεί σε αυτή τη διαπραγμάτευση τέτοιο θέμα». Όσο για τις περιουσίες, πρόσθεσε ότι «οι μόνες περιουσίες που υπάρχουν είναι αυτές που έχουν να κάνουν με το εμπόλεμο. Τυπικά κατά μία ερμηνεία είμαστε ακόμη σε πόλεμο με την Αλβανία, όσο δεν γίνεται με νομική επάρκεια η άρση αυτού του εμπόλεμου παραμένουν οι ιδιοκτησίες της μεσεγγύησης στα χέρια του ελληνικού δημοσίου. Αυτές οι μεσεγγυήσεις ιδιοκτησίες, αφορούν ιδιοκτησίες που μπήκαν υπό την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου με την κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία και την Αλβανία, που ήταν τότε ενιαία μοναρχία σε βάρος της Ελλάδας. Αυτά είναι προ του πολέμου δηλαδή, δεν έχουν να κάνουν με Τσάμηδες που είναι οι αποφάσεις των Δικαστηρίων μετά τον πόλεμο και είναι οριστικές και αμετάκλητες».
Τέλος, κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι η Αστυνομία υπερασπίστηκε το άγαλμα του Τρούμαν, ο υπουργός Εξωτερικών απάντησε ότι «η Αστυνομία δεν προστάτευε το άγαλμα του Τρούμαν να μην πέσει», αλλά ότι «η Αστυνομία δεν ήθελε να δημιουργηθεί ένα καινούργιο διπλωματικό πρόβλημα, εκεί που δεν χρειάζεται».
