Η Άνοιξη και το Καλοκαίρι είναι γνωστό ότι είναι οι εποχές των κουνουπιών και όλοι υποφέρουμε από τις επιθέσεις τους.
Eιδικά από το σούρουπο ως το χάραμα που τα κουνούπια είναι σε πλήρη δραστηριότητα, μπορούν να γίνουν επικίνδυνα αν δεν λάβουμε σωστά τα μέτρα μας. Αντίθετα με αυτό που μπορεί να πιστεύατε, έπειτα από αναρίθμητα βράδια που κάποιο κουνούπι σας στέρησε τον ύπνο σας, τα κουνούπια δεν κυκλοφορούν μόνο τη νύχτα αλλά και την ημέρα, ακόμη κι αν δεν τα βλέπουμε ή δεν τα ακούμε.
Στη χώρα μας έχουμε να κάνουμε με πολλά είδη κουνουπιών, αρκετά από τα οποία είναι δυνητικοί φορείς ασθενειών. Τα κουνούπια δεν ζουν πολύ, 1-2 μήνες κρατάει ο σύντομος βίος τους, αναπαράγονται όμως με μεγάλη ταχύτητα και ο βιολογικός τους κύκλος, από τη στιγμή που βγαίνουν οι προνύμφες μέχρι να μεταμορφωθούν σε ακμαία (δηλαδή ολοκληρωμένα) έντομα, δεν ξεπερνά τη μία βδομάδα κατά τους θερμούς μήνες.
Σημειώνουμε ότι η αναζήτηση αίματος από τα κουνούπια έχει σχέση με την αναπαραγωγή τους. Τα τσιμπήματα που κατά καιρούς δεχόμαστε προέρχονται από θηλυκά κουνούπια που χρειάζονται το αίμα για να καταφέρουν να γεννήσουν τα αυγά τους. Σημειώνουμε τέλος ότι το διοξείδιο του άνθρακα από την αναπνοή και οι χημικές ουσίες που εκλύονται από το δέρμα όπως πχ. το γαλακτικό οξύ είναι στοιχεία που προσελκύουν τα κουνούπια.
Οι ασθένειες
Τα κουνούπια από μόνα τους δεν είναι μολυσμένα αλλά κάποια από αυτά μπορεί να «μολυνθούν» με κάποιο παθογόνο όταν τσιμπήσουν «μολυσμένο» άνθρωπο ή ζώο.
Με αυτό τον τρόπο μπορούν να μεταδώσουν μία σειρά από ιώσεις στον άνθρωπο (ιός του Δυτικού Νείλου, Δάγκειος πυρετός, Τσικουνγκούνια κ.ά.) αλλά και την ελονοσία η οποία προκαλείται από πρωτόζωο παράσιτο. Κάποιοι θεωρούν ως πλέον επικίνδυνη την ελονοσία, ενώ άλλοι, κυρίως Ευρωπαίοι θεωρούν πιο επικίνδυνο τον Δάγκειο.
Στη χώρα μας υπάρχουν τουλάχιστον 60 είδη κουνουπιών, πολλά από τα οποία θα μπορούσαν να μεταδώσουν μια σειρά από ασθένειες. Για παράδειγμα, ο ιός του δυτικού Νείλου μεταδίδεται αρκετά εύκολα όχι τόσο μέσω «τίγρη» (aedes albopictus), όσο -και κυρίως- μέσω του εξαιρετικά διαδεδομένου «οικιακού» κουνουπιού (culex pipiens). Είναι το ανθρωπόφιλο κουνούπι που τσιμπάει τον άνθρωπο τα βράδια και φροντίζει να κάνει αισθητή την παρουσία του με το χαρακτηριστικό ενοχλητικό του ήχο στα αυτιά μας.
Πώς να προστατευτείτε από τα κουνούπια
Το σημαντικότερο μέτρο πρόληψης είναι τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα τσιμπήματα των κουνουπιών εντός και εκτός σπιτιού.
Για προστασία μέσα στο σπίτι
-Τοποθετήσετε σίτες σε πόρτες, παράθυρα και αεραγωγούς τζακιού
-Χρησιμοποιήστε κουνουπιέρες, ειδικά για τα βρέφη, αν κατοικείτε σε περιοχές με πολλά κουνούπια.
-Χρησιμοποιήστε εντομοκτόνα στον αέρα, όπως ταμπλέτες και φιδάκια.
-Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά καθώς ο δροσερός αέρας απομακρύνει τα κουνούπια, χωρίς όμως να τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων, ειδικά οροφής, δυσχεραίνει την προσέγγιση των κουνουπιών.
-Επιλέξτε λαμπτήρες κίτρινου χρώματος για τους εξωτερικούς χώρους γιατί προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια.
-Κουρέψτε το γρασίδι, τους θάμνους ή τις φυλλωσιές, όπου εκεί βρίσκουν καταφύγιο τα κουνούπια.
-Φροντίστε να ποτίζετε τις πρωινές ώρες.
-Απομακρύνετε το στάσιμο νερό από γλάστρες, λάστιχα και υδρορροές ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά.
Για προστασία εκτός σπιτιού
-Επιλέξτε ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα, καλύτερα με μακριά μανίκια.
-Εφαρμόστε εντομοαπωθητικό στα ακάλυπτα μέρη του σώματος.
Τι να προσέξετε στη χρήση εντομοαπωθητικού
-Απλώστε όσο εντομοαπωθητικό χρειάζεται στο ακάλυπτο δέρμα αλλά αποφύγετε την υπερβολική ποσότητα.
-Μην χρησιμοποιείτε το εντομοαπωθητικό σε ερεθισμένο δέρμα, αμυχές και τραύματα.
-Δεν αφήνουμε τα παιδιά να βάλουν μόνα τους εντομοαπωθητικό και δεν εφαρμόζουμε στις παλάμες τους, γιατί βάζουν συχνά τα χέρια στο στόμα.
-Τα εντομοαπωθητικά πρέπει να εφαρμόζονται μετά το αντηλιακό.
-Τα εντομοαπωθητικά με DEET αντενδείκνυνται σε βρέφη μέχρι 2 μηνών, ενώ συνίσταται η χρήση τους με προσοχή σε παιδιά κάτω των 12 ετών.
* O Δρ. Ψυχαράκης Στυλιανός M.D. Ph.D. είναι ειδικός ιατρός γενικής – οικογενειακής ιατρικής και Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης.
