Είχα την τύχη να βρεθώ στο συνεδριακό κέντρο του Creta Maris στη Χερσόνησο, όπου είχανε συγκεντρωθεί τα καλύτερα μυαλά του κόσμου για να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους και να γίνει ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της ιατρικής βιολογίας και συγκεκριμένα στη “Γονιδιωματική Ιατρική στο χώρο της Μεσογείου” με τελικό στόχο την επέμβαση στο γενετικό υλικό του ανθρώπου ώστε να προλαμβάνονται ή και να θεραπεύονται αρρώστιες που ελέγχονται από το άγνωστο μέχρι προ τινός γονιδίωμά του.
Είχα το προνόμιο να θαυμάσω το δυναμισμό και την μέθη τους για την επιστήμη, και να κουβεντιάσω με τον κορυφαίο στο είδος του, τον γνωστό ανά την Ελλάδα και διεθνώς Μανόλη Καμβυσέλλη (Kellis), που, Θείο δώρο, συμπίπτει να είναι του αδελφού μου Γιάννη το στερνοπαίδι.
Είναι εκείνος που πριν τρία χρόνια βραβεύτηκε στο Λευκό Οίκο από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Αμερικής Ομπάμα, για το ερευνητικό του έργο που αφορά την κατανόηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και τον ρυθμιστικό του ρόλο στον οργανισμό, και στοχεύει στη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου.
Ο Μανόλης Καμβυσέλλης (Kellis), μόλις 35 ετών, που οι σπουδές του άρχισαν Αθήνα, συνεχίστηκαν Γαλλία κι ολοκληρώθηκαν στα πανεπιστήμια MIT και Harvard της Αμερικής, με πάνω από 25 βραβεία ως τα σήμερα, με τις 95 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και πολλά άλλα, είναι καθηγητής Υπολογισμικής Βιολογίας στο καλύτερο Πανεπιστήμιο του κόσμου, στο MIT στη Βοστόνη, και μάλιστα πρωτόγινε καθηγητής σε ηλικία 25 ετών! Ο μικρότερος στα χρονικά του πανεπιστημίου με κλασσικές σπουδές.
Κι αρχίσαμε τη κουβέντα μας, που μοιράζομαι μαζί σας.
Ερ. Ποια, μέχρι σήμερα, η σημαντικότερη στιγμή της ζωής σου;
Μ.Κ. Η γέννηση του γιου μου. Κι όχι απλά η γέννηση μα όλο το μεγαλείο να βλέπεις λίγο-λίγο να έρχεται στον κόσμο μια καινούργια ύπαρξη, ένας άνθρωπος που δεν υπήρχε κι έγινε απ’ τη συνένωση δυο γονιδιωμάτων, είπε κι έδειξε τη Γαλλιδούλα γυναίκα του.
Ερ. Πώς αντιμετωπίζουν έναν Έλληνα με τέτοιες σπουδές και τόσες επιτυχίες στο εξωτερικό.
Μ.Κ. Με σεβασμό και θαυμασμό που κατάγομαι απ’ τους αρχαίους Έλληνες. Ίσως και ζήλια που δεν έχουν αυτό το προνόμιο.
Ερ. Η σημερινή κατάσταση….
Μ.Κ.. Με λυπεί ειλικρινά αυτή η κατάπτωση της πατρίδας μου κι η απώλεια του γοήτρου της, όλους τους συμπατριώτες μας στο εξωτερικό μας στεναχωράει, αλλά τούτο δεν έχει επίδραση στο επιστημονικό μας έργο. Εμείς κοιτάμε το γενικότερο συμφέρον χωρίς εγώ προσωπικά να κρύβω τον όποιον σοβινισμό μου. Εξ άλλου θαυμάζουν τους μεγάλους μας σοφούς και την αρχαία ελληνική γλώσσα που δημιούργησε και διέδωσε τον πολιτισμό παγκόσμια.
Ερ. Θα ήθελες να γυρίσεις στην Ελλάδα;
Μ.Κ. Βεβαίως, αλλά δεν θα μπορούσα να επιτελέσω το έργο μου. Δυστυχώς στην πατρίδα μας όλα δυσκολεύουν τους νέους κι ονειροπόλους επιστήμονες να φέρουν σε πέρας μεγαλόπνοα πειράματα και σχέδια.
Στο ΜΙΤ έχω όλα τα μέσα στη διάθεσή μου, απόλυτη συμπαράσταση και προτροπή του πανεπιστημίου και της πολιτείας για να προχωρήσω στο ερευνητικό κι επιστημονικό μου έργο, κι απόλυτη, θα ‘λεγα, ελευθερία στη δουλειά μου. Η Αμερική μετράει το αποτέλεσμα κι όχι τις ανασταλτικές λεπτομέρειες και πολύ περισσότερο τη γραφειοκρατία.
Ερ. Όμως έτσι, η Ελλάδα στερείται τη βοήθειά σου.
Μ.Κ. Αν βρισκόμουν στην Ελλάδα θα προσέφερα πολύ λιγότερα, γιατί δεν θα είχα τα μέσα και την ευχέρεια να κάνω τη δουλειά μου. Απ’ έξω, πίστεψέ με, βοηθάω, βοηθούμε πολύ περισσότερο την πατρίδα μας αφού η επιστήμη δεν έχει σύνορα.
Ερ. Για τους γονείς σου; Τι θα έλεγες.
Μ.Κ. Παραμέρισαν τα δικά τους προβλήματα για να ελαχιστοποιήσουν τα δικά μας, και να βγάλουν σωστούς ανθρώπους στην κοινωνία. Γι αυτό και τους σέβομαι, τους εκτιμώ και τους αγαπώ στο έπακρον.
Ερ. Πάντα σκέφτομαι πού βρίσκεις τη δύναμη να εργάζεσαι τόσο σκληρά.
Μ.Κ. Μα δε εργάζομαι. Παίζω. Ο καλός ερευνητής δε δουλεύει. Παίζει. Όπως το παιδί παίζει και ξεχνάει τα πάντα, έτσι κι εμείς παίζουμε κι έχουμε στο μυαλό μας μόνο αυτό που κάνουμε ξεχνώντας ανθρώπινες αδυναμίες, κούραση, ωράρια κι αν είναι μέρα ή νύχτα.
Ερ. Με την οικογένειά σου;
Μ.Κ. Φροντίζω να μην τους παραμελώ. Εξ άλλου πολλές φορές παραβρίσκονται, ή βοηθάνε.
Ερ. Ο γιος σου; 13 μηνών;
Μ.Κ. Ακριβώς. Πολλές φορές τον παίρνω μαζί μου, ακόμα και την ώρα της διάλεξης μου. Για δες τον; Έχει πρώιμη ωριμότητα.
Πράγματι εκεί δίπλα ο μικρός Γιαννάκης, είχε πάρει το κρυστάλλινο ποτήρι με την πορτοκαλάδα κι έπινε σα μεγάλος.
Ερ. Μανόλη, ώρες ατέλειωτες δουλεύεις σκληρά. Πού αποσκοπείς;
Μ.Κ. Να ικανοποιήσω την περιέργειά μου.
Έμεινα απορημένος για δεύτερη φορά, γι αυτό, συμπλήρωσε.
Μ.Κ. Είναι πολύ σπουδαίο θείε μου να ικανοποιείς την περιέργειά σου. Τότε το κυνήγι γίνεται πάθος.
Ερ. Και μετά;
Μ.Κ. Χοροπηδώ, γιατί το θετικό αποτέλεσμα των πειραμάτων μου, είμαι ο πρώτος στον κόσμο ολόκληρο που το βλέπω! Μετά από μένα θα το μάθουν κι άλλοι, θα το δουλέψουν, θα το επεξεργαστούν και θα βρούνε ανάλογες εφαρμογές.
Ερ. Ποιο το αντικείμενο των σημερινών σου ερευνών;
Μ.Κ Η ομάδα μας στο ΜΙΤ αποσκοπεί στην περαιτέρω κατανόηση του ανθρώπινου γονιδιώματος με την υπολογιστική ολοκλήρωση των μεγάλης λειτουργικής και συγκριτικής γονιδιωματικής κλίμακας συνολικών δεδομένων.
Ερ. Με απώτερο σκοπό πέρα από την ικανοποίηση της περιέργειάς σας;
Μ.Κ. Τη βελτίωση των συνθηκών ζωής του ανθρώπου.
Ερ. Σίγουρα θα έχεις πολύ άγχος. Πώς το καταπολεμάς;
Μ.Κ. Απλούστατα, δεν έχω.
Ερ. Μα σε βλέπω τρέχεις, κάνεις τα πάντα…
Μ.Κ. Ναι αλλά χωρίς άγχος. Με είδες κατά την ομιλία μου στο συνέδριο;
Ερ. Ήσουν ήρεμος, ταχύτατος, ακριβολόγος.
Κείνη τη στιγμή που μιλάγαμε ζήτησε συγνώμη απ’ όλους, πήγε δίπλα, φόρεσε το μαγιό του και παρά το κρύο και τα κύματα, έκανε μπάνιο στη θάλασσα. Όταν γύρισε απέφυγε άλλη ερώτηση, όμως είπε γλυκά.
Μ.Κ. Για το θείο μου, ό,τι θέλει.
ΕΡ. Με την ρομποτική ταχύτητα και ακρίβεια που κινείσαι και δρας, με τους πολλούς μεταπτυχιακούς φοιτητές που έχεις στο εργαστήριό σου, τις διαλέξεις, τα ταξίδια, τα συνέδρια σε όλον τον κόσμο, με τα άπειρα ηλεκτρονικά μηνύματα και πληροφορίες που παίρνεις και δίνεις, τι θα ‘λεγες για αυτό που αποκαλούμε ποιότητα ζωής;
Μ.Κ. Είδες, φάγαμε, μιλήσαμε, έκανα το μπάνιο μου, πήγαμε χθες στο ενυδρείο, κάνουμε ταξίδια, πάω για σκι, βγάζω φωτογραφίες, πηγαίνουμε σε κάποιο κονσέρτο ή θέατρο, τίποτα δε στερούμαι.
Πώς όμως μπορώ να μη θαυμάσω αυτό το παλικάρι, που σπρώχνει το καρότσι με τον ανάπηρο πατέρα του, που εκφράζει με πάθος τα συναισθήματά του, αγκαλιάζει μικρούς και μεγάλους, που κάνει τις πιο δύσκολες κι εύστοχες ερωτήσεις στους ομιλητές, και συγχρόνως δεν παραλείπει να πηγαίνει στην εκκλησία για να κοινωνήσει;
Μ.Κ. Είμαι ορθόδοξος Χριστιανός όπως με δίδαξαν οι γονείς μου.
Ερ. Για τους σημερινούς νέους;
Μ.Κ. Να έχουν ένα βιβλίο στα χέρια τους και να διαβάζουν.
Είπαμε κι άλλα πολλά, χωρίσαμε κι έμεινα με μια γεύση θαυμασμού για αυτούς τους νέους μεγάλους επιστήμονες κι ερευνητές.
*gkamvysellis@yahoo.gr
