Πώς το τοπικό ανάγεται σε κάτι οικουµενικό και πώς το παρελθόν µπορεί να µας δώσει πολύτιµα για τις µέρες µας εργαλεία αναστοχασµού; Γιατί αξίζει να επιµένουµε στη συλλογικότητα µέσα σε µια εποχή άκρατου ατοµικισµού; Και γιατί η έννοια της συµµετοχής και του ενεργού πολίτη είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο να επανέλθουν στο επίκεντρο της δηµόσιας ζωής που βυθίζεται στη Μεταδηµοκρατία;
Σε αυτά, µεταξύ άλλων, τα ερωτήµατα µοιάζει να επιχειρεί να απαντήσει ο δηµοσιογράφος, συγγραφέας και ποιητής Παναγιώτης Ι. Γεωργουδής µέσα από το βιβλίο του “Οι αθλητικοί αγώνες και η άµεση δηµοκρατία στα Κουλέντια Μονεµβασιάς – Ερωτόκριτος στα Κουλέντια”, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Παπαζήση µε χρηµατοδότηση από την Περιφέρεια Κρήτης.
Ένα βιβλίο πολυεπίπεδο που συνδυάζει στοιχεία ανθρωπολογικής έρευνας και λαογραφίας, µε την ιστορία και τη φιλοσοφική σκέψη. Ένα βιβλίο που µοιάζει να εκκινεί από τη βαθύτερη αγάπη για τον καταγωγικό τόπο του συγγραφέα, αλλά ανοίγεται στους πιο καίριους στοχασµούς για τη σύγχρονη κοινωνία.
Τα Κουλέντια της Μονεµβασιάς και τα ξεχωριστά στοιχεία λαϊκού πολιτισµού που διαµόρφωναν µέχρι και τη δεκαετία του ΄60 την πολιτισµική ταυτότητα και το φρόνηµα του τόπου και των ανθρώπων του (καθηµερινοί αθλητικοί αγώνες και τραγούδι δηµοτικής ποίησης, Ερωτόκριτου και ρεµπέτικων, δηµόσιες αµεσοδηµοκρατικές διαδικασίες µε συµµετοχή ανδρών και γυναικών για τη λήψη σηµαντικών αποφάσεων κ.ά.), γίνονται ο καµβάς όπου ο Παναγιώτης Γεωργουδής σκιαγραφεί όχι ένα εξιδανικευµένο – νοσταλγικό παρελθόν, αλλά ένα µικρό κοινοτικό πυρήνα, που µπορεί να µας προσφέρει διδάγµατα για το σήµερα: Πως για παράδειγµα η ποιητικότητα κι ο πολιτισµός, όπως αυτά εκφράζονται µέσα από την επαφή µε σηµαντικά έργα τέχνης αλλά και τα αθλητικά ιδεώδη, µπορούν να αποτελούν αναπόσπαστο και οργανικό µέρος της καθηµερινότητας.
Ή πως µια “χούφτα” άνθρωποι µέσα από δηµόσιες συλλογικές δηµοκρατικές διαδικασίες, αρνούνται να αφήσουν άλλους να αποφασίζουν γι’ αυτούς κι ορίζουν οι ίδιοι τη ζωή τους, ενώ -κάποιες φορές- οι αποφάσεις τους αντιστρατεύονται ακόµα και την κεντρική εξουσία του κράτους, σε εποχές ταραγµένες όπως τα µετεµφυλιακά χρόνια.
Οι παραπάνω καθηµερινές πρακτικές επιβεβαιώνονται µέσα από µαρτυρίες κατοίκων που συγκέντρωσε ο συγγραφέας µε συνεντεύξεις που δηµοσιεύει.
Συγχρόνως, όµως, ο Παναγιώτης Γεωργουδής δίνει µεγαλύτερο βάθος στην έρευνά του αναδεικνύοντας τις ιστορικές – πολιτισµικές καταβολές της ευρύτερης περιοχής που βρίσκονται τα Κουλέντια, από την περίοδο του Βυζαντίου, της Αναγέννησης και της Ενετοκρατίας, αλλά και τους δεσµούς που είχαν οι Λάκωνες µε τους Κρητικούς.
Το κυριότερο, όµως, ίσως να είναι η ανάδειξη από τον συγγραφέα της άρρηκτης σύνδεσης λαϊκού πολιτισµού, όπως αυτός βρήκε έκφραση στα Κουλέντια, και οικουµενικών αξιών, όπως ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, αδελφοσύνη κ.ά.
Αξίες που βρήκαν γόνιµο έδαφος στη µικρή αυτή κοινότητα και οι οποίες, όπως δείχνει µε στοχαστική ενάργεια ο Παναγιώτης Γεωργουδής στο επίµετρο του βιβλίου, αντιπαραθέτοντας την ποιητική σοφία του Οµήρου και τη φιλοσοφική διάνοια του Ηρακλείτου και άλλων κορυφαίων φιλοσόφων µε τη µοιρολατρική και στο βάθος ολοκληρωτική σκέψη του Χάιντεγκερ, εξέφραζαν µε λειτουργικό και απτό τρόπο το αρχαιοελληνικό µέτρο. Το µέτρο που αντιστέκεται σε κάθε είδους παλαιό ή νέο ολοκληρωτισµό και που όταν παραβιάζεται µετατρέπεται σε ύβρις.
Κι ίσως, µέσα από αυτή την πολυσχιδή συγγραφική εργασία του Παναγιώτη Γεωργουδή, αυτό που αναδύεται ως απόσταγµα είναι η ανάγκη επαναστοχασµού για τη δηµιουργία µιας κοινωνίας στα µέτρα της ανθρώπινης κλίµακας και σε αρµονική σχέση µε το φυσικό περιβάλλον. Μιας κοινωνίας «µε οικουµενικό πρόταγµα το κοσµοείδωλο ενός καθολικού πολιτισµικού ανθρωπισµού», όπως υπογραµµίζει ο ίδιος ο συγγραφέας.
