■ Ίχνη και Μνήµες
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
Στον ραγιά για να τον παρασύρουν του έλεγαν:
«έλα µπρε µπουνταλά να βάλεις φέσι. Θα γενείς σα και µας. Μούδε Χρισιανός µούδε Τούρκος, παρά διάολος. Όποιος έει αντόδια τρώει το παξιµάδι…» .
Οι περιβόητοι Κρητογενίταροι, έπιναν κρασιά, τσικουδιές, έτρωγαν χοιρινό έξω από τα τζαµιά και είχαν την αίσθηση του αφεντικού στο νησί, µε πατρογονικά δικαιώµατα σε ανθρώπους και πράγµατα.
————————
«…Ολόκληρα χωριά στην απελπισία των απάνω, έδιδαν προθεσµία εις το Χριστό να τα συνδράµει και να τους έλθει αρωγός. Κατά την ηµεροµηνία που είχαν ορίσει και δεν έβλεπαν το Χριστό, απαρνούταν την αρχική τους πίστη και προχωρούσαν σε περιτοµή.
Το παράδοξο της όλης υπόθεσης είναι ότι οι νέοι αυτοί αποστάται, (όπως ονοµάζει τους εξωµότες ο ιστορικός Β. Ψιλάκης), την εποµένη της εξωµόσεως των, ορµούσαν µε µεγάλη µανία, εναντίων αυτών που την προηγούµενη ηµέρα είχαν την ίδια θρησκεία…»
————————
Ο Άγγλος Μακένζη Βάλλας γράφει τον Απρίλιο του 1890:
«…Στην Κρήτη 200.000 είναι Χριστιανοί και 70.000 είναι Μουσουλµάνοι. Αν και αυτοί οι τελευταίοι ονοµάζονται Τούρκοι, πρέπει να σηµειωθεί ότι είναι Τούρκοι µε τη θρησκευτική και όχι την εθνογραφική έννοια.
Ανάµεσα των υπάρχουν και πολύ ολίγοι µπέηδες, που ηµπορούν να καυχηθούν ότι κατάγονται από τους πρώτους κατακτητάς της νήσου. Οι περισσότεροι όµως Κρητικοί Μουσουλµάνοι εθνογραφικώς εξεταζόµενοι είναι Έλληνες το ίδιο όπως και οι Χριστιανοί. Καθώς κατάγονται από Χριστιανούς εξωµότες διατήρησαν τα πατροπαράδοτα έθιµα και την γλώσσαν και σπανίως θα εύρεις εις αυτούς κάποιον που να οµιλεί και να γράφει ορθώς την Τουρκικήν.
Και οι ολίγοι απόγονοι των κατακτητών εξελληνίστηκαν µε τον καιρό ώστε ηµπορεί κανείς να είπει ότι όλος ο πληθυσµός είναι Ελληνικός. Αλλά η ταυτότης του αίµατος δεν εµπόδισε την αµοιβαία και πικρά εχθρότητα των δύο θρησκευµάτων, που διατηρείται πάντα άσβεστος».
————————
Την παραµονή της µάχης του Φραγκοκάστελου, 17 Μαΐου 1828 οι καπετάνιοι Σφακιανοί, Κυδωνιάτες και λοιποί, ξαναγράφουν στον Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη (για πολλοστή φορά) γιατί επέµενε ο παπά Γιάννης του Πατσιανού να µην τον αφήσουν να χαθεί και στέλνουν το γράµµα µε τον Μποτονάκη:
«Γενναιότατε Χατζή Μιχάλη Εγκαρδίως λυπούµεθα δια την άγνοιαν όπου έχετε εις τους Κρητικούς Τούρκους. αυτοί είναι παλληκάρια και παιγνώται τροµεροί. Λοιπόν µη θελήσεις να καταστραφούν τα παλληκάρια σου…..».
Κολοκάσια 17 Μαΐου 1828
*Ο Κατσανεβάκης Μιχάλης είναι αρχιτέκτων Μηχ. Συγγραφέας – Ιστ. Ερευνητής
Αποσπάσµατα από το βιβλίο µου «ΚΡΗΤΕΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ- ΙΧΝΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΣ»
