Το βαθύ αρνητικό αποτύπωμα της πανδημίας και των δραματικών αλλαγών που επέφερε στο οικονομικό περιβάλλον, καταγράφει η έκθεση που εκπόνησε για το 2020 ο περιφερειακός Μηχανισμός Παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας στην Κρήτη, της Μονάδας Ερευνών Αγοράς και Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστήμιου Κρήτης για λογαριασμό της Περιφέρειας Κρήτης.
Στην έκθεση, που παρουσιάστηκε χθες στον περιφερειάρχη Σταύρο Αραουτάκη, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις επιπτώσεις της πανδημίας σε ό,τι αφορά το εργατικό δυναμικό και τις επιχειρήσεις.
Ειδικότερα, οι ερευνητές τονίζουν ότι ενώ «η εικόνα της αγοράς εργασίας της Κρήτης τα τελευταία χρόνια (2017-2019) εμφάνιζε βελτιώσεις, το 2020 η κατάσταση φαίνεται να μεταβάλλεται έντονα λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19».
ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ
Για το εργατικό δυναμικό – σημειώνεται στην έκθεση – η προσωρινή αναστολή εργασίας που εφαρμόστηκε λόγω πανδημίας, επέτεινε «την ευαλωτότητα στην οποία είχε περιέλθει λόγω της οικονομικής κρίσης». «Σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι (47%) στην Κρήτη διέκοψαν (κυρίως προσωρινά) την εργασία τους κατά την πρώτη εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας, ενώ παράλληλα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού υποστηρίζει ότι η θέση του ως προς την αναζήτηση εργασίας ή την διατήρηση της υπάρχουσας θέσης του έχει πληγεί». Κυριότερα η αναστολή εργασίας έπληξε τους εργαζόμενους στην εστίαση, τον τουρισμό και το λιανεμπόριο, νέους, αλλοδαπούς και γυναίκες. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι ότι η ανεργία επανέκαμψε στο νησί και για πρώτη ορά οι άνεργοι του τελευταίου δωδεκαμήνου ξεπέρασαν τους μακροχρόνια άνεργους. Σημειώνεται ακόμα ότι «οι νέες θέσεις εργασίας είναι περίπου 60% μειωμένες σε σχέση με το 2019, δεδομένης και της αναστολής λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων λόγω των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας. Συνεχίζουν, δε, να είναι κυρίως θέσεις χαμηλών προσόντων».
Ως προς τους ανέργους, 9 στους 10 θεωρούν ότι η προοπτική εύρεση εργασίας έχει δυσκολέψει ή έχει γίνει ακατόρθωτη.
ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις καταγράφηκε «κάμψη της οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων λόγω της μείωσης του ποσοστού των επιχειρήσεων που μπορούν να επιβιώσουν χωρίς να παράγουν κέρδος με αντίστοιχη αύξηση αυτών που επιβιώνουν οριακά και αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις». Στην έκθεση τονίζεται χαρακτηριστικά ότι «οι επιχειρήσεις με οικονομικά προβλήματα φτάνουν το 33%».
«Περίπου, 9 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι μειώθηκε ο τζίρος τους σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, γεγονός που επιβεβαιώνει την σαφή ύφεση που βρίσκονται οι επιχειρήσεις της Κρήτης για το 2020. Επίσης, σε ένα ποσοστό 40% οι επιχειρήσεις της Κρήτης μείωσαν των αριθμό των εργαζομένων τους και αντίστοιχα και το μισθολογικό κόστος. Αξίζει να σημειωθεί πως κατά την διάρκεια των περιοριστικών μέτρων για την καταπολέμηση της πανδημίας, οι επιχειρήσεις που δήλωσαν ότι αυξήθηκε το ωράριο λειτουργίας τους, ο τζίρος τους σε σχέση με το 2019, ο αριθμός των εργαζομένων τους και το μισθολογικό τους κόστος, είναι λιγότερες από το 3%», αναφέρεται σχετικά στην έρευνα.
Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι το 53% των επιχειρήσεων ανέφεραν ότι, μετά την άρση των μέτρων της πρώτη φάσης της πανδημίας, η κατάστασή τους βελτιώθηκε, αλλά δεν έπαψε να είναι προβληματική και μόνο ένα 10% δήλωσε ότι η οικονομική τους κατάσταση βελτιώθηκε σημαντικά.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Σύμφωνα πάντα με την έκθεση η πλειονότητα του εργατικού δυναμικού (68%) αλλά και των επιχειρήσεων (60%) εκτιμούσε (πέρυσι) ότι η κρίση της πανδημίας θα επηρεάσει την οικονομία της Κρήτης το 2020 ή και τα επόμενα ένα με δύο χρόνια κατά μέγιστο.
Ωστόσο, ένα αξιοσημείωτο υψηλό ποσοστό επιχειρήσεων (36%) εκτιμά ότι η κρίση θα έχει πιο μακροχρόνιες παρενέργειες (τουλάχιστον για 5 χρόνια), ενώ ένα 5% δήλωσε πολύ απαισιόδοξο προβλέποντας παντελή αδυναμία ανάκαμψης στο προβλεπτό μέλλον.
«Τα χαρακτηριστικά της νέας κρίσης είναι διαφορετικά, καθώς πλήττονται ακόμη και κλάδοι όπως η εστίαση και ο τουρισμός, που είχαν αντεπεξέλθει στην χρηματοοικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας και σημείωναν θετικές επιδόσεις. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν την συντριπτική πλειονότητα, φαίνεται ότι πλήττονται αφενός λόγω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας και αφετέρου λόγω δομικών προβλημάτων (…) Μάλιστα, για αρκετές από αυτές οι προοπτικές εμφανίζονται δυσοίωνες. Η ανεργία αυξάνεται και, λόγω των προβλημάτων του επιχειρηματικού κόσμου, η εξέλιξή της τα επόμενα χρόνια καθίσταται εντελώς απρόβλεπτη», υπογραμμίζουν οι ερευνητές.
Το έργο και ο Μηχανισμός
Το έργο του Περιφερειακού Μηχανισμού Παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας, χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΚΡΗΤΗ 2014- 2020» και αποτελεί τον πρώτο Μηχανισμό στο είδος του στην Ελλάδα. Συντονίζεται από τριμελή ομάδα διοίκησης του έργου, που αποτελείται από τους Καθηγητή Μιχάλη Ταρουδάκη, Καθηγητή Νίκο Παπαδάκη και Καθηγητή Βαγγέλη Τζουβελέκα. Η ομάδα έργου είναι διεπιστημονική, κι αποτελείται από καθηγητές και ερευνητές από διάφορα Τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης (συμπεριλαμβανομένων των: καθηγήτριας Σοφίας Τριλίβα, Δρ Κωστή Πηγουνάκη, Δρ Μανώλη Βέργη, Δρ Μαρίας Δρακάκη, Δρ. Ιωσήφ Καυκαλά κ.ά.), όπως και εξωτερικούς συνεργάτες.
