Α΄. Αντί Προλόγου
Η Κρητική μαντινάδα, ένα δίστιχο δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο και με κρητική ντοπιολαλιά, εσωκλείει μηνύματα ικανά να συγγράψουν ολόκληρο βιβλίο, ή, να συμπυκνώσουν θεωρίες κοινά αποδεκτές και διαδεδομένες. Και το αξιοσημείωτο είναι ότι, τις μαντινάδες, δεν τις συνέθεσαν πανεπιστημιακοί δάσκαλοι.
Τις συνέθεσαν και τις συνθέτουν άνθρωποι του λαού, βασισμένοι στο κρητικό – κληρονομικό γονίδιο που ωθεί τον Κρητικό να εκφραστεί ποιητικά στη μορφή της μαντινάδας.
Β΄. Η μαντινάδα στη φιλοσοφία
Ας δώσουμε –επιγραμματικά- λίγα παραδείγματα:
Στη γέμωση του φεγγαριού άλλο δεντρί δεν πιάνει,
μόνο τσ’ αγάπης το δεντρί που πάντα ρίζες κάνει..
Οι στίχοι αυτοί προέρχονται από τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου (Β:315), ωστόσο ξεχώρισαν στο διάβα του χρόνου και αποτελούν μια γνωστή μαντινάδα. Ο πρώτος στίχος αποτυπώνει όλη τη φιλοσοφία της βιοδυναμικής γεωργίας (biodynamic agriculture), πρόδρομο της βιολογικής γεωργίας που θεμελίωσε το 1924 ο Αυστριακός Αρχιτέκτονας και Φιλόσοφος Rudolf Steiner (1861-1925). Η βιοδυναμική γεωργία ορίζεται “ως η κατεύθυνση της βιολογικής γεωργίας που εξετάζει ολιστικά τους παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη των φυτών με έμφαση στις κοσμικές επιδράσεις της σελήνης, των πλανητών και των αστερισμών και τις οποίες ενεργοποιεί με κατάλληλα παρασκευάσματα”. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις επιδράσεις και των φάσεων της σελήνης “γέμωσης” και “λίγωσης”, στην ανάπτυξη των φυτών.
Οι βιοδυναμικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι κατά τη γέμωση της σελήνης, οι φυτικές δυνάμεις και οι χυμοί ακολουθούν ανοδική πορεία μέσα στο δέντρο (και στα φυτά γενικότερα) από τη ρίζα προς τα επάνω, το οποίο γεμίζουν με ζωτικότητα. Η περίοδος αυτή, δεν είναι κατάλληλη για μεταφύτευση δέντρων, λόγω περιορισμού των χυμών στη ρίζα. Η λίγωση της σελήνης συνοδεύεται από καθοδική κίνηση των χυμών του δέντρου προς τη ρίζα, γεγονός που ευνοεί τη μεταφύτευση, επειδή δίνεται η δυνατότητα στο δέντρο να σχηματίσει γρηγορότερα ριζίδια, και να στερεωθεί στο χώμα.1
Ας δώσουμε ένα ακόμη παράδειγμα μαντινάδας, σε άλλο τομέα φιλοσοφίας:
Ένα κορμί χρωστώ στη Γη και πρέπει να το δώσω,
μα την ψυχή στον κύκλο της θα την(ε) παραδώσω.
Η μαντινάδα αυτή, εμπεριέχει στον πρώτο της στίχο τον Βιβλικό “Νόμο” της χωμάτινης προέλευσης του ανθρώπου και της αναπόφευκτης επιστροφής της ανθρώπινης φύσης στο χώμα. Στο δεύτερο στίχο της, εμπεριέχει όλη τη φιλοσοφία των θιασωτών της μετενσάρκωσης, ιδέα και πίστη των Ασιατικών λαών, με επίκεντρο ως βιβλίο τη Θιβετιανή Βίβλο των Νεκρών η οποία γράφηκε τον 8ο μ.Χ. αιώνα. Ένα από τα ιερότερα βιβλία στον κόσμο που περιγράφει τι βιώνουν όσοι είναι κλινικά νεκροί, και ένας οδηγός για όσους πεθαίνουν, ένας χάρτης για το ταξίδι που κάνουμε στη μεταθανάτια ζωή, παρέχοντας και οδηγίες για το πώς κάποιος κατά τη στιγμή του θανάτου του θα είναι έτοιμος ώστε να ενωθεί με το φως, αντί να συνεχίσει τον κύκλο των απανωτών μετενσαρκώσεων.
Και οι Αρχαίοι `Ελληνες μιλούσαν για τη μετενσάρκωση. Από τον Θαλή και το Δημόκριτο μέχρι τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Κλήνη της Αλεξανδρείας.
Οι Ορφικοί πίστευαν πως ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγεί από το τιτανικό στοιχείο και να επιστρέψει καθαρός στους ουράνιους θεούς. Οι Τιτάνες, για τους Ορφικούς, ήταν σύμβολα της αρχέγονης δύναμης του κακού, διαμελίζουν το ένα σε πολλά μέρη, όπως έκαναν με τον ταύρο-Διόνυσο. Και η ψυχή, έχοντας εγκαταλείψει το σώμα της, φτερουγίζει ελεύθερη στον άνεμο, αλλά μια πνοή την στέλνει ξανά σε ένα καινούριο σώμα. Με τις διαρκείς ενσαρκώσεις διατρέχει τον “μεγάλο κύκλο της αναγκαιότητας”. Ο “τροχός της γεννήσεως” φαίνεται πως κυλά διαρκώς σε έναν διαρκώς ανανεούμενο κύκλο.2
Αλλά και σύγχρονοι συγγραφείς αναφέρονται στην μετά θάνατον κατάσταση της ψυχής. Χαρακτηριστικά είναι τα βιβλία “Ο Μυστικός Κύκλος της Ζωής” του Robert Najemy, “Ταξίδια της Ψυχής” του Dr. Michael Newton, “Life After Life” και “Reflections on Life After Life” του Dr. Raymond Moody και πλείστα όσα άλλα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στις έρευνες του Dr. Michael Newton (Υπνοθεραπευτή-Ψυχοθεραπευτή), όπως τις περιγράφει στο ανωτέρω βιβλίο του, έχοντας αναπτύξει την δική του τεχνητή ύπνωσης για να προσεγγίσει τις κρυμμένες μνήμες για τη μεταθανάτια ζωή. Σε κατάσταση βαθιάς ύπνωσης, 29 άτομα ανακαλούν στη μνήμη τους τις εμπειρίες που είχαν ως αιώνια πνεύματα στο μεσοδιάστημα των ενσαρκώσεων…
Γ΄. Επίλογος:
Αυτή σε αδρές γραμμές είναι η κρητική μαντινάδα: Μια “μικροκάψουλα” φιλοσοφίας, και ας μας επιτραπεί να πούμε κλείνοντας το παρόν, ότι επιπρόσθετα:
Η μαντινάδα είν’ σεβντάς,
είναι καημός και ρίμα,
είναι τση Κρήτης γνώρισμα, του Κρητικού το στίγμα!
ΠΗΓΕΣ
1. Γιάννης Θ. Πολυράκης. 2003. Περιβαλλοντική Γεωργία. Εκδ. Ψύχαλος, Αθήνα.
2. Φωτεινή Κακόγιαννου: Τα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούν τον σύνδεσμο με την πηγή μας, με τον λαό μας. Συνέντευξη εις in gr. (16-2-2015) http://www.in.gr/entertainment/book/news/article/?aid=1300176871
