Οι αντιφάσεις και ο παραλογισµός των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών που ενώ διακηρύσσουν την αναγκαιότητα της “πράσινης” µετάβασης στην πράξη εξακολουθούν να υπηρετούν ένα µοντέλο οικονοµίας µε υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωµα, αναδείχθηκαν κατά τη χθεσινή οµιλία που πραγµατοποίησε ο καθηγητής Τεχνολογικής ∆ιακυβέρνησης και Βιωσιµότητας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο του Ταλίν και συνεργαζόµενο µέλος του Πανεπιστηµίου του Χάρβαρντ, Βασίλης Κωστάκης στην πρώην Γαλλική Σχολή.
Η οµιλία του, που διοργάνωσε τo TUC Innovation Lab του Πολυτεχνείου Κρήτης είχε τίτλο “Πέρα από την Τεχνο-Ουτοπία: Επαναπροσδιορίζοντας την Καινοτοµία για ένα Βιώσιµο και ∆ίκαιο Μέλλον”.
«Η άποψη που επικρατεί είναι ότι όλα τα προβλήµατα όπως την οικολογική κρίση ή οι οικονοµικές ανισότητες λύνονται µέσα από κάποια τεχνολογική λύση, µέσα από την υψηλή τεχνολογία. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση αγνοεί τις σκοτεινές πλευρές. Για παράδειγµα, όταν λες ότι θα φτιάξω ένα κτήριο µε µηδενικό αποτύπωµα άνθρακα – κλιµατικά ουδέτερο, στην Κοπεγχάγη, δεν µπορείς να παραβλέπεις ότι όλος ο εξοπλισµός που θα χρειαστείς (πάνελ, αισθητήρες κ.λπ.) θα εισαχθεί από άλλες χώρες χρησιµοποιώντας για τη µεταφορά τους ορυκτά καύσιµα. Αν δεν λάβεις, λοιπόν, υπόψη σου τι συµβαίνει στο Κονγκό για να εξορυχθεί κοβάλτιο ή στην Ινδονησία για την εξόρυξη νικελίου, δύο µεταλλεύµατα που είναι απαραίτητα για τον εξοπλισµό, δεν µπορείς να µιλάς για “πράσινη” Κοπεγχάγη, γιατί την ίδια στιγµή έχεις ένα “γκρίζο” Κονγκό», σηµείωσε ο κ. Κωστάκης.
Συνεχίζοντας έφερε το παράδειγµα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων λέγοντας πως οι διαδικασίες κατασκευαστής ενός τέτοιου αυτοκινήτου που απευθύνεται στην ευρωπαϊκή αγορά και τις ΗΠΑ, αφήνουν µεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωµα στην Κίνα και τις αφρικανικές χώρες.
ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ∆ΕΙΚΤΕΣ;
Ο κ. Κωστάκης υπογράµµισε ακόµα ότι έχει µεγάλη σηµασία το πως και µε ποιους δείκτες αποτιµά κάποιος τις διαδικασίες αυτές και πόσο αυτές οι διαδικασίες εξυπηρετούν τον στόχο µιας πιο “πράσινης” οικονοµίας και κοινωνίας. «Το θέµα είναι πως µετράς τον οικολογικό αντίκτυπο που έχει κάθε ενέργεια. Υπάρχουν δείκτες που θα σου πουν την ιστορία που θες εσύ να πεις για την “πράσινη” ανάπτυξη. Το θέµα, όµως, είναι ποιο είναι το πραγµατικό αποτέλεσµα. Για παράδειγµα στην Κρήτη υπάρχει η ενεργειακή κοινότητα “Μινώα”, µια κοινότητα αυτοπαραγωγής, µε την έννοια ότι η ενέργεια που παράγει δεν πωλείται στην αγορά αλλά καλύπτει τις ανάγκες των µελών του συνεταιρισµού. Αντίστοιχα στα Γιάννενα υπάρχει η “Κοινέργεια”. Αυτού του τύπου οι κοινότητες όµως δεν εξυπηρετούν τους δείκτες – κριτήρια µε βάση τα οποία αξιολογείται αν η χώρα πάει καλά ενεργειακά και οικονοµικά, γιατί δεν συµβάλλουν στην αύξηση του ΑΕΠ. ∆εν συµβάλλουν δηλαδή στην ανάπτυξη, έτσι όπως αυτή αποτιµάται από τους θεσµικούς µηχανισµούς της Ε.Ε.».
Τι πρέπει εποµένως να γίνει; «Θα πρέπει να χρησιµοποιήσουµε άλλα κριτήρια. Αλλάζοντας τα κριτήρια µπορεί να αλλάξει και ο τρόπος που ζούµε, παράγουµε, καταναλώνουµε κ.λπ. Αυτό που ισχύει τώρα είναι ένας εντελώς παράλογος τρόπος αξιολόγησης για το που πάµε και χρειάζονται άλλα κριτήρια και δείκτες που να αξιολογούν διαφορετικά τι έχει σηµασία και τι όχι. Από εκεί και πέρα, η τεχνολογία θα πρέπει να έχουµε υπόψη µας ότι είναι ένα εργαλείο αλλά δεν είναι ουδέτερη κι επίσης το αν θα αναπτύξουµε ανεµογεννήτριες 120 µέτρων ή 20 µέτρων, αν αυτές θα ανήκουν σε 3-4 µεγάλες επιχειρήσεις ή σε µια ενεργειακή κοινότητα, είναι πολιτικές αποφάσεις».
