«Κύκλωπα, με ρωτάς το ξακουστό μου τ᾽ όνομα· λοιπόν κι εγώ θα σου το φανερώσω…Κανένας το όνομά μου, με φωνάζουν Κανένα μάνα, πατέρας κι όλοι οι άλλοι φίλοι.»
ΟΜΗΡΟΣ, Ὀδύσσεια (9.365)
Δ.Ν. Μαρωνίτης
Ο Οδυσσέας περιγράφει τον εαυτό του από τη θέση του παρατηρητή εφόσον δε λέει «εγώ είμαι», ουσιαστικά λέει «το κάτι απέναντί σου είναι – το κάτι ανάμεσά μας είναι»
Ακόμα και τη δεύτερη φορά όταν δηλώνει το όνομα του σε τρίτο πρόσωπο :
«…αν κάποιος κάποτε απ’ τους θνητούς ανθρώπους
ρωτήσει ποιος σου χάλασε το μάτι…
να πεις: «Ο Οδυσσέας μού το ᾽βγάλε, ο πορθητής…»
(9.505)
Η ονομασία προέρχεται από τους γύρω μας και έχουμε μάθει να τη συνδυάσουμε με τον εαυτό μας,
«…με φωνάζουν Κανένα
μάνα, πατέρας κι όλοι οι άλλοι φίλοι. »
Τα μικρά παιδιά δεν λένε “εγώ”, προφέρουν έναν ήχο που μοιάζει με το όνομά τους. Την κόρη μου τη λένε Λετίτσια και έλεγε “Τιτή”. Η Οδύσσεια μας δείχνει ότι παραμένει μια απόσταση, ο πρωταγωνιστής δυσκολεύεται να ταυτιστεί ολοκληρωτικά με το όνομά του. Αν προσθέσουμε το όνομά μας θα φανεί ότι η ταυτότητά μας ακολουθεί ένα «επειδή» και ένα «άρα»
«…Τιτσιάνο το όνομά μου (ΕΠΕΙΔΗ) με φωνάζουν Τιτσιάνο …»
«με φωνάζουν Τιτσιάνο (ΑΡΑ) Τιτσιάνο το όνομά μου…»
Διαφορετικά εμείς λέμε «εγώ είμαι» και έτσι ο παρατηρητής μετατρέπεται σε παρατηρούμενο. Το «είναι» γίνεται «είμαι». Λέγοντας στον απέναντί μου «το Τιτσιάνο είναι» μιλάω για το κάτι ανάμεσά μας. Λέγοντας «Ο Τιτσιάνο είμαι εγώ» μιλάω για το κάτι απέναντί του. Συνδυάζω τους ήχους «εγώ» και «Τιτσιάνο» με τον εαυτό μου επειδή οι γύρω μου το κάνουν. Εμείς όλοι πιστεύουμε ότι «το κάτι απέναντί σου και το κάτι ανάμεσά μας είμαι Εγώ» ενώ ο Οδυσσέας περιγράφεται σε τρίτο πρόσωπο, εμείς λέμε “εγώ είμαι” – αυτός λέει “αυτός είναι”.
Η ονομασία μας δημιουργείται και εξελίσσεται βήμα-βήμα. Ο Κανένας και η Τιτή μετατρέπονται σε Οδυσσέα και Λετίτσια . Πριν από όλα αυτά υπάρχει όμως ήδη μια ξεκάθαρη αίσθηση της ύπαρξής τους, μία ικανότητα παρατήρησης σε τρίτο πρόσωπο όχι μία ταυτότητα σε πρώτο πρόσωπο και αυτό φανερώνει η ραψωδία των στίχων του Οδυσσέα:
«Κύκλωπα, με ρωτάς το ξακουστό μου τ᾽ όνομα·
Κανένας το όνομά μου, με φωνάζουν Κανένα
μάνα, πατέρας κι όλοι οι άλλοι φίλοι.
Αν κάποιος κάποτε απ’ τους θνητούς ανθρώπους
ρωτήσει ποιος σε τύφλωσε, να πεις:
«Ο Οδυσσέας μου το ᾽βγάλε, ο πορθητής,
γιος του Λαέρτη, που έχει το σπιτικό του στην Ιθάκη.»»
Οπότε ποιος είναι “Εγώ”;
* O Tiziano Calabrese, είναι σύμβουλος Αρμονικής Σκέψης
e-mail: ask@tizianocalabrese.com
Facebook: “Αρμονική Σκέψη“
