Ο πολυβραβευμένος ποιητής θα συμμετάσχει σε Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του Ιδρύματος Καψωμένου στον Αλικιανό.
«Την ποίηση την χρειαζόμαστε -και τολμώ να πω- μας χρειάζεται και αυτή, γιατί κι αυτή κινδυνεύει», λέει στα “Χ.ν.” ο πολυβραβευμένος Έλληνας ποιητής της Κύπρου και ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής περιόδου, Κυριάκος Χαραλαμπίδης, τον οποίο υποδέχονται τα Χανιά, στο πλαίσιο Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου.
Το Συνέδριο οργανώνει από 21 Ιουλίου έως 23 Ιουλίου στον Αλικιανό η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Γεωργίου και Αρτεμισίας Καψωμένου, υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης – Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και σε συνεργασία με το Σύλλογο Κυπρίων Χανίων.
Σε μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης, με αναφορές στον Σεφέρη, στον Καβάφη, στον Ντοστογιέφσκι αλλά και στους άρρηκτους δεσμούς Ελλάδας, Κύπρου και Κρήτης ο διακεκριμένος ποιητής μιλά στα «Χ.ν» για την οικουμενικότητα της ποίησης και την ελληνικότητα των πραγμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ποιήματά του Κυρ. Χαραλαμπίδη, που απηχούν το γεγονός της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, περιέχονται στα σχολικά βιβλία του γυμνασίου και του λυκείου (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας).
Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, είναι η ποίηση το μόνο που μας απόμεινε;
Είναι μια ερώτηση πολύ βασική που έχει να κάνει με την ίδια την υπόσταση του ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, την Ποίηση την χρειαζόμαστε – και τολμώ να πω- μας χρειάζεται και αυτή, γιατί κι αυτή κινδυνεύει. […] Γιατί η Ποίηση, είναι ύπαρξη, είναι ουσία, είναι ζωή. Ο συντομότερος ορισμός της Ποίησης, είναι η λέξη ανάσα. Η Ποίηση είναι πνοή, ένα φως που βγαίνει από την ίδια την υπόστασή μας. Είναι ανώτερη από τον θάνατο η Ποίηση γιατί ακριβώς μπορεί να τον νικήσει με την ανάσα της, με την υπόστασή της, με την ύπαρξή της. Και μόνο όταν αγαπάς την Ποίηση, αυτή υπάρχει. Και υπάρχεις κι εσύ μέσω της Ποίησης.
Πώς μπορεί ο σύγχρονος άνθρωπος να αντισταθεί σε μια εποχή που αξίες και ιδέες δοκιμάζονται;
Υπάρχει μια γενική ευτέλεια, ένας εκπεσμός του ανθρώπου, διεθνώς, όχι μόνο στον ελληνικό χώρο. Και όχι μόνο στην κανονική μας ζωή αλλά και στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, στην Πολιτική Τέχνη. Και λέω Πολιτική Τέχνη, γιατί είναι Τέχνη το να ζει κανείς. […] Πρέπει να λαξεύσουμε, να σμιλεύσουμε το άγαλμα της ψυχής μας. […]Το είπε και ο Ντοστογιέφσκι άλλωστε: «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο». Δεν είναι μόνο η αισθητικού τύπου ομορφιά, είναι ομορφιά ηθικού τύπου που απορρέει από την διάλυση και ανάλυση της ψυχής μπροστά στην συντριβή της ύπαρξής μας.. Η ζωή μας, η πραγματικότητα μας, ρυθμίζεται από τούτο.
Τι είναι όμως πραγματικότητα; Γιατί ο καθένας την αντιλαμβάνεται διαφορετικά…
Πολλές φορές το σκέφτομαι αυτό. Πότε υπάρχει κανείς; Πότε πραγματικά παύει να ζει και αρχίζει να υπάρχει ουσιαστικά, να ανακαλύπτει το νόημα των πραγμάτων και μέσα σε αυτό και το νόημα της δικής του υπόστασης; Όλα τούτα έχουν να κάνουν με την Ποίηση τελικά. Η Ποίηση δεν είναι μόνο ωραίος λόγος… Πρέπει να δούμε την ουσία της ζωής, που είναι ο βαθύτατος ρεαλισμός. Κι ας λένε οι άλλοι, ότι, ο ποιητής πετάει στα ουράνια και είναι αιθεροβάμων. Κάθε άλλο, ο ποιητής είναι απόλυτα ρεαλιστής γιατί αναζητάει την βαθύτερη αλήθεια της πραγματικότητας, άρα το βάθος των πραγμάτων.
Στενοί δεσμοί ενώνουν την Κρήτη και την Κύπρο. Ποια η σχέση σας με το νησί μας;
Η χαρά μου είναι μεγάλη που θα έρθω στην Κρήτη. Έχω πολλούς φίλους και δεσμούς με το νησί. Αρκεί να σας πω ότι ο πατέρας μου πολέμησε στην Μάχη της Κρήτης, ύστερε βγήκε αντάρτης στα βουνά, στα Λευκά όρη και μάλιστα πληγώθηκε κιόλας. Έχει γράψει τα απομνημονεύματα του που πρόκειται να εκδώσω. […]
Ένας από τους βασικούς άξονες της Τέχνης σας είναι η ιδέα της ενότητας του ελληνισμού…
Ναι. Εγώ έρχομαι στην Κρήτη ως ένας Κύπριος που όμως τυγχάνει μεγάλης τιμής από την Κρήτη. Επομένως ο Ελληνισμός, διεκτείνεται. Όπως έλεγε παλιά ο Σεφέρης «η Κύπρος μου μεγάλωσε περισσότερο την έννοια της πατρίδας», τώρα εγώ λέω το αντίστροφο: «η Κρήτη και ο υπόλοιπος Ελληνισμός μεγαλώνει την έννοια της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Κύπρου, η οποία είναι μέρος της Ελληνικής πατρίδας». […] Ο Ελληνισμός είναι ένα πράγμα. Ένας από τους βασικούς μου άξονες είναι να μη χάσω την έννοια της πατρίδας, στην ευρύτερη σημασία της, δηλαδή την πανελλήνια σημασία της, όπως την συνέλαβε ο Καβάφης που έλεγε: «Δεν είμαι Έλλην, είμαι Ελληνικός». Η λέξη «Ελληνικός» είναι υπεράνω της έννοιας Έλλην. Ελληνικός μπορείς να είσαι και πέραν από τα γεωγραφικά όρια της ελληνικής πατρίδας και τότε η πατρίδα διευρύνεται και γίνεται πανελλήνια. […] Πολλές φορές ακούω τον διαχωρισμό «Εμείς οι Έλληνες και εσείς οι Κύπριοι». Δεν είμαστε εμείς οι Κύπριοι μη Έλληνες. Έλληνες είμαστε και οι δύο.
Μεγάλο μέρος της ποίησης σας, απηχεί στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και την κατοχή του μισού σχεδόν νησιού. Ο ίδιος είστε πρόσφυγας, μιας και ο τόπος στον οποίο μεγαλώσατε βρίσκεται στα Κατεχόμενα. Θεωρείται πως το Κυπριακό ζήτημα δεν έχει αντιμετωπιστεί όπως θα έπρεπε;
Γεννήθηκα στο χωριό Άχλα και μετά τα 5 έτη μετακινηθήκαμε στην Αμμόχωστο όπου μεγάλωσα και είναι κατεχόμενα. Η έννοια προσφυγιά είναι βαθιά έννοια. Όλοι είμαστε πρόσφυγες. Την στιγμή που η Ελλάδα υφίσταται αυτή την πίεση από την Τουρκία κι ένα μεγάλο κομμάτι του Ελληνισμού, η Κύπρος είναι υπό κατοχή, ολόκληρη η Ελλάδα θα πρέπει να νοιώθει αυτό τον κραδασμό της κατοχής. Φτάσαμε στο σημείο να λέμε πως η Κύπρος βρίσκεται υπό «ημι-κατοχή», σαν να υπάρχει «ημι-ευτυχία» ή «ημι-πόνος». Η Πολιτική δεν κατάφερε να πείσει την Ευρώπη, που κάνει πως δεν το ξέρει. Τόσος λόγος έγινε για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλά ξεχάσανε ότι το ίδιο πράγμα έγινε στην Κύπρο. Αυτά τα πράγματα πρέπει να καταγγέλλονται. Και η δουλειά του καλλιτέχνη δεν είναι να γράφει μόνο ωραία ποιήματα. Πρέπει να καταγγέλλει αλλά με έναν τρόπο βαθύτερο, εσωτερικό.
Το συνέδριο
Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Γεωργίου και Αρτεμισίας Καψωμένου οργανώνει, υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης – Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και σε συνεργασία με το Σύλλογο Κυπρίων Χανίων, Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο αφιερωμένο στον Κύπριο ποιητή Κυριάκο Χαραλαμπίδη, με τίτλο: «Κυριάκος Χαραλαμπίδης. Ο ποιητής, ο κριτικός, ο φιλόλογος».
Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στην έδρα της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, στον Πύργο Αλικιανού Χανίων, από 21 Ιουλίου (Παρασκευή απόγευμα) έως 23 Ιουλίου 2023 (Κυριακή μεσημέρι) και θα συνδυάζεται με τις εκδηλώσεις Μνήμης και Τιμής για τους πεσόντες και αγνοουμένους κατά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο (Ιούλιο 1974), στις οποίες ο Σύλλογος Κυπρίων Χανίων είναι ένας από τους πρωταγωνιστικούς φορείς διοργάνωσης. Ο τιμώμενος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης θα είναι κεντρικός ομιλητής στο δεύτερο Μέρος των Εκδηλώσεων Μνήμης, που θα διεξαχθεί στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, την Κυριακή, 23.07.2023, ώρα 20.00 και εξής. Όπως ανέφερε στα «Χ.ν», ο πρόεδρος της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών – Ιδρύματος Καψωμένου, Ομότ. καθηγητής Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, «Σκοπός του Συνεδρίου μας ως επιστημονικής συλλογικότητας είναι να διεκδικήσει το βραβείο Νόμπελ για την Κύπρο ως διαχρονική εστία πολιτισμού, η οποία επί τρεις χιλιετίες καταφέρνει, μέσα από μεγάλες ιστορικές περιπέτειες, να επιβιώνει, κατακτώντας ειρηνικά τους κατακτητές της· να διατηρεί τη γλώσσα, τις αξίες, την ταυτότητα του κυπριακού ελληνισμού· και να γίνεται διαρκής πηγή ακτινοβολίας του ελληνικού πολιτισμού στην Ανατολική Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή. Κι αυτό θα το επιδιώξομε προτείνοντας την υποψηφιότητα του ποιητή Κυριάκου Χαραλαμπίδη, ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων Ελληνοκυπρίων δημιουργών που θα μπορούσαν να εκπροσωπήσουν επάξια τους πολλούς και άξιους ομοτέχνους τους, που όλοι μαζί, ζώντες και τεθνεώτες, δημιούργησαν, ανέπτυξαν και οδήγησαν την πνευματική αυτή παράδοση στην ακμή της, τροφοδοτώντας, ήδη από τις δεκαετίες του Εβδομήντα και του Ογδόντα, το ενδιαφέρον των μελετητών, Ελλήνων και ξένων».
