Πριν μερικές ημέρες τελέστηκε στο Λαφονήσι η τελετή στη μνήμη των σφαγιασθέντων πολεμιστών και γυναικόπαιδων από τους Τούρκους το 1824.
Η τελετή πραγματοποιείται στην προσιτή ακτή, όπου ο ανδριάντας Κρητικού, γιατί εκεί που θα ταίριαζε καλύτερα, στο σπήλαιο της θυσίας, δεν είναι ο τόπος προσιτός μιας και απαιτείται κάπου μιας ώρας πεζοπορία στην καυτή άμμο.
Το σπήλαιο που έχει μετατραπεί σε μικρή εκκλησία ευρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του Λαφονησίου και πλησίον στον φάρο.
Για γνωριμία με τον τόπο αυτό καταχωρώ κάποιους στίχους, κείμενα από επιγραφές και φωτογραφίες από το βιβλίο μου «Σπήλαια στα Χανιά» εκδ. νομαρχίας Χανίων 2002.
«Ξένε στην άμμο που πατάς
στους βράχους και τα κρίνα
σφαχτήκαν μάνες και παιδιά
γι’ αυτό αν θες προσκύνα»
Αυτά τα συγκινητικά λόγια είναι χαραγμένα σε μια πλάκα μέσα στο σπήλιο του Λαφονησιού.
Ανήμερα του Πάσχα, 24η Απριλίου του 1824, ημέρα της μεγαλύτερης γιορτής των Χριστουγέννων, οι ορδές του Ιμπραήμ πάτησαν στο Λαφονήσι και αφού εξουδετέρωσαν τους υπερασπιστές του, επιδόθηκαν στο μακάβριο έργο τους σφάζοντας και ποδοπατώντας με τα άλογα τα μαρτυρικά θύματα που είχαν καταφύγει στο σπήλαιο και στη γύρω περιοχή. Τις νέες γυναίκες και τα παιδιά μετά από βάρβαρη κακοποίηση, μετέφεραν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου. Η λαϊκή μούσα της Κρήτης περιγράφει:
«Στην Αίγυπτο τα πήγανε να τα δημοπρατήσουν
σαν πρόβατα στην αγορά και γίδια να πουλήσουν
Κι όποιο απ’ αυτά δεν ήθελε θρησκεία για ν’ αλλάξει
Τζελάτης από πάνω τους έστεκε να τα σφάξει».
Και σε άλλο τραγούδι:
«Γιάντα ‘ναι μαύρα τα βουνά κι οι κάμποι χλωμιασμένοι;
Γιάντα δεν τραγουδούν πουλιά στα Εννιά Χωριά, στα δάση;
Είναι που σφάξαν Κρητικούς πάνω στο Λαφονήσι,
γέρους, γυναίκες και παιδιά…»
Το αίμα των μαρτύρων έφτασε ως τη θάλασσα και την έβαψε κόκκινη και από τότε η περιοχή ονομάστηκε Τουρκαύκαλο. Για χρόνια ήταν εγκατεσπαρμένα τα οστά των μαρτύρων στο νησί και σήμερα ακόμη κάποια φορά μπορεί το κύμα να ξεθάψει κάποιο κρανίο ή άλλο μέρος από σκελετό μάρτυρα. Ένα μνημείο και το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης προς τιμή των μαρτύρων αυτών στέκουν σήμερο στην περιοχή όπου έγινε η σφαγή και το μαρτυρικό σπήλαιο.
Υ.Γ. Έφτασε άραγε κανείς ως το σπήλαιο ν’ ανάψει το καντήλι;
