Για τον μακαριστό ιεράρχη μας Ειρηναίο Γαλανάκη (1911 – 2013)

(Σημ.: Ξεφεύγει σήμερα η στήλη μας από το σύνηθες περιεχόμενό της προκειμένου να συμμετάσχει στο αρχιερατικό εξάμηνο μνημόσυνο του αοίδιμου μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κυρού Ειρηναίου Γ. Γαλανάκη, που τελείται στην έδρα της Επισκοπής του, το Καστέλι, την Κυριακή 27 Οκτωβρίου τρέχοντος έτους).

Για την πορεία της θεοδηγούμενης ζωής του, την προσφορά του, το ευρύτατο κοινωνικό, πέραν του καθαρώς ποιμαντικού έργου του στην Ι.Μ.Κ. και Σελίνου και στην Ι.Μ. Γερμανίας, τους λαϊκούς αγώνες για την επιστροφή του και τη δεύτερη αρχιερατεία και παραίτησή του, το 2005, έχουμε συγκεντρώσει εκατόν εβδομήντα οκτώ (178) ρίμες, ριζίτικα και ομάδες μαντινάδων, μέχρι και το 2005, για τα οποία -μετά τους απαραίτητους υπομνηματισμούς, που ετοιμάζονται- πρέπει να επιτευχθεί η έκδοσή των…
Από την 30ή Απριλίου 2013, αλησμόνητη ημέρα της εις τον Κύριον εκδημίας του μακαριστού πλέον μητροπολίτη μας Ειρ. Γ. (1911 – 2013), έχουμε συλλέξει και αποθησαυρίσει είκοσι επτά ρίμες, ριζίτικα και ενότητες μαντινάδων, όλα ξεχωριστής ευαισθησίας και συναισθηματικής φόρτισης, λαϊκά ποιητικά δημιουργήματα. Πολλές από τις ρίμες να σημειώσουμε ότι είναι πολύστιχες!
Γενικώς, όλ’ αυτά τα λαϊκά έμμετρα δημιουργήματα εκφράζουν λεπτότατα συναισθήματα απεριόριστου σεβασμού και βαθύτατης αναγνώρισης και εκτίμησης στο πρόσωπο και στο έργο του αοιδίμου χαρισματικού ποιμένα τους, του φωτισμένου δασκάλου και διδάχου των, του συγγραφέα τόσων θεόπνευστων έργων, του προστάτη των παιδιών τους, του αρωγού των φτωχών και αναξιοπαθούντων, του στοργικού κηδεμόνα της σπουδάζουσας νεότητας, του ακαταπόνητου ποιμένα των.
Λίγα δείγματα, για του λόγου το αληθές, ώσπου να εκδοθούν αυτοτελώς, σας χαρίζουμε σήμερα -ευχαριστώντας πρώτιστα τους ταλαντούχους δημιουργούς των- αφιερώνοντάς τα στο εξάμηνο πολυαρχιερατικό μνημόσυνο του μακαριστού ιεράρχη Ειρηναίου Γαλανάκη, που τελείται, ως σημειώσαμε και εισαγωγικά, από την ιερά Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου μεθαύριο, Κυριακή 27 Οκτωβρίου, στην έδρα της Μητρόπολης και στον ιστορικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Καστελίου – Κισάμου και που καλούμαστε όλοι, τιμώντες τη μνήμη του, να προσέλθουμε ευλαβικά και ν’ ανάψουμε το κερί μας προσευχόμενοι. Θα μας περιμένει!…
Και τώρα λίγα λαϊκά ποιητικά δημιουργήματα που σας έχουμε υποσχεθεί!
Πρώτη του Γιάννη Μαλαξιανάκη η τόσο επιτυχεμένη έμπνευση:

Το τελευταίο αντίο
“Η Κίσαμος, το Σέλινο και τα Χανιά κι η Κρήτη
θρηνούν απόψε μια κορφή σαν και τον Ψηλορείτη.
Μια κορυφή που ακούγεται στ’ όνομα Ειρηναίος
κι έγινε μύθος ζωντανός, μαχόμενος γενναίως.
Μαχόμενος για μια ζωή, απ’ ένα μετερίζι,
που ο Θεός τον όρισε κι η σφαίρα που γυρίζει.
Εντεκα πρώτου έντεκα (1911) κάπου στο Νεροχώρι,
είδε το φως πρώτη φορά, του κόσμου εν’ αγόρι.
Ητανε φαίνεται γραφτό εκείνο το κοπέλι,
να γίνει καλλιεργητής εις του Χριστού τ’ αμπέλι.
Μα ’ταν από τους γεωργούς που δεν το βάζουν κάτω,
εάν δεν ξελουθρέψουνε τη γη μέχρι τον πάτο.
Γόνιμο βρήκε έδαφος και κάρπισε ο σπόρος,
πρόσφορος αποδείχτηκε του Καστελιού ο χώρος.
Εργα πολλά και θαυμαστά κατάφερε να κάνει
σε Κίσαμο και Σέλινο με όπλο τη σκαπάνη.
Σ’ όλο τον κόσμο έγινε γνωστό το όνομά του
κι όλοι αναγνωρίζανε τα προτερήματά του.
Το Σέλινο κι η Κίσαμος είχανε βρει ηγέτη
και τον ακολουθούσανε δε τσοι ’πιαν’ απ’ το μπέτη.
Ολοι μαζί αγκαλιαστά πιασμένοι χέρι – χέρι,
για χρόνια πορευότανε ούριο είχ’ αγέρι.
Σύντομα είδαμε σ’ αυτές τις δύο επαρχίες,
να συντελούνται θαύματα, να ’χουν επιτυχίες
που δεν γνωρίσανε ποτέ σε περασμένα χρόνια,
γι’ αυτό θα του οφείλουνε ευγνωμοσύν’ αιώνια.
Γέροντας πια παρέδωσε το θρόνο να ’ρθουν κι άλλοι
κι αθόρυβ’ αποσύρθηκε σ’ αδελφική αγκάλη.
Σήμερα τον εκάλεσε ο άρχοντας του κόσμου,
μα φεύγοντας μας άφησε τη μυρωδιά του δυόσμου”.
(Εννιαχωριανός)1

Στο συγκλονιστικό πρωτοσέλιδο των “Χανιώτικων νέων” της 1-5-2013 (Μεγάλης Τετάρτης, δεν το ξεχνούμε…) ο χαρισματικός λαϊκός ποιητής, ο Γιώργος Λ. Κοκολογιάννης, κατέθετε την επομένη (2-5-2013) στην ίδια έγκριτη εφημερίδα της Κρήτης μας: “Χανιώτ. νέα”, σ. 23, το ακόλουθο δίστιχό του:
“- Αιώνια θα ακούγεται το πρωινό μιας Τρίτης,
που πήγες στον πατέρα σου κι εσύ Χριστέ τση Κρήτης!”.
Το ίδιο έπραξε και ο Γ. Καστρινάκης, πρόεδρος Νεφροπαθών Ελλάδος, στο ίδιο φύλλο (αρ. φ. 13941/2.5.2013, σ. 33) των “Χανιώτικων νέων” γράφοντας:
“Ο Ειρηναίος εν ζωή πήρε την Αγιοσύνη
με έργο, με ανθρωπισμό και ταπεινοφροσύνη!”.
Για να αποτιμήσει τη μεγάλη προσφορά του αοιδίμου ιεράρχη ο χαρισματικός λαϊκός ποιητής από το γειτονικό Ρέθεμνος, δικηγόρος Κώστας Καλλέργης (= Κ.Ι.Γ.Κ.) με τη μαντινάδα του:
“Ο Ειρηναίος «έφυγε»! Ο άγιος της Κρήτης,
σε ύψος χαμηλότερος ήταν κι ο Ψηλορείτης!”2
Και να εκφράσει -στη συνέχεια από την Κίσαμο τον βαθύτατό του σεβασμό στο σκήνωμα του πολυσέβαστου ιεράρχη, ο αγαπητός μας Ηλίας Ι. Πολυχρονάκης, με τον δικό του έμμετρο λόγο:

Στον δικό μας πατέρα Ειρηναίο
“Επίσκοπε και δάσκαλε άνθρωπε Ειρηναίε!
συλλειτουργέ του Υψιστου Θεού, Γέροντα Νέε!
Οι χρόνοι σε διαβήκανε και διάβηκες τσοι χρόνους
με πίστη, αγάπη και (γ)καρδιά, με βάσανα με πόνους!
Ψηλά βαστούσες τον Σταυρό, το σύμβολο της πίστης,
μαζί και το Ευαγγέλιο για να τα πάρει ο χτίστης!
Στην πόρτα του Παράδεισου Αρχάγγελος ωραίος,
άρατε πύλας Αρχοντες να μπει ο Ειρηναίος!!”
Με σεβασμό στη μνήμη σου!!
Ηλίας Ι. Πολυχρονάκης3
Ενώ ο επίσης πολυτάλαντος στιχουργός, άξιος λαϊκός ποιητής, ο Στέφανος Τζωρτζάκης, θα μας τονίσει το αιώνιο χρέος μας: Να θυμούμαστε πάντα τον αξιολάτρευτο παππού της εκκλησίας μας Ειρηναίο! Θα μας πει:

Θα σε θυμόμαστε πάντα
“Σ’ όλη τη Κρήτη τα πουλιά πένθιμα κελαηδούνε,
ο Ειρηναίος έφυγε, δεν θα τον ξαναδούνε.
Η Κίσαμος, το Σέλινο τα μαύρα θα φορέσουν,
να ξαναδούν τον Γέροντα ποτέ δεν θα μπορέσουν.
Μεγάλη Τρίτη ο Θεός θέλησε να τον πάρει,
δίπλα τσ’ Αγίους σκέφτηκε σίγουρα να τον βάλει.
Γιατί ήταν ένας χριστιανός που ’χε μεγάλη αξία,
ήτανε ένα κόσμημα για την Ορθοδοξία.
Οι πόρτες του παράδεισου διάπλατα θ’ ανοίξουν,
τον ιεράρχη πρότυπο για να φιλοξενήσουν.
Από τον Αποκόρωνα ξεκίνησε παιδάκι
και τότε τον φωνάζανε Μιχάλη Γαλανάκη.
Τα γράμματα του άρεσαν, καθηγητής θα γίνει,
στους μαθητές του μόρφωση και συμβουλές θα δίνει.
Η πίστη του προς τον Θεό θα τον διαφωτίσει
και τη θρησκεία μας σωστά χρόνια θα υπηρετήσει.
Χειροτονείται διάκονος κι ήτανε πολύ νέος
και τ’ όνομά του άλλαξε κι έγινε Ειρηναίος.
Επίσκοπος στην Κίσαμο και Σέλινο θα γίνει
και στις καρδιές των Χριστιανών αθάνατος θα μείνει.
Τα έργα του ήταν πολλά και ας το μάθουν όλοι,
πως είχε μες την τσέπη του μισοάδειο πορτοφόλι.
Εσπούδασε φτωχά παιδιά, όλους μας βοηθούσε,
για μια καλύτερη ζωή τότε μας προωθούσε.
Στη Γερμανία έτυχε λίγο να υπηρετήσει
και έργο ανεκτίμητο κι αθάνατο θ’ αφήσει.
Πάντα θα σε θυμόμαστε, αθάνατος θα μείνεις,
στους ιεράρχες εύχομαι υπόδειγμα να γίνεις.
Αξιολάτρευτε παππού, εμείς και τα παιδιά μας,
δίπλα τσ’ Αγίους σ’ έχουμε πάντα μες την καρδιά μας”.
Στέφανος Τζωρτζάκης,
μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Στιχουργών Ν. Χανίων4
Θα μας συγκινήσει στη συνέχεια, μια λαϊκή ποιητική παρουσία από μακρύτερα. Αναφερόμαστε στην άγνωστή μας εμπνευσμένη λαϊκή ραψωδό, την κα Μαρία Πρικάκη από τ’ Αμάρι του Ρεθέμνου, που δηλώνει πως “μένει στα Φιλιατρά Μεσσηνίας” κι αφιερώνει στη μνήμη του αείμνηστου ιεράρχη Ειρηναίου Γ. τους παρακάτω στίχους:
Αφιέρωμα στη μνήμη του αείμνηστου π. Ειρηναίου Γαλανάκη
1. “Ο Ειρηναίος έφυγε κι ορφάνεψεν’ η Κρήτη
και μοιρολόϊ τα πουλιά έχουν στον Ψηλορείτη.
Ηταν πατέρας στοργικός για όλα τα παιδιά του,
προπάντων για τ’ αδύνατα που έτρεχαν κοντά του.
Τα ευαγή του Ιδρύματα φωνάζουν Ειρηναίος,
εύχομαι τ’ αχνάρια του ν’ ακολουθεί κι ο νέος.
Διάβασα το βιβλίο του διά «το τάξιμό» του
κι εγνώρισα καλύτερα το εσωτερικό του.
Μα απ’ όλα τα γραφόμενα μου έμεινε μια φράση,
που το μυαλό μου όσο ζω ποτέ δεν θα ξεχάσει.
Θέλω να κόψω την καρδιά σε χίλια δυο κομμάτια,
να τη μοιράσω στα παιδιά που ’χουν κλαμένα μάτια.
Φτωχό κοπέλι απ’ τα Χανιά ήρθενε στην Αθήνα,
εσπούδασ’ εργαζόμενος δύσκολα και με πείνα.
Τον χόρταιν’ όμως ο Θεός για να τον ετοιμάσει,
για άξιο εκπρόσωπο και να τονε δοξάσει.
Στην Κρήτη η πορεία του ήταν ακολουθία
του Εσταυρωμένου διά τη δική μας σωτηρία.
Προστάτεψε τα ορφανά, κάθε δυστυχισμένο
και τ’ όνομά του στ’ ουρανού τη βίβλο ’ναι γραμμένο.
Να ’ναι το χώμα ελαφρό απού τονε σκεπάζει
και η ψυχή του τον Θεό αιώνια να δοξάζει
Να μεσιτεύει και για μας την επί γης παρέα
και να γενεί παράδειγμα για κάθε ιερέα.
Μεσίτης μας στον ουρανό σε κάθε δυσκολία
κι η εκκλησία του Χριστού να μείνει αιωνία.
Στα Φιλιατρά ιδρύσαμε Σύλλογο στ’ όνομά του
οι Κρητικοί και μερικά πνευματικά παιδιά του.
Τιμή μου που σε γνώρισα, ω άγιε πατέρα,
εύχομαι και στον ουρανό να σμίξομε μια μέρα”5
Και θα σταματήσουμε, για ώρας, με την προικισμένη φωνή της Κισαμίτισσας (από το Κάτω Παλαιόκαστρο) πολυβραβευμένης λαϊκής μας ποιήτριας Αντωνίας Αρτ. Μηλωγιαννάκη το “αφιέρωμα στον μακαριστό μας Ειρηναίο Γ. Γαλανάκη”, σπονδή και ιερό τρισάγιο στο μεθαυριανό εξάμηνο μνημόσυνό Του.
Αφιέρωμα στον μακαριστό Ειρηναίο Γαλανάκη
“Γή πέτε το γή να το πω τ’ αγίου το τραγούδι
τ’ αγγέλου του θεόσταλτου του γιου τση καλοσύνης
κι αυτός θαρρώ δε θα ’θελε δάκρυα και μοιρολόγια
γιατί τονε πονόψυχος, τάξε «θεού κομμάτι».
Ενας «φτωχούλης του Θεού» με το σταυρό στη χέρα
απού τον έπεψεν ο Θιος τον τρισευλογημένο.
Αυτός που ξέρει ν’ αγαπά κι έχει και δίκια κρίση
μόνο για να ’χομε κι εμείς αρχάγγελο μαζί μας
με του πατέρα τ’ άγρυπνου τ’ αλαφιασμένο βλέμμα
να δώσει ο ήλιος του το φως, φέξη να μασε φέρει.
Ετσά το γράφαν τα χαρθιά να ζήσει, να γεράσει,
μέλι και φως να γίνεται χατίρι των αθρώπω
ο αγιασμένος γέροντας ο κοσμαγαπημένος
π’ ούλα τα πάντα τάκανε, με τάξη, νου και γνώση.
Φτωχός αυτός, μ’ άλλου φτωχού την έγνοια να πλαγιάζει
κι οι πλούσιοι ν’ αναπαύονται σα να μην έχουν χρέος.
Ανακαρά τα λόγια ντου εδίδασι του κόσμου
κι αν πεις και για τα έργα ντου τσ’ αγάπης και του κόπου
βουνό πήρε στη ράχη του με τση ψυχής το θάρρος.
Στσοι βάτους εζευγάρισε κι εφύτεψε περβόλι
με το βασιλικόσπορο τσ’ αγάπης το ’χει σπείρει
τ’ όμορφο περβολάκι του π’ αθεί και καρποδένει
κι έχτισε στσοι ξερότοπους, κοίτες, σκολειά, κονάκια
να διάγουν οι γι ανήμποροι κι οι κακαποδομένοι
και τα κοπέλια γράμματα και τέχνες να μαθαίνουν
δίχως του ρήγα τα φλουριά, τ’ άρχοντα τα τσιφλίκια.
Κι αν είχε Θε μου έπεμπες πέντ’ έξε σαν κι εκείνο
θέλ’ α θωρείς τον κόσμο μας να χαίρετ’ η καρδιά σου…
Απ’ όπου κι αν επέρασε καρπίσαν κι οι πέτρες
κι αν άφησε την ψεύτρα γης μην κλαίτε στο μαντάτο.
Εγειρε κι αναπαύτηκε στον πλια γλυκύ του ύπνο
κι αγέραστος κι αθάνατος στη θύμησή μας θα ’ναι.
Λεμονανθούς, νεραντζανθούς, χαμόστρωμα θαν’ έχει
στη μέση στην Παράδεισο ο αγιοδέσποτάς μας.
Τέθοια σου πρέπει κατοικιά, τέθοια σ’ αξίζει κοίτη
τα ροζιασμένα χέρια σου τα ’χουνε θεμελειώσει
ευλογημένε γέροντα, καιρός να ξαποστάσεις
μην είσαι μπλιο σου κιανενούς εργάτης και φαμέγιος.
Τα τίμησες τα ράσα σου και με το παραπάνω…
Δυο λόγια τσ’ αγιοσύνης σου…

Σχαράς τηνε τη μάνα σου ’που ’καμε τέθοια γέννα
κι ας είχε ο κόσμος άλλους δυο δέσποτα σαν εσένα…”

Χρέος μας να ευχαριστήσουμε τους εμπνευσμένους λαϊκούς μας ποιητές, των οποίων παρουσιάσαμε σχετικές με το θέμα μας εμπνεύσεις των και να των ευχηθούμε: γόνιμη συνέχεια!
Υστερα να ζητήσουμε συγγνώμη από όλους εκείνους των οποίων λαϊκά ποιητικά δημιουργήματα -όλα θαυμάσια- καίτοι τα έχομε αποδελτιώσει και πληρέστατα βιβλιογραφήσει, δεν μπορέσαμε λόγω χώρου και μόνο να παρουσιάσουμε.
Ας ελπίσουμε ότι δεν θ’ αργήσει να εκδοθεί η ανθολογία του πολύ ενδιαφέροντος αυτού λαϊκού ποιητικού συνόλου, των προικισμένων ανθρώπων του τόπου μας! Ευχή και υποχρέωσή μας!