Πριν µερικούς µήνες τα δηµοσιευθέντα αποτελέσµατα για το 2023 της Εurostat όσον αφορά την αγοραστική δύναµη των Ελλήνων αποτέλεσαν ένα σοκ για την κοινωνία µας και έγιναν σηµείο πολιτικής αντιπαράθεσης.
Πράγµατι η χώρα µας φιγουράρει στην προτελευταία θέση µε 67% του µέσου επιπέδου στην ΕΕ όσον αφορά την αγοραστική δύναµη των πολιτών της, λίγο πάνω από την Βουλγαρία που βρίσκεται στο 64% του Ευρωπαϊκού µέσου όρου (Πίνακας 1).
Αυτό δεν σηµαίνει ότι οι µισθοί στην Ελλάδα είναι του ίδιου επιπέδου µε αυτούς της Βουλγαρίας η της Ρουµανίας. Χωρίς να ισχυρίζεται κανείς ότι έχουµε τους ίδιους µισθούς µε την Γερµανία, την Ολλανδία, η την ∆ανία, το κόστος και κατ επέκταση η αµοιβή της εργασίας είναι σχεδόν 1,5 φορά µεγαλύτερη από αυτήν των γειτόνων µας σε Βουλγαρία και Ρουµανία όπως προκύπτει από τον Πίνακα 2 της Εurostat για το 2023.
Γιατί συµβαίνει αυτή η ανισορροπία, αυτό το παράδοξο στη χώρα µας. Επειδή ο πληθωρισµός στην Ελλάδα είναι µεγαλύτερος συνεπεια της αισχροκέρδειας και έχει ωθήσει τις τιµές ιδίως από το 2021 και µετα σε υψηλά επίπεδα, µε αποτέλεσµα τα χρήµατα που παίρνει ο µέσος Έλληνας να µην επαρκούν. Αυτό είναι µια κοινή διαπίστωση που όλοι παραδέχονται. ∆ύσκολα βγαίνει ο µήνας για ένα µισθωτό η συνταξιούχο.
Ήταν σωστή η αντιµετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων στην χώρα µας, ασφαλώς και όχι. Η χορήγηση κάθε µορφής market pass που πέρα της άνισης κατανοµής µε αποκλεισµό ορισµένων µισθωτών ως δήθεν υψηλόµισθων και χορήγηση τους σε επαγγελµατίες µε υποδηλούµενα εισοδήµατα, λειτούργησε ως καύσιµη ύλη για την περεταίρω αύξηση των τιµών. Με λίγα λόγια ήταν επιχορήγηση για να πληρωθούν οι αυξηµένες τιµές των κερδοσκόπων.
Στην ίδια λογική κινούνται και οι αυξήσεις των µισθών µόνο και µόνο για να καλυφθεί ο τιµάριθµός χωρίς στην ουσία να καλυτερεύει η θέση των µισθωτών . Ο πληθωρισµός είναι η χειρότερη µορφή αφαίµαξης του εισοδήµατος µισθωτών – συνταξιούχων, αφού οι αυξήσεις έρχονται µε µεγάλη καθυστέρηση, άλλωστε µισθωτοί & συνταξιούχοι δεν έχουν assets περιουσιακά στοιχεία αποθέµατα όπως οι επιχειρηµατίες για να αυξηθούν και διαρκώς χειροτερεύει η θέση τους έναντι των επιχειρηµατιών. Αρκεί να ανατρέξει κάποιος στις δεκαετίες 1980-90 τότε που ο πληθωρισµός κάλπαζε µε 23-24% και παρα την καθιέρωση της Α.Τ.Α (Αυτόµατη Τιµαριθµική Αναπροσαρµογή ανά 3µηνο) οι χαµένοι ήταν οι µισθωτοί. Παράλληλα τα φορολογικά κλιµάκια λειτουργούν σε βάρος τους εφόσον δεν αναπροσαρµόζονται άµεσα, αφού αυτοί εξ ορισµού δεν αποκρύπτουν εισοδήµατα όπως άλλοι , ενώ πλήττεται και η ανταγωνιστικότητα της οικονοµίας ιδιαίτερα όταν δεν έχεις δυνατότητα άσκησης νοµισµατικής πολιτικής. Βέβαια η ανταγωνιστικότητα είναι ψιλά γράµµατα αφού η βιοµηχανία µας παράγει µόνο Νόµους, συντάξεις, επιδόµατα και στρατηγούς ….. µεσοπρόθεσµα όµως αναµένεται να επηρεάσει τον τουρισµό.
Στο τραπέζι έπεσαν και προτάσεις για µείωση του συντελεστή ΦΠΑ προκειµένου να έχουµε αποκλιµάκωση του πληθωρισµού. Άραγε θυµάται κάνεις να µειωθήκαν οι τιµές όταν ο συντελεστής στην εστίαση κατέβηκε από το 24% στο 13%? Θυµάται κάνεις όταν µειώνεται η διεθνής τιµή του πετρελαίου σε τι ποσοστό και πότε µειώνεται η λιανική τιµή, σε αντίθεση µε την αύξηση?
Ορισµένοι υποστηρίζουν τους αυστηρούς ελέγχους και την επιβολή προστίµων προκειµένου να συνετισθούν οι κερδοσκόποι. Ποιον να πρωτο ελέγξεις. Το µέτρο δεν αποδίδει δεδοµένου ότι τα πρόστιµα πέρα του ότι είναι αναλογικά µικρά είναι αµφίβολη και η είσπραξη τους, οι κερδοσκόποι µέσω των νοµικών συµβούλων τους προσφεύγουν στην ∆ικαιοσύνη και µετα από 5-6 χρόνια που θα εκδικαστούν .. ποιος ξέρει την κατάληξη, µέχρι τότε το χρήµα συνεχίζει να κυλά στα ταµεία τους.
Το µόνο που φοβάται ο κερδοσκόπος είναι η κάµψη της κατανάλωσης στο προϊόν του, µήπως και πέσουν οι πωλήσεις του, όσο βλέπει ζεστό χρήµα στην αγορά να ρέει και γόνιµο έδαφος να πληρώσουν τις αυξηµένες τιµές, τόσο χαµογελά και ενθαρρύνεται στο έργο του. Όταν όµως δει τις πωλήσεις να πέφτουν τότε χτυπάνε καµπανάκια, τον ζώνουν µαύρες σκέψεις, τα σταθερά έξοδα κατανέµονται σε µικρότερο πλήθος, η πιθανότητα ζηµιών στον ορίζοντα τον ρίχνει σε απόγνωση, όσοι έχουν δουλέψει στον τοµέα της κοστολόγησης καταλαβαίνουν τα γραφόµενα.
Τι µπορεί λοιπόν να αντιστρέψει την υπάρχουσα κατάσταση;
Κανένας νοµός δεν είναι τόσο ισχυρός όσο ο Νόµος της Προσφοράς – Ζήτησης, διαχρονικός και σε όλα τα µήκη και πλάτη της υφηλίου. ∆εν έχει ανάγκη από ψήφιση από κυβερνητικές πλειοψηφίες η δηµοσιεύσεις σε ΦΕΚ, δεν χρειάζεται τροποποιήσεις και αλλαγές. Ο Σκωτσέζος οικονοµολόγος του 18ου αιώνα ο Ανταµ Σµιθ που τον διατύπωσε έµεινε στην ιστορία σε αντίθεση µε καινοφανείς θεωρίες νεότερων οικονοµολόγων.
Μόνο που στην χώρα µας φροντίζουµε να µην λειτουργεί, αφού ούτε οργανωµένο καταναλωτικό κίνηµα υπάρχει, ούτε οι εκάστοτε κυβερνήσεις φρόντισαν για την ανάπτυξη του εν λογω κινήµατος .
Σε άλλες χώρες που το κίνηµα των καταναλωτών είναι ισχυρό βγαίνει µπροστά και κατονοµάζει το τάδε προϊόν ακρίβυνε αδικαιολόγητα το µποϋκοτάρουµε δεν το αγοράζουµε, η αγοράζουµε υποκατάστατο του. Τρελαίνεται τότε ο επιχειρηµατίας βλέποντας να καταρρέουν οι πωλήσεις και οι ανταγωνιστές να κερδίζουν µερίδια από την αγορά και συνετίζεται άµεσα χωρίς ελέγχους και χωρίς πρόστιµα που αποτέλεσµα δεν επιφέρουν.
Στην χώρα µας η φωνή αυτή δυστυχώς απουσιάζει και οι Πολυεθνικές µπορούν να τιµολογούν και πουλάν ακριβότερα αφού το έδαφος είναι γόνιµο µε βάση τα προαναφερθέντα σε σχέση µε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι εξηγείται το παράδοξο που απορρέει από την σύγκριση των 2 παραπάνω πινάκων, ήτοι ενώ οι µεν αµοιβές δεν είναι οι χειρότερες στην Ευρώπη εν τούτοις η αγοραστική τους δύναµη είναι στην προτελευταία θέση.
Εάν υπάρξει αντίδραση του καταναλωτή, υπάρχει περίπτωση πτώσης του πληθωρισµού τροφίµων και όχι µόνο, αφού αυτός έχει την δύναµη, αυτός το πορτοφόλι, αυτός αποφασίζει να αγοράσει και να πληρώσει. Μόνο που η Πολιτεία αγνοεί τον βασικό κανόνα λειτουργίας της αγοράς τη σχέση προσφοράς – ζήτησης.
Με αυτό τον τρόπο θα υπάρξει καλυτέρευση της αγοραστικής δύναµης του εργαζόµενου µέσα στα πλαίσια της λεγόµενης ελεύθερης οικονοµίας και όχι µε πλασµατική αύξηση µισθών που στην ουσία πριν καν δοθεί καταλήγει στις τσέπες των κερδοσκόπων.
Ο πληθωρισµός είναι ο χειρότερος εχθρός των µισθωτών και συνταξιούχων, η ποιο ακραία µορφή αναδιανοµής των εισοδηµάτων προς όφελος των πλουσίων, των εχόντων και κατεχόντων.
*Ο Ηλίας Σταµατοπουλος είναι οικονοµολόγος , MSc Χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης
