Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται η απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) που αφορά την προστασία του ιστορικού λιθόκτιστου παλιού επαρχιακού δρόμου Άναβος – Κάντανος από τη λατομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην περιοχή.
Στο μεταξύ, ερωτήματα γεννά το γεγονός ότι οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και της Περιφέρειας με αποφάσεις τους τα τελευταία χρόνια αγνόησαν τον χαρακτηρισμό από το Υπουργείο Πολιτισμού του δρόμου, μήκους 6.640 μ., ως ιστορικού τόπου, ανοίγοντας τον δρόμο για την αλλοίωση της φυσικής και ιστορικής φυσιογνωμίας της περιοχής.
Το θέμα απασχόλησε πρόσφατη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού που πραγματοποιήθηκε 1 Οκτωβρίου του 2020 και η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα. Στη συνεδρίαση τέθηκαν τα θέματα της έγκρισης ή μη της τροποποίησης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του λατομείου για την προσθήκη μονάδων παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος, ασφαλτομίγματος και διαχείρισης Α.Ε.Ε.Κ., του καθορισμού ή μη χρονοδιαγράμματος της αποκατάστασης συγκεκριμένων τμημάτων που εκκρεμούν και της επέκτασης ή μη της λατομικής δραστηριότητας ανατολικά του ιστορικού τόπου.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από 2010, μετά από πολύχρονο αγώνα πολιτών, φορέων και του Δήμου Καντάνου Σελίνου, το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού είχε κηρύξει «ως ιστορικό τόπο το τμήμα της επαρχιακής οδού Καντάνου – Χανίων με τα λιθόκτιστα και τα αναλήμματα σε όλο το μήκος του»…«6.640 μ. και σε πλάτος 50 μ. ένθεν και ένθεν του δρόμου και με διεύρυνση άνω των 50 μ. εκεί που το απαιτεί η γεωμορφολογική ενότητα του χώρου, διότι αποτελεί τόπο σημαντικό για την ιστορικότητα της περιοχής, η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει αρχαιολογικό ενδιαφέρον, αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρον τεχνικό έργο των αρχών του 20ου αιώνα που διατηρείται αναλλοίωτο μέχρι σήμερα και διέρχεται μέσα από το ομώνυμο φαράγγι εξαιρετικής ομορφιάς, δημιουργώντας κατά τον τρόπο αυτό ένα σύνθετο έργο αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ανθρώπου και φύσης».
Μάλιστα, την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού ήρθε να επισφραγίσει το 2016 μια απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), στο οποίο είχε προσφύγει ο λατόμος, και με την οποία δικαιώθηκε η κήρυξη του δρόμου Άναβος – Κάντανος ως ιστορικού και προστατευόμενου.
Πρακτικά η κήρυξη του δρόμου ως ιστορικού συνεπάγεται ότι οποιαδήποτε πράξη ή ενέργεια γίνεται στην προστατευόμενη περιοχή και αφορά εν προκειμένω τη λειτουργία του λατομείου, θα πρέπει πλέον να έχει την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού καθώς σε διαφορετική περίπτωση η οποιαδήποτε απόφαση ληφθεί θεωρείται άκυρη. Κι όμως την παράμετρο αυτή φαίνεται να αγνόησαν συστηματικά υπηρεσίες που υπάγονται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση καθώς και στην Περιφέρεια Κρήτης.
Το γεγονός αυτό βεβαιώνει η ίδια η Υπηρεσία Νεωτερών Μνημείων Κρήτης με το από 30/9/2020 έγγραφο της όπου διαπιστώνει ότι με το «υπ’ αρ. πρωτ. 7/06.05.2020 Πρακτικό Συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου, ιδία από την εισήγηση της Δ/νσης Ανάπτυξης Π.Ε. Χανίων, προκύπτει ότι κατά τη Συνεδρίαση δεν τέθηκε υπόψη του Συμβουλίου το γεγονός του χαρακτηρισμού του ιστορικού τόπου Καντάνου από το ΥΠΠΟΑ» και επισημαίνει ότι σύμφωνα με τον Ν. 3028/2002, «κατά το άρθρο 10, παρ. 6 η έγκριση του ΥΠΠΟΑ προηγείται από τις άδειες άλλων αρχών, τα δε στοιχεία της έγκρισης αναγράφονται με ποινή ακυρότητας στις άδειες αυτές».
Βεβαίως δεν ήταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο από την κήρυξη του δρόμου ως ιστορικού. Το 2015, δύο χρόνια μετά που το λατομείο είχε υποβάλλει Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, το Υπουργείο Πολιτισμού είχε δώσει έγκριση λειτουργίας του λατομείου μέχρι το 2028 υπό την προϋπόθεση ότι θα αποκατασταθεί ένα τμήμα του ιστορικού δρόμου που είχε καταστρέψει η εταιρεία και παράλληλα θα γίνει αποκατάσταση του περιβάλλοντα χώρου του λατομείου μέσα σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Οι αποφάσεις αυτές δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, ενώ έκτοτε από το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ζητήθηκε για καμία άλλη έγκριση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Διεύθυνση Δασών Χανίων το 2018 πραγματοποίησε άρσεις αναδάσωσης συνολικής έκτασης 38,416 στρεμμάτων, συμπεριλαμβανομένων και 10 στρεμμάτων που βρίσκονται εντός των ορίων του χαρακτηρισμένου ιστορικού τόπου. Λίγους μήνες αργότερα, η λατομική επιχείρηση υπέβαλλε νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και ζήτησε και έλαβε άδεια επέκτασης των δραστηριοτήτων της πέραν των 59 στρεμμάτων, στα 38 στρέμματα της αναδασωτέας περιοχής στα οποία περιλαμβάνονται και τα 10 στρέμματα που εμπίπτουν στην προστατευόμενη περιοχή. Στα στρέμματα αυτά προβλέπονταν να δημιουργηθούν χώροι αποθήκευσης υλικών, πρόσβασης και στάθμευσης του μηχανοκίνητου εξοπλισμού. Παράλληλα, το χρονοδιάγραμμα λειτουργίας του λατομείου παρατάθηκε από το 2028 που ήταν προηγουμένως έως το 2048.
Τι λέει το υπουργείο Πολιτισμού γι’ αυτές τις ενέργειες; Ότι σε καμία από τις προαναφερόμενες πράξεις άρσης αναδάσωσης δεν συνέπραξε η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, καίτοι οι πράξεις αυτές αφορούν είτε εκτάσεις εντός του ιστορικού τόπου του ιστορικού δρόμου του φαραγγιού του Καντάνου – δηλαδή εντός της ζώνης των 50 μ. από το δρόμο (α.π. 7179/29-06-2018 και α.π. 7181/29-06-2018, συνολική έκταση 10,276 στρ.)– είτε αφορούν περιοχές σε άμεση χωρική σχέση με τον ιστορικό τόπο που επηρεάζουν άμεσα το τοπίο πέριξ αυτού. Μάλιστα όπως αναφέρει το Υπουργείο, όχι μόνο δεν συνέπραξε σε αυτές τις ενέργειες η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά ούτε καν κοινοποιήθηκαν οι πράξεις προς αυτήν.
Με άλλα λόγια η Διεύθυνση Δασών Χανίων παραχώρησε στα Λατομεία Σελίνου Α.Ε., 38,4 στρέμματα, μεταξύ αυτών και τα 10,2 στρέμματα από τον ιστορικό τόπο, προς λατομική εκμετάλλευση, χωρίς να λάβει γνώση η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ασφαλώς όλες αυτές οι ενέργειες τίθενται πλέον στην κρίση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων η τοποθέτηση του οποίου θα είναι καθοριστική για το μέλλον του ανακηρυγμένου ιστορικού δρόμου Άναβος – Κάντανος.
