Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Lavandula officinalis (Λαβάντουλα η φαρμακευτική) και ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών. Τη συναντούμε με τις κοινές ονομασίες Λαβάντα, Λαβαντούλα, Λαμπρή, Αγριολεβάντα.
Φυτό αρωματικό καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιο της, αλλά και για θεραπευτικούς σκοπούς.
Είναι φυτό αειθαλές, φρυγανώδες και πολύχρονο, με φύλλα ξυλώδη και περιελισσόμενα, στρογγυλά, στενά και μακρουλά, χωρίς μίσχο με χρώμα πράσινο σκούρο, μυρωδάτα και σκεπασμένα με πυκνό χνούδι. Η ρίζα της είναι πασσαλώδης και κάθετη. Τα άνθη της είναι κυανά, τακτοποιημένα σε σπονδύλους γύρω από το στέλεχος. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες όπως η Γνησία, η Αδελφινική, η Κευκή και η Εύοσμος, η Ξηρόφυλλος, η Ιταλική, η Σταχυώδης και η Σταχοιάς.
Ιστορικά στοιχεία
Βότανο γνωστό στους αρχαίους έλληνες. Κατά την αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν την λεβάντα κυρίως σε εντριβές, στις περιπτώσεις δερματικών παθήσεων, ενώ οι Ρωμαίοι την πρόσθεταν στο νερό του μπάνιου τους.
Είναι από τα πλέον δημοφιλή φαρμακευτικά βότανα και πήρε το όνομα της από το λατινικό Lavare που σημαίνει πλένω. Στην αραβική ιατρική η Λεβάντα χρησιμοποιήθηκε ως αποχρεμπτικό και σπασμολυτικό, ενώ στην ευρωπαϊκή λαϊκή παράδοση θεωρείται χρήσιμο βότανο για πληγές και τους σκώληκες στα παιδιά ενώ ο Πάρκινσον το 1640 έγραφε ότι η λεβάντα ήταν ιδιαίτερα καλή για την ψυχική οδύνη και όλους τους πόνους του κεφαλιού και του μυαλού.
Το άρωμα της Λεβάντας ήταν γνωστό για την ιδιότητά του να απομακρύνει τους σκώρους από τα ρούχα και την χρησιμοποιούμε για τον σκοπό αυτό ακόμα και σήμερα.
Συστατικά – χαρακτήρας
Η λεβάντα είναι πικρή, ξηρή και δροσιστική. Περιέχει πτητικό έλαιο (μέχρι 1,5% το οποίο περιέχει λιναβόλη, οξυλιναλυλικό εστέρα, οξυλαβεντουληλικό εστέρα, τερπινενόλη, κινεόλη, καμφορά, βορνεόλη, πινένιο, λεμονίνη), τανίνες, κουμαρίνες (κουμαρόνη, συμπελιφερόνη, ημιαρίνη), φλαβονοειδή φυτικές χρωστικές και τριτερπενοειδή.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει Ιούλιο και Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα άνθη του φυτού. Τα άνθη δεν ανοίγουν όλα μαζί. Για τον λόγο αυτό τα συλλέγουμε Ιούλιο και Αύγουστο, όταν έχουν ανοίξει κατά τα 2/3.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η δράση της είναι χαλαρωτική, σπασμολυτική, αντιβακτηριδιακή, αναλγητική, άφυση, χολαγωγή, αντισηπτική, διεγείρει την κυκλοφορία και τονώνει το νευρικό σύστημα,.
Τα άνθη του φυτού είναι βέβαια λιγότερο αποτελεσματικά από το αιθέριο έλαιο του βοτάνου αλλά είναι χρήσιμα για την νευρική εξάντληση και τον πονοκέφαλο ή για τους κολικούς και την δυσπεψία. Επίσης χρησιμοποιούνται για στοματικές πλύσεις για την δυσοσμία του στόματος.
Το αιθέριο έλαιο της λεβάντας είναι από τα δημοφιλή και χρησιμοποιείται με διάφορες μορφές σε μεγάλη ποικιλία παθήσεων ως κρέμα για το έκζεμα, λοσιόν για τα εγκαύματα, εντριβή στήθους για ασθματικό και βρογχικό σπασμό, για τις ψείρες των μαλλιών, μασάζ στους κροτάφους και τον αυχένα, για τους πονοκέφαλους από ένταση ή στα πρώτα σημεία ημικρανίας και τέλος ως έλαιο σκέτο στα δαγκώματα των εντόμων και στα εγκαύματα.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα κουταλάκι του γλυκού ξηρό βότανο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε 1-2 φλιτζάνια την ημέρα. Υπό μορφή αιθέριου ελαίου λαμβάνουμε 1-2 σταγόνες την ημέρα μαζί με ζάχαρη.
Προφυλάξεις
Αυτό που πρέπει να προσέχουμε στο συγκεκριμένο βότανο είναι ότι ως έγχυμα όταν το δίνουμε στα βρέφη πρέπει να είναι αραιωμένο (25% του κανονικού) και σε περίπτωση εγκυμοσύνης το αποφεύγουμε διότι είναι διεγερτικό της μήτρας.
