GIORGIO AGAMBEN
σύγχρονος Ιταλός
Φιλόσοφος και συγγραφέας
Εκδόσεις ΚΟΥΚΚΙΔΑ 2016
σειρά Ιταλική σκέψη Ι
Λεβιάθαν είναι ο τίτλος ενός από τα πιο γνωστά βιβλία του Άγγλου Φιλοσόφου HOBBES (Χομπς 1588-1670). Αυτό το έργο προδιέγραψε από τότε τη σύγχρονη απόλυτη μαζικότητα και αποπροσωποίηση του ανθρώπου.
Για να χαρακτηρίσει ο Χομπς (τον Λεβιάθαν) ότι εκφράζει αυτόνομα το ΕΓΚΟΣΜΟ Βασίλειο και είναι κυριολεκτικά ο «Επικεφαλής» ενός «πολιτικού σώματος» (body Political) που αποτελείται από το λαό των υπηκόων. Οι οποίοι δεν έχουν δικό τους σώμα, αλλά υπάρχουν ΜΟΝΟ) στο σώμα του κυρίαρχου. Όμως, κατά την Χομπιανή θεωρία, Αν, και το Βασίλειο του θεού όπως και το εγκόσμιο Βασίλειο (Ο ΛΕΒΙΑΘΑΝ) του ανθρώπου είναι εγκόσμια και απολύτως αυτόνομα. Ωστόσο, στην εσχατολογική τους πλευρά να συντονίζονται κατά κάποιον τρόπο, αφού και τα δύο είναι επίγεια. Με τον Λεβιάθαν πρέπει να εξαφανιστεί ΟΤΑΝ το βασίλειο του Θεού πραγματωθεί ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ.
Εννοώντας τη «ΜΟΝΑΡΧΙΑ» του Μεσσία, που κατά τον απόστολο Παύλο (Κολοσ. Α΄18) ο Χριστός είναι η κεφαλή του σώματος της εκκλησίας από την οποία όλο το σώμα της εκκλησίας συναρμόζεται και συνδέεται μέσω κάθε μέλους της εκκλησίας…
Σ’αυτή τη διαχρονική αντιμαχία του βασιλείου του Θεού με το βασίλειο του ΛΕΒΙΑΘΑΝ (του τρομερού θαλάσσιου τέρατος), όπως το δημιούργησε στο έργο του ο φιλόσοφος Χομπς ο κόσμος όλος, ιδιαίτερα τώρα, ΚΥΒΕΡΝΑΤΑΙ από το βασίλειο του ΛΕΒΙΑΘΑΝ. Ένα βασίλειο που απεικονίστηκε σε μια ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ και εκδιηγήθηκε σ’ ένα πολυνοηματικό έργο του HOBBES.
Mε κυρίαρχη την διαχρονική ΕΜΦΥΛΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΟΤΗΤΑ. Δύο έννοιες που προσπάθησα, όσο μπορούσα, να τις επισημάνω στο ευρύτατο προβληματισμένο κοινό των Χανιώτικων Νέων. ΄Eνα έργο, εκπληκτικά επίκαιρο, που πρέπει να μελετηθεί και να κατανοηθεί, ευρύτερα τόσο για την εγκόσμια πολιτικότητα και θεϊκότητά του.
ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΔΟ Ο ΕΥΡΩΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Στις σημερινές συνθήκες που ζει ο ελληνικός λαός, όλοι οι χριστιανικοί λαοί, αλλά και όλοι οι μη χριστιανικοί λαού, σε ολόκληρο τον κόσμο, αποπνέουν την αποτρόπαιη αίσθηση και οσμή εκφυλιστικής –συνεχούς- σύγκρουσης, σε διάφορα ηπειρωτικά σημεία της γης. Είτε ως αυθεντικές πολεμικές συγκρούσεις, είτε και ως συγκρούσεις και αντιπαλότητες οικονομικού «πολέμου» ανισοτήτων και δραματικών εκμεταλλεύσεων. Όπως εμείς, εδώ και δέκα χρόνια, περίπου, βιώνουμε από τους δανειστές- τυραννιστές μας, του ενδοξο-άδοξου, Δυτικού μας Πολιτισμού. Αυτού που, ήδη, βρίσκεται σε αδιέξοδο.
ΑΠΟ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΕΣ ΓΙΝΑΜΕ ΣΦΑΓΙΑΣΤΕΣ
Μετά από τις «Χριστιανικές» σταυροφορίες λεηλατισμών και κατακυριευτισμών, για εξυπηρέτηση αποικιοκρατικών συμφερόντων εκφράστηκε η πρόθεση της Δυτικής επικυριαρχίας. Με δικαιολογίες «θρησκευτικές» του παπισμού, για να σώσει τους αγίους τόπους, είτε με προθέσεις εκπολιτισμών των «αγρίων» πληθυσμών αφρικής, δύσης, ανατολής, κ.λπ. Με αποτέλεσμα οι εκπολιτιστές να γίνουν άγριοι Σφαγιαστές ολόκληρων λαών.
ΟΧΙ μόνο αλλόδοξων, αλλά και ομόδοξων. Με μέγιστο παράδειγμα την Δ΄ Σταυροφορία που η Δύση του Παπικού Πρωτείου της χριστιανοσύνης πραγματοποίησε την πρώτη άλωση της Βασιλεύουσας, ξεπουλώντας κυριολεκτικά τη Μεγάλη πόλη της βυζαντινής αυτοκρατορίας . Για να αποτελέσει αυτό τούτο το γεγονός την αποδυνάμωση της, ως τη δραματική πτώση της, το 1453.
ΣΕ ΚΡΙΣΗ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΔΥΣΗΣ-ΑΝΑΤΟΛΗΣ
Όμως, αυτή η βαρβαρότητα δυτικού και ανατολικού χριστιανισμού συνεχίστηκε με τόσες φρικτές καταστάσεις της κρατικής και εκκλησιαστικής υπερεξουσιαστικότητας: Με τις νύχτες του αίματος του αγίου Βαρθολομαίου, με τις πυρές του Μεσαιωνισμού και με τις συνέχειες των χριστιανικών αντιπαλοτήτων σε ανατολή και Δύση, ώσπου, φθάσαμε στους δύο παγκοσμίους πολέμους του 20ου αιώνα. Δύο πολέμων «χριστιανικών αλλοσφαγών, αλλά και παγκόσμιων εξολοθρεμών».
Για να υποστεί μια τεράστια ηθική κρίση ο χριστιανισμός Δύσης και Ανατολής ως «ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ» απέναντι στις κοσμικές πολιτείες των ανθρώπων.
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ
Όμως, οι χριστιανικές χώρες των μέγιστων εγκλημάτων κατά των λαών όλης της ανθρωπότητας δεν συνετίστηκαν από τις τρομερές εγκληματικές πράξεις (ως την ατομική βόμβα). Μετά δε και τον τόσο καταστροφικό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο – με τους πυραυλικούς ανταγωνισμούς – από δύση και ανατολή. Για να φθάσουμε στην ολέθρια τρομοκρατία, μετά τον φοβερό αεροπορικό διεμβολισμό των δύο δίδυμων πύργων στη Νέα Υόρκη. Με αποτέλεσμα να συνεχιστούν οι αντιτρομοκρατισμοί και οι συνεχείς αντιτρομοκρατικοί πόλεμοι, ως τη Συρία και την ανατολική Μεσόγειο. Για να δημιουργηθεί μια εφιαλτική σύγχρονη πραγματικότητα νέων καταστάσεων τρόμων και νέων απειλητικών συνθηκών ανεστιότητας, προσφυγιάς και μεταναστευτισμού. Συνθηκών που αποτελούν σήμερα τεράστια προβλήματα εκπόρθησης όλων των ευρωπαϊκών και ευρωατλαντικών άκρων που όσο και αν προσπαθούν ένα αντιμετωπίσουν την επέλαση των απελπισμένων της γης δεν είναι εύκολο να το αντιμετωπίσουν με αυτοεγκλεισμό στα φρούρια.
ΣΚΛΑΒΟΙ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΤΕΡΑΤΟΣ ΛΕΒΙΑΘΑΝ
Για να αντιμετωπίζουμε, τώρα, πέντε ολόκληρους αιώνες μετά, να ξαναθυμηθούμε την πολιτειολογία του άγγλου φιλοσόφου, ΤΟΜΑΣ ΧΟΜΠΣ (1588-1679) και το διάσημο βιβλίο του «ΛΕΒΙΑΘΑΝ».
Το βιβλίο αυτό τυπώθηκε το 1651 στο Λονδίνο με το εξώφυλλό του να εκφράζει υποθετικά τη φιλοδοξία του σημαντικού αυτού άγγλου φιλοσόφου να ΣΥΝΟΨΙΣΕΙ σε μια εικόνα όλο το περιεχόμενο – ή τουλάχιστον το εσωτερικό νόημα – του έργου του. Που εκφράζει την ενοποίηση του πλήθους σε ένα και μοναδικό πρόσωπο. Μιας ψευδαίσθησης.
Αυτό το σημαντικό θέμα αποτελεί το μέρος ΙΙ (τη συνέχεια, δηλαδή, του προηγουμένου άρθρου από σημαντικό δοκίμιο του Giorgio Agamben στο βιβλίο του «ΣΤΑΣΙΣ» ο εμφύλιος πόλεμος ως πολιτικό παράδειγμα πολιτικής αντιπροσώπευσης.
Ένα παράδειγμα το οποίο ζούμε πρωταρχικά εμείς ως λαός και χώρα που αντιμετωπίζουμε ένα δραματικό, εμφύλιο πόλεμο οικονομικών, θεσμικών και κοινωνικών εμφυλιο-πολεμικών συγκρούσεων. Σε όλες τις περιφέρειες, τις πόλεις και τα χωριά της χώρας μας.
ΓΙΝΑΜΕ ΔΥΣΤΥΧΩΣ Η ΠΙΟ ΕΜΠΑΙΖΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΔΙΑΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΧΩΡΑ
Για να έχουμε γίνει, ιδιαίτερα τα τελευταία 8 χρόνια η πιο διαβαλλόμενη και εμπαιζόμενη χώρα στον κόσμο. Ως αυτή τη στιγμή που έχουμε γίνει το κουβάρι που όλοι το κλωτσούν στην Ευρώπη της πραγματικής ελληνο-εκμεταλλευτικότητας, ιδιαίτερα από τη Γερμανία, που τόσο οδυνηρά μας έχει δυσμεταχεριστή για τα δικά της και μόνο υπερσυμφέροντα.
Με το στημένο, μετά την προ ημερών σύνοδο της Ρώμης, προνόμιο να είναι η πρώτη σε ταχύτητα ανάπτυξης χώρα της ΕΕ. Να ακολουθεί η Γαλλία κ.λπ. και εμείς στην τελευταία σειρά, χωρίς ουρά.
Με δικές μας αυτοδικαιολογίες για το κατάντημά μας και τον διεθνή διασυρμό μας. Ενώ, όλοι σχεδόν, οι δικοί μας οικονομολόγοι, καθηγητές και ειδήμονες προσπαθούν να δικαιολογήσουν παρερμηνεύοντας την οδυνηρή πραγματικότητα.
ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΑΡΧΟ
Γυρνώντας, όμως, στο ΙΙ μέρος του βιβλίου του AGAMBEN έχει τίτλο «Λεβιάθαν και Βεεμώθ» ως αχώριστο δίδυμο. Για να γράψει, ό,τι στην εικόνα του Λεβιάθαν:
«Δεν μας ενδιαφέρει, εδώ το πρόβλημα του καλλιτέχνη, που έφτιαξε την εικόνα, για να πει ο συγγραφέας ότι: «Η εικόνα της προμετωπίδας έχει ορισμένες όχι αμελητέες διαφορές. Με την πιο σημαντική εκείνη όπου οι μικροί άνθρωποι που συναποτελούν το σώμα του Λεβιάθαν δεν κοιτάζουν προς το κεφάλι του κυρίαρχου, όπως στο βιβλίο, αλλά προς τον αναγνώστη, δηλαδή, στον κυρίαρχο στον οποίο απευθύνεται το χειρόγραφο. Με αυτή την έννοια δεν υπάρχει πραγματική αντίθεση ανάμεσα στις δύο προμετωπίδες, αφού και στις δύο περιπτώσεις οι υπήκοοι στρέφουν το βλέμμα τους προς τον κυρίαρχο στο ψηλότερο μέρος του εμβλήματος το σπαθί και η ποιμαντορική ράβδος συναντώνται.
Ο ΛΕΒΙΑΘΑΝ ΔΕΝ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑΝ
Από το τελευταίο μέρος του βιβλίου κάθε παράπονο του Ιώβ, που περιγράφει δύο τρομερά αρχέγονα κτήνη, το Βεεμώθ (στην εβραϊκή παράδοση αναπαριστάνεται σαν ένας γιγαντιαίος ταύρος) και το θαλάσσιο τέρας ο Λεβιάθαν.
Με την περιγραφή του για το Λεβιάθαν επιμένει στην τρομακτική του δύναμη, γράφοντας: «Μπορείς εσύ να ψαρέψεις τον Λεβιάθαν με το αγκίστρι/και να κρατήσεις ακίνητη τη γλώσσα με ένα σκοινί. Στο λαιμό του βρίσκεται η δύναμη και κυρίως σε αυτόν κυλάει ο φόβος» η καρδιά του είναι σκληρή όπως η πέτρα, όπως η μυλόπετρα/και όταν σηκώνεται όλοι τρομάζουν, καθώς έχει φτιαχτεί να μην φοβάται κανέναν. Βλέπει κάθε πράγμα από ψηλά και συγκρίνεται με τη μεγάλη εξουσία του κυρίαρχου, στον οποίο η υπερηφάνεια και τα άλλα πάθη ανάγκασαν τους ανθρώπους να υποταχτούν στον Λεβιάθαν.
Στη γιγαντιαία μορφή που το μοναδικό σημείο του σώματός του αποτελείται από ένα πλήθος μικρών ανθρώπινων μορφών που ενοποιεί το πλήθος σε ένα και το αυτό πρόσωπο.
Το υπόλοιπο σώμα του γίγαντα εμφανίζεται να είναι ένα λοφώδες τοπίο διάσπαρτο με χωριά που καταλήγει σε μια εικόνα πόλης, σ’ αυτή την πόλη διακρίνονται ο καθεδρικός ναός, το κάστρο, το σπαθί, η ποιμαντορική ράβδο, ένα κανόνι, μια πανοπλία και μια μάχη.
Αλλά το άνω σώμα του Λεβιάθαν αποτελείται από αναρίθμητες μικρές μορφές που δεν βλέπει καμιά έτσι όπως έχουν ζωγραφιστεί αλλά βλέπει ένα ενιαίο πρόσωπο αποτελούμενο από τα μέρη του. Βασικά το γιγαντιαίο αυτό σώμα δεν είναι μια πραγματικότητα, αφού είναι τεχνητό αφού μια τεχνητή ψευδαίσθηση.
Μια κατάσταση που οι εξουσίες εμφανίζονται με αυστηρή σύσταση και αποτελούν την πολιτική κοινότητα ή το κράτος. Τις εκάστοτε αυτοκρατορίες Στεριάς με τον ταύρο Βοομώθ και θάλασσας με τον Λεβιάθαν. Με το Κράτος να είναι η τρομερή μηχανή που διαμορφώνει (όπως σήμερα) κοινή αγορά, ψηφιακούς ανθρώπους, ένα παγκόσμιο ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΩΜΑ, αποτελείται από κεφάλι, αυτιά, χέρια, πόδια κ.λπ. Με ενοποίηση του πλήθους σε ένα και μοναδικό πρόσωπο.
Με την πολιτική αντιπροσώπευση να είναι μια ψευδαίσθηση οπτικής αντιπροσώπευσης μέσα στην παλιά και την καινούργια πολιτική ολότητα των υπερ-εξουσιασμών. Για να είναι κάθε άνθρωπος μια ελάχιστη ύπαρξη στη συνολική ανυπαρξία, μια ύπαρξη η οποία ιδιαιτέρα στη σημερινή υπερ-Λεβιανθική και Βοομεθική κατάσταση είναι σχεδόν μηδενική.
Όμως, 4 αιώνες μετά το φιλόσοφος Hobbs αναδεικνύεται προφήτης και o AGAMBEN αποτελεί ένα σημερνό φιλοσοφικό ανατόμο που συνδέει τις σημαντικές σημερινές σκληρές πραγματικότητες, με το αιτιακό παρελθόν και με το απαράβλεπτο αγωνιώδες μέλλον .
Όμως τώρα που μπήκαμε στην Μεγάλη Εβδομάδα των παθών μας θα συνταυτίσουμε τον επιτάφιο θρήνο του Χριστού με τον επιτάφιο θρήνο του λαού μας και όλων των λαών του κόσμου.
