ΠΡΩΤΟ ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
Η. Σγουράκη μνήμη
Πώς δοκιμάζουν τα όργανα οι μουσικοί πριν από
έναρξη συναυλίας
έτσι κι εγώ τώρα χειριζόμενος λέξεις
ευαισθητισμός ευαισθησία αισθητισμός
ευαισθησία και αισθητής το ευαίσθητον
ευαισθησιακός ευαισθησιάζομαι ευαισθησιασμός
ευ και αισθητικός ευ και αισθησιακός
αισθαντικός ίσως
αισθ-ίσως αισυαν-ίσως
αισθ-αδελφέ μου και Εσθήρ απ’ τη Βίβλο
αρχίζει με χειροκροτήματα το ποίημα.
Το ποίημα «Εικόνα» του Νίκου Καρούζου (1)
Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου στο νέο φιλόξενο χώρο των εκδόσεων «Ραδάμανθυς» τέσσερις ομιλητές ( 2) παρουσίασαν το βιβλίο «Ειρηναίος Γαλανάκης/επανάσταση των συνειδήσεων». Ο τέως δήμαρχος Κισάμου Αντώνης Σχετάκης, γλαφυρός και χειμαρρώδης θυμάται την επίσκεψη του Γιώργου Σγουράκη στο Καστέλι, στα γυρίσματα του πρώτου της σειράς ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ1 «Μονόγραμμα», λίγο αργότερα στις 9 Μαρτίου 1982 το πρώτο ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην Ειρηναίο Γαλανακη παρουσιάστηκε με πρόλογο του Γιώργου Σγουράκη (όπως άλλωστε όλα τα επόμενα για χρόνια τώρα). Σήμερα επέλεξα να ανασύρω ημερολογιακά δείγματα από το 2006, άλλωστε είναι τόσο πολλά, περισσότερα από 400 μερικά επαναλαμβάνονται από το κανάλι, όλα αυτά τα χρόνια.
Ξεκίνησα με ένα ποίημα του μεγάλου ποιητή Νίκου Καρούζου για τον οποίο και το Μονόγραμμα για τον Καρούζο “προβλήθηκε” και στις 13 Ιουνίου 2006. Παραθέτω σελίδα ημερολογίου μου. Τη χρονιά αυτή το Μονόγραμμα πριν από το καλοκαίρι παρουσίασε μεταξύ άλλων σπουδαίες και καταξιωμένες προσωπικότητες από το χώρο των γραμμάτων και των Τεχνών, αντιγραφώ μεταξύ άλλων: Αντώνης Σαμαράκης 3/1, Δήμος Μούτσης 14/2, Γεώργιος Αλεξ. Μαγκάκης 7/3, Μαρία Φαραντούρη 21/3, Ευγενία Φακίνου 28/3, Ελλη Παππά 4/4, και 11/4, Βάσω Κατράκη 25/4, Αντιγόνη Βαλάκου 2/5, Μανώλης Γλέζος 9/5 και 16/5, Χρήστος Πασαλάρης 30/5, Γιάννης Παρμαρκέλης 6/6, Βλάσης Κανιάρης 20/6, Γιάννης Μόραλης 27/6
Τα εξαιρετικά πορτραίτα στο «Μονόγραμμα», ημίωρα τόσα χρόνια τώρα (μερικά διμερή) ξεκινούν πάντα με μια περιεκτική εύστοχη εισαγωγή του Γιώργου Σγουράκη, μια εισαγωγή που δείχνει πόσο ανοιχτόμυαλος είναι και πόσο εργάστηκε για μια «Εθνική εκπομπή» διαρκείας, με ταυτότητα που είχε προφανή στόχο τη διάσωση σε μεταβατικές εποχές του έργου σημαντικών ανθρώπων του πολιτισμικού γίγνεσθαι με βάση την ποιότητα του έργου τους, χωρίς στο φίλτρο επιλογής τους να μπαίνουν υποκειμενισμοί και προφανείς ιδεολογίες. Γι αυτό διαπιστώνουμε ο Σγουράκης που δεν είναι αριστερός, να φιλοξενεί στο μονόγραμμα κορυφαίες αριστερές προσωπικότητες όπως ο αείμνηστος πατριώτης μας Μάνος Κατράκης, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Κούνδουρος, πρόσφατα 24/2 και 2.3 ξαναπροβλήθηκαν τα δυο πορτραίτα του γυρισμένα το 2005 όπου ο σκηνοθέτης της σπουδαιότερης –ίσως- ελληνικής ταινίας «ο Δράκος» 1955 με τον συγκλονιστικό ρεαλιστικό του παίξιμο, στα όρια του διακριτικού εξπρεσιονισμού να δηλώνει «από τις ταινίες μου «το σημάδι της Αφροδίτης» (πολυβραβευμένο) με ήρωες δυο παιδιά που έβλεπαν το μεγαλύτερο ζευγάρι να ερωτοτροπεί μέσα στη φύση, είχε ανταπόκριση γιατί ο κόσμος ήθελε την αθωότητα και από μένα που ο εγκεφαλισμ;oς μου με τις εμμονές μου στις υπόλοιπες ταινίες ήταν στον οδυνηρό κόσμο των ιδεολογιών»
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΑ ΑΝΑ-ΔΡΟΜΗ
Ξαναδιαβάζω το ημερολόγιο μου κι επιλέγω ημερομηνία Τρίτη 13 Ιουνίου 2006 (το Μονόγραμμα τότε παρουσιαζόταν κάθε Τρίτη)
Δουλειά το μνημείο πεσόντων αεροπόρων μέχρι τώρα 1.772 ώρες υπολογίζω ότι συνολικά θα χρειαστώ περίπου 2.800 ώρες, μου λείπουν ακόμα περίπου 1.000 ώρες δουλειά. Το μεσημέρι σ΄ένα διάλειμμα για φαγητό και χαλάρωση, ξαναδιαβάζω από το συγκλονιστικό βιβλίο του Ζακ Λακαριέρ που μ’ ενέπνευσε με την πτώση του Iκαρου (3) στο μνημείο αυτό «ο μύθος του Ίκαρου είναι ο μόνος ελληνικός μύθος που δεν πέθανε ποτέ, που απασχολεί χωρίς διακοπή τη δυτική φαντασία από το τέλος του αρχαίου κόσμου μέχρι τις ημέρες μας»
Ο Γ. Σγουράκης γνώριζε, συνδεόταν με τον σπουδαίο ελληνιστή Λακαριέρ και του είχε κάνει ένα Μονόγραμμα.
Συνεχίζω τη δημιουργία της φιγούρας του Ίκαρου που πέφτει σ΄ελεύθερη πτώση με σπασμένα φτερά. Φυσικά, το έργο είναι συμβολικό αφού η πτώση δεν μπορεί να αιωρείται στη γλυπτική λόγω όγκου- βάρους βαρύτητας, θέλει το υποστήριγμα του. Η λύση προδιαγεγραμμένη με τη μορφή πυρσού, ως διαχρονική τιμή στους αεροπόρους (4).
Αργά το απόγευμα παρακολουθώ στην Τηλεόραση στην ΕΡΤ1 «Η ιστορία των χρόνων μου» 1983 που παρουσιάζει τη διαλεκτική σχέση του με την εποχή (5) ο Γιάννης Ψυχοπαίδης. (Που πριν δυο μήνες είδα την αναδρομική του έκθεση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος για το ζωγράφο που ασχολήθηκε όσο κανείς άλλος με την ποίηση «εικονογραφώντας» μεγάλους ποιητές, καθώς και για την εξαιρετική δουλειά που γίνεται στο Ίδρυμα Νιάρχος, Λυρική σκηνή, το σπουδαίο έργο του Γιώργου Κουμεντάκη, θα αναφερθώ σε επόμενο κείμενο μου.)
Ακολουθήσε στο ίδιο κανάλι το Μονόγραμμά του Νίκου Καρούζου (πόσο σπουδαίος ποιητής και με τι μαεστρία τον ανέδειξε το Μονόγραμμα. Γράφω, ξαναδιαβάζω τη συλλογή του «Λογική μεγάλου σχήματος» πάει τόσο στην ιδιοσυγκρασία μου την αρθρογραφική διατύπωση ως αριθμημένα επιμέρους φόρμα στη γραφή της ασανμπλάζ «συναρμογή». Κουρασμένος, χαλαρώνω στη Νετ παρακολουθώ Βραζιλία -Κροατία 1-0 στο Μουντιάλ ποδοσφαίρου της Γερμανίας ένα παιχνίδι ισορροπημένο από δυο διαφορετικές εθνικές σχολές…
Αργότερα, η ΝΕΤ έχει την εκπομπή «τα κακά παιδιά» βλέπω λίγο αλλά την κλείνω με κουράζει η φλυαρία των παρουσιαστών… βάζω μουσική ένα cd του Χατζηδάκη το ακούω 45 χρόνια τώρα για πολλοστή φορά με ταξιδεύει, μουτζουρώνω χαρτιά ως πρόπλασμα για επόμενη αξιοποίηση…
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ: ΗΡΩ ΣΓΟΥΡΑΚΗ
Το κείμενο είναι γραμμένο στη μνήμη της Ηρώς Σγουράκη, της συζύγου του Γιώργου της υποδόριας δύναμης των εκπομπών του «Αρχείου Κρήτης» του «Μονόγραμμα» ως σκηνοθέτης, αλλά και ως συγγραφέα μαζί με τον άντρα της βιβλίων, ηχητικών ντοκουμέντων, μελετών. Ξεχωρίζω το «Γαύδος οδοιπορικό στο χώρο και το χρόνο». «Βιογραφικό Ελευθέριου Βενιζέλου»., «Μίκης Θεοδωράκης – ντοκουμέντα της ζωής και του έργου του». «Θεόφιλος Γ. Χατζημιχαήλ». Η Ηρώ διακριτική, εργασιομανής αλλά παθιασμένη στο στόχο, με σπουδές στο Πάντειο και στη σκηνοθεσία, με συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι (ιδρύματα, εταιρίες με παιδαγωγική και πολιτιστική δράση) περιφρούρησε την ποιότητα της έμπρακτης δημιουργίας που λειτουργούσε ως αντιδιαστολή στα εύκολα θέματα των ιδιωτικών καναλιών μέχρι το θάνατο της 1 Ιανουαρίου 2017. Εκτός από το έργο του ζεύγους Σγουράκη, παρακαταθήκη είναι η ζωτική συνέχεια του γιου τους Στέλιου (6) στις ακόμα πιο δύσκολες συνθήκες για τον πολιτισμό του σήμερα. Στην μνήμη της, αφιερώνω μερικούς στίχους του Νίκου Καρούζου από την ίδια συλλογή
ΜΥΘΟΛΟΓΗΜΑ
Φτερόλαφρος ο έρωτας αγγιχτικός και σκούζει
μ΄ένα μαχαίρι διάπυρο, φλόγες από φαρδειά ρομφαία
κρέας μου/σώμα μου/ χορτάρι μου
συντύχαμε στην ερημιά γνώθοντας άγιο πρωτοβρόχι
με θεριακλή κι αβέβαιο ουρανό συντύχαμε το θείον.
Απουσία: η θήκη της παρουσίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Νίκος Καρούζος, συλλογή «Τα ποιήματα β»’ 1979-1991, Ίκαρος και το έργο «Λογική μεγάλου σχήματος», 1989
2) «Ραδάμανθυς» ο νέος χώρος του εκδοτικού οίκου, φιλόξενος για πολιτιστικές εκδηλώσεις ποιότητας με κυρίαρχες τις παρουσιάσεις βιβλίων
3) «Τα φτερά του ίκαρου» του Ζακ Λακαριερ εκδόσεις Χατζηνικολή με υπότιτλο «η πραγματεία των πτώσεων» μετάφραση Μίνωα Πόθου
4) Η γλυπτική ως στατική Τέχνη μπορεί στη θεματολογική και μορφολογική ταυτότητα να χρησιμοποιεί την κίνηση, φυσικά όχι όπως ο κινηματογράφος, αλλά ως σύμβαση που η περιγραφή, η αφήγηση, τα σύμβολα, δημιουργούν τρισδιάστατη σύμβαση αναπαράστασης.
5) Το 1983 χρονιά που εγκαθίσταμαι πλέον στα Χανιά , δημιουργώ, αρθρογραφώ, διδάσκω
6) Επί Στέλιου Σγουράκη ως παραγωγό πρόσφατα είδαμε μεταξύ άλλων τα Μονογράμματα Αντώνη Φωστιέρη 12/11/18, Ψαραντώνη 30/12/19, Φίλιππου Δρακονταειδή 13/1/20
