Πριν 20 χρόνια η 26η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών είναι μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών στην ήπειρο μας.
«Και γιατί να μαθαίνουμε γλώσσες;».Υπάρχει άραγε κάποιος σήμερα να κάνει αυτή την ερώτηση; Κατηγορηματικά όχι.
Στα Χάνια έχουμε μακριά ιστορία στην εκμάθηση γλωσσών. Σε τοπική εφημερίδα της εποχής της Κρητικής Πολιτείας εντόπισα αγγελία για μαθήματα Γαλλικής γλώσσας. H διδασκαλία της Γαλλικής συνεχίστηκε αδιάλειπτα και για δεκαετίες λειτουργούσε παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου στην οδό Δημοκρατίας.
Στο σημερινό σημείωμα -και στο επόμενο- παραθέτω στοιχεία για τα γλωσσικά δάνεια, την Κρητική διάλεκτο και την πολυγλωσσία των Χανιωτών.
Στα Χανιά
Οι Χανιώτες συνειδητοποίησαν νωρίς την ανάγκη για πολυγλωσσία καθώς και τα οφέλη της.
• Οι ιδιώτες εκπαιδευτικοί της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης δεν χρειάστηκαν να κάνουν ιδιαίτερες προσπάθειες για να ευαισθητοποιήσουν τους Χανιώτες για τη σημασία της εκμάθησης γλωσσών.
• Τα Ινστιτούτα Ελληνοβρετανικό και Ελληνοαμερικανικό δεν προλάβαιναν τη ζήτηση στα τέλη της δεκαετίας 1950
• Στις αρχές της δεκαετίας 1970 Αγγλικά μάθαιναν μαθητές στην ύπαιθρο του Νομού. Ο γράφων δίδαξε τότε στον Βάμο, στον Φρε, στο Νιό Χωριό, στα Καράνου και στο Ορθούνι.
• Το 1975 ιδρύθηκε ο τοπικός Σύλλογος Φροντιστών Ξένων Γλωσσών PALSO από τους πρώτους στην Ελλάδα.
• Τη δεκαετία 1980 οι ανάγκες για ξένες γλώσσες γιγαντώθηκαν εξαιτίας της αύξησης του τουρισμού, των εισαγωγών και των εξαγωγών. Πολλά στελέχη επιχειρήσεων και τραπεζών αντιμετώπισαν την πρόκληση να μάθουν ευρωπαϊκές γλώσσες.
• Στην ίδια περίοδο οι 100δες Χανιώτες που σπούδαζαν στην Ευρώπη κάθε χρόνο από τα μέσα της δεκαετίας ’70 επέστρεφαν δίγλωσσοι.
• Ήδη την δεκαετία του 1990 λειτουργούσαν περισσότερα από 100 Κέντρα Ξένων Γλωσσών στο Νομό μας.
Πολυγλωσσία στην Ευρώπη
Στην Ευρώπη μιλούνται 225 ιθαγενείς γλώσσες -το 3% των γλωσσών του κόσμου – οι περισσότερες είναι ινδοευρωπαϊκές.
Σήμερα με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες η Ευρώπη έχει γίνει πιο πολύγλωσση. Υπολογίζεται ότι στο Λονδίνο μιλιούνται περίπου 300 γλώσσες, ένας λόγος που ο επισκέπτης περιστασιακά ακούει Αγγλικά να μιλιούνται στο δρόμο.
Έρευνα δείχνει (2006) ότι των 56% των Ευρωπαίων μιλάνε μια ξένη γλώσσα και το 28% δύο. Αγγλικά γνωρίζει το 38%, ακολουθούν τα Γαλλικά και τα Γερμανικά με 14% χρήστες. Πρωταθλητές στην γνώση των Αγγλικών είναι οι Σκανδιναβοί με ποσοστά που αγγίζουν το 90%.
Για τις γλώσσες που μιλούν σήμερα οι Χανιώτες θα αναφερθώ στο επόμενο σημείωμα.
Λέξεις και γλώσσες ταξιδεύουν…
Μακρές περίοδοι κατοχής από αλλόγλωσσους εμπλούτισαν τη γλώσσα μας με χιλιάδες λέξεις. Ο κατάλογος με τα γλωσσικά δάνεια που παραθέτω είναι τυχαία επιλογή από τα λεξικά Γ. Μπαμπινιώτη (1998) και Κ. Καντά (1993).
Συμπερασματικά
✓Η πολυγλωσσία στην Ευρώπη συνδέεται με την κινητικότητα των εργαζομένων, των μεταναστών και των προσφύγων.
✓Η άνθηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, η απελευθέρωση των συνόρων και των δασμών ήταν κίνητρα για τη μάθηση γλωσσών.
✓Χιλιάδες Χανιώτες σπούδασαν ή μετεκπαιδεύτηκαν στο εξωτερικό έχοντας στη φαρέτρα τους 1-2 ξένες γλώσσες.
✓Η άνθηση και το στέριωμα του τουρισμού στα Χανιά οφείλεται στην αμφίδρομη σχέση του με τη γλωσσομάθεια.
✓Κι επειδή οι γλώσσες που μιλάει ένα άτομο προσδιορίζουν τον κόσμο του, είναι φανερά τα πλεονεκτήματά μας.
✓Λέξεις και γλώσσες μας ταξιδεύουν διαχρονικά.
Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
