Η παράνομη εμπορία και κατανάλωση άγριων ζώων σε συνδυασμό με τις υγειονομικές συνθήκες που επικρατούσαν στη λαϊκή αγορά άγριων ζώων της κινέζικης πόλης Γουχάν και όχι οι φυσικοί πληθυσμοί των νυχτερίδων αποτελούν για τους επιστήμονες του προγράμματος LIFE GRECABAT την κύρια αιτία εξάπλωσης της νέας επιδημίας.
Η πεποίθηση ότι οι νυχτερίδες είναι η αιτία για τον σχηματισμό του παθογόνου ιού και της μετάδοσής του στον άνθρωπο είναι αστήρικτη, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να την τεκμηριώνουν, ενώ δεν αποκλείεται η ύπαρξή του και σε άλλα ζώα πλην των νυχτερίδων. Όπως είναι κοινό στα περισσότερα ζώα, έτσι και οι νυχτερίδες αποτελούν φορείς πλήθους ιών και μικροοργανισμών που συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα στους ξενιστές τους. Σε πολλές περιπτώσεις η συμβίωση αυτή ξεκίνησε πριν από αιώνες ή χιλιετίες και δεν προκάλεσε καμία επιδημία, παρά μόνο υπό συνθήκες που δημιουργεί ο άνθρωπος, όπως η υγειονομικώς απαράδεκτη αγορά ποικίλων άγριων ζώων της Γουχάν.
«Αν και κάποιες ευρωπαϊκές νυχτερίδες αποτελούν ξενιστές Α και Β κορονοϊών, αυτό ουδέποτε έχει προκαλέσει προβλήματα στους χιλιάδες σπηλαιολόγους της Ευρώπης, ούτε σε όσους φιλοξενούν νυχτερίδες στα κεραμίδια ή τα κελάρια τους. Η αποφυγή της άμεσης επαφής με τις νυχτερίδες και τα περιττώματά τους, η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής, όπως το καλό πλύσιμο των χεριών και η κάλυψη των πληγών αρκούν για να εγγυηθούν μια αρμονική συνύπαρξη με τα ιπτάμενα θηλαστικά»: επισημαίνει ο Δρ Παναγιώτης Γεωργιακάκης, χειροπτερολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Πανεπιστήμιο Κρήτης) και ερευνητής της ομάδας του προγράμματος LIFE-GRECABAT.
Η αβάσιμη συσχέτιση με, λιγότερο ή περισσότερο, επικίνδυνες για τον άνθρωπο ασθένειες έχει οδηγήσει στην καταδίωξη των νυχτερίδων ακόμα και από κυβερνήσεις κρατών στο πρόσφατο παρελθόν. Παρόμοιες αντιλήψεις έχουν κατά καιρούς επικρατήσει και για άλλα ζώα, όπως τα τρωκτικά, τα σαρκοφάγα θηλαστικά, τα πτηνά κ.α. Όπως όμως καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε την πανούκλα και την γρίπη των πουλερικών χωρίς να απαλλαγούμε από τα τρωκτικά και τα πουλερικά, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κάθε ασθένεια που σχετίζεται με την άγρια ζωή. Βασικό μέτρο πρόληψης είναι να τηρούμε την απαραίτητη απόσταση και να αφήνουμε τα άγρια ζώα να επιτελούν το ρόλο τους στα οικοσυστήματα, ο οποίος δεν περιλαμβάνει την πυροδότηση επιδημιών.
«Η εξάπλωση του παθογόνου κορονοϊού 2019-nCoV συσχετίζεται με την άμεση ή έμμεση επαφή ανθρώπων με νυχτερίδες, χωρίς να υπάρχει μέχρι στιγμή επαρκής τεκμηρίωση του μηχανισμού σχηματισμού και μετάδοσης του ιού. Σε κάθε περίπτωση, αποδεικνύεται ότι η έλλειψη επαρκούς γνώσης και η αλόγιστη εκμετάλλευση της άγριας ζωής είναι εξίσου βλαπτική για τον άνθρωπο και τους υπόλοιπους οργανισμούς του πλανήτη» υπογραμμίζει ο Δρ Παναγιώτης Γεωργιακάκης.
ΤΟLIFE GRECABAT
To πρόγραμμα LIFE-ΦΥΣΗ «Ελληνικά Σπήλαια και Χειρόπτερα: Διαχειριστικές Δράσεις και Αλλαγή Συμπεριφοράς» («Greek Caves and Bats: Management Actions and Change of Attitude», (LIFE17 NAT/GR/000522 – LIFE GRECABAT) έχει κύριο στόχο να βελτιώσει την κατάσταση διατήρησης 10 ειδών νυχτερίδων και του οικοτόπου των σπηλαίων (οικότοπος 8310), βοηθώντας παράλληλα στην επιβίωση της ιδιαίτερης σπηλαιόβιας ζωής που υπάρχει στην Ελλάδα.
