Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι LYTHRUM salicaria L. (Λύθρο το Ιτεόμορφο). Ανήκει στην οικογένεια των Λυθριδών. Το συναντούμε με τις ονομασίες Λύθρος, Σαλικάρια, βυσσινί Λυσιμαχεία ή Άγνος.
Το συναντούμε σε όλη την Ευρώπη. Είναι πολύ κοινό, ιδίως σε βαλτώδη λιβάδια, στις άκρες ελών και ρυακιών.
Είναι ποώδες φυτό, πολυετές. Παράγει τετράγωνα στελέχη μήκους 70 έως 120 εκατοστών με τρεις ακάνθας. Είναι τρυφεροί στο πάνω μέρος και ξυλώδεις στο κάτω. Φύλλα λογχοειδή, σπονδυλωτά, αντίθετα και χνουδωτά. Άνθη ρόδινα – πορφυρά, με έξι πέταλα και κάλυκα τριχωτό, κατά βότρεις. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (περιέχουν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τις μέλισσες που τα επισκέπτονται για το νέκταρ τους, το οποίο δίνει εξαιρετικό μέλι.
Οι χυμοί της ρίζας περιέχουν κόκκινη χρωστική που χρησιμοποιούσαν στη βαφή υφασμάτων.
Ιστορικά στοιχεία
Βότανο γνωστό εδώ και αιώνες. Το χρησιμοποιούσαν για να σταματούν αιμορραγίες. Γνώριζαν ότι είναι βότανο που επουλώνει πληγές και συγχρόνως απολυμαίνει.
Στην παραδοσιακή λαϊκή ιατρική της Ευρώπης τον 19ο αιώνα, το χρησιμοποιούσαν ευρέως με καλά αποτελέσματα σε περιπτώσεις επιδημίας χολέρας.
Το φυτό, λόγω της τανίνης που περιέχει, το χρησιμοποιούσαν άλλοτε στην κατεργασία δερμάτων.
Συστατικά – χαρακτήρας
Τα φύλλα περιέχουν ένα φλαβονικό γλυκοσίδιο (βιτεξίνη). Τα άνθη και οι ρίζες είναι πλούσια σε πολυφαινολική τανίνη και σε πηκτίνη. Περιέχουν ακόμα ένυδρο σίδηρο και ένα αιθέριο έλαιο.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει Ιούλιο και Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι ανθισμένες κορυφές του φυτού. Τις συλλέγουμε Ιούλιο και Αύγουστο.
Θεραπευτικές ιδιότητες
και ενδείξεις
Η σαλικαρίνη (δηλαδή η μικτή ένωση των δραστικών ουσιών) που περιέχει το φυτό είναι αντιδιαρροϊκή, αιμοστατική, υπογλυκαιμική, τονωτική και στυπτική. Οι μαλακτικές ουσίες που περιέχει του προσδίδουν και ηρεμιστικές ιδιότητες. Μέσω των στυπτικών ουσιών που περιέχει, συστέλλει μέσα σε λίγο χρόνο τον βλεννογόνο των εντέρων και έτσι είναι αποτελεσματικό ενάντια στη βακτηριακή δυσεντερία. Επίσης λόγω της στυπτικότητάς του μειώνει τη φλεγμονή και είναι χρήσιμο αν η κατάσταση συνδέεται με εμπύρετο κρυολόγημα.
Η σύγχρονη έρευνα έχει δείξει ολόκληρο το φυτό να είναι αντιβιοτικό και να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό έναντι του μικροοργανισμού που προκαλεί τύφο.
Συνίσταται σε διάρροιες που ακολουθούνται από ατονία των εντέρων), δυσεντερίες (πολύ ωφέλιμο φάρμακο για παιδιά), υπερβολική εμμηνόρροια, εντερικές παθήσεις και έλκη στομάχου.
Σε περιπτώσεις ερεθισμένου λαιμού συνδυάζεται με στυπτικά αντικαταρροϊκά όπως η Ποτεντίλλα ή το Γναφάλιο για γαργάρες.
Το βάμμα του βοτάνου κατευνάζει οξείες κολπίτιδες, δυνατών κνησμών της βαλάνου, σε έλκη κιρσών και δερματικές παθήσεις όπως το έκζεμα.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται σε πληγές, έκζεμα προσώπου, φλεγμονές ματιών, λευκόρροια και υπό μορφή καταπλάσματος σε αθεράπευτα έλκη.
Παρασκευή και δοσολογία
Το βότανο παρασκευάζεται ως σε έγχυμα ή εκχύλισμα. Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό βάζουμε μία κουταλιά του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε δύο με τρεις φορές την ημέρα.
Γαργάρες γίνονται με το έγχυμα του βοτάνου ή με 10ml βάμματος αραιωμένο σε ένα ποτήρι ζεστό νερό.
Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Μπορεί να λαμβάνεται με ασφάλεια από τους ανθρώπους όλων των ηλικιών
Τηρούμε τη συνιστώμενη δοσολογία.
