Λυτρωτική πορεία στη Μ. Τεσσαρακοστή

Από την Καθαρά Δευτέρα εισήλθαμε στην ψυχότροφη και ψυχοσωτήρια Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή με πρώτο σκαλοπάτι το Τριώδιο. Μια λυτρωτική περίοδο που τελειώνει το Μ. Σάββατο το πρωί, που είναι ο προάγγελος της Αναστάσεως.
Στην απαρχή, λοιπόν, της Μ. Τεσσαρακοστής, Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, η Εκκλησία μάς οδηγεί προς την αληθινή άσκηση και δι’ αυτής στην σωτηρία δια του σταδίου των αρετών. Κυρίαρχο στοιχείο είναι η εν ταπεινώσει και ασκήσει προσευχή, που ξεκινά από τα έγκατα του εαυτού μας, με την αυτογνωσία και την αυτομεμψία και φθάνει στον θρόνο του Θεού.
Στην Ευαγγελική περικοπή της λειτουργίας της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου έχομε τον θετικό και τον αρνητικό τύπο του Χριστιανού. Ο Φαρισαίος, η αιώνια υποκρισία και η αυτοπροβολή και ο Τελώνης, ο άνθρωπος με την επίγνωση του εαυτού του και της ανηφόρας του στον παντογνώστη και πανεπίσκοπον Θεόν.
Ο Φαρισαίος, ο πλεονάζων σήμερα στην κοινωνία και στην Εκκλησία, με την περιαυτολογία και εν πολλοίς την βδελυράν ταπεινολογία(!) που εξαπατά ως Δούρειος Iππος τους αφελείς και προσωπολάτρες. Εκείνος, που θριαμβολογεί για τον εαυτόν του και βλέπει τους άλλους κατώτερούς του, όμως μεγάλους στα μάτια του Θεού. Φαρισαίος ο «άνθρωπος» που διαστρεβλώνει την έννοια της προσφοράς από τα αγαθά του. Ενώ αυτή ήταν υποχρέωσις, καθήκον, ως εκδήλωσις επί τέλους αγάπης και ευγνωμοσύνης προς τον Θεόν. Που κι αν έκανε κανένα καλό, έναντι μάλιστα των χιλιάδων κακών που διέπραττε κάτω από τον μανδύα του φαρισαϊσμού, όπως κάνουν πλείστοι εξ ημών ήταν ελάχιστο και μάλιστα οφειλόμενο προς τον πλησίον. Μάλιστα, ο Χριστός μάς λέγει να μην καυχόμαστε αν κάνομε κάποιο καλό και μάλιστα να λέμε και τότε ότι είμαστε αχρείοι δούλοι: «Οταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν, λέγετε ότι δούλοι αχρείοι εσμέν ότι ο οφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. 17,10)
Ακόμα ο Φαρισαίος και κάθε Φαρισαίος όποιας εποχής, και σε όποια θέση διαστρεβλώνει την έννοια της νηστείας που πολλοί “Χριστιανοί – Φαρισαίοι” τη θεωρούν ως την μόνη προϋπόθεση και “όρο” για τη σωτηρία μας! Μια εσφαλμένη και φαρισαϊκή αντίληψη της νηστείας, την οποίαν από μέσον την “βαπτίζουν” ως σκοπόν και εισιτήριο της εισόδου μας στον Παράδεισο! Βεβαίως, νηστεία στις τροφές, αλλ’ όχι στις αμαρτίες με πρώτη την κακία προς τον συνάνθρωπό μας. “Νηστεία” όχι «η των κακών αλλοτρίωσις» (Μ. Βασίλειος). Κάτι που δεν συμφέρει τους Φαρισαίους της αγιότητας που δεν τρώνε κρέας αλλά κατεσθίουν τους συνανθρώπους τους!
Ο Τελώνης, η άγια μορφή της αληθινής μετανοίας της αγίας αυτογνωσίας και αληθινής συντριβής. Ο Τελώνης δεν εμπιστεύεται στον εαυτό του. Η μόνη του εμπιστοσύνη είναι ο Θεός. Είναι εκείνος, που όπως προσεύχεται και προτρέπει η Εκκλησία μας: «εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Αφήνεται, σαν το νήπιο, στην σπλαχνική αγκαλιά του Πατέρα – Θεού. Για’ αυτό και ο Θεός δέχεται την ταπεινότητά του, την ευσέβειά του. Απαντά στην παράκλησή του, αφού και αυτός συναισθάνεται την ανάγκη του.
Είναι ο μόνος τύπος ανθρώπου που δικαιώνεται στα μάτια του Θεού και που σώζεται «εν τω νυν και εν τω μέλλοντι αιώνι» και όπως ο ίδιος ο Χριστός διεβεβαίωσε «κατέβη ούτος (ο τελώνης) δεδικαιωμένος εις τον οίκον του…», (Λουκ. 18,14). Οταν ο άνθρωπος, όπως ο εκάστοτε Φαρισαίος, χάσει την επαφή του με την ουσία της πνευματικότητας. Οταν η ευσέβεια καταντήσει φαρισαϊσμός. Οταν η ταπείνωση ενδυθεί το ένδυμα της ματαιοδοξίας και της λαμπράς εμφανίσεως, ως συμβαίνει και παρ’ ημίν τοις κληρικοίς και λαϊκοίς, τότε χάνομε τη δικαίωσή μας από τον Θεό, δηλαδή τη σωτηρία μας, κι ας φαντάζουμε ως άγιοι στα μάτια των αφελών και μη κατ’ επίγνωσιν Χριστιανών, τους οποίους έτσι μάθαμε γι’ αυτό και περνά ο μπογιάς μας.
Η είσοδος και πορεία μας, διά του Τριωδίου, στη Μ. Τεσσαρακοστή, είναι μια ευλογημένη ευκαιρία, και ευλογία Θεού, να αποβάλουμε τον «παλαιόν άνθρωπον τον φθειρόμενον…» και να ενδυθούμε τον «καινόν άνθρωπον τον κατά Θεόν κτισθέντα» (Εφεσ. 4, 22-24).