Λόφος Καστέλι: Αντιδράσεις αρχαιολόγων – αρχιτεκτόνων για τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις

Οργή κι αγανάκτηση σε Χανιώτες επιστήμονες, αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες, προκαλούν οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις στον λόφο Καστέλι. Η γραφιστική απεικόνιση του ξενοδοχείου που “οραματίζεται” η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου Κρήτης στα ιστορικά κτήρια, είναι αναρτημένη σε σελίδα ισραηλινού ομίλου http://www.greekhouse.co.il/, με την πισίνα(!) πάνω στα βυζαντινά τείχη να σκεπάζει μινωϊκές αρχαιότητες και να είναι χαρακτηριστική των όσων δρομολογούνται στον ιστορικό χώρο.

Τούλα Τριμανδήλη – Μαγκάν, αρχιτέκτονας
«Η επένδυση στον λόφο Καστέλι δεν είναι συμβατή με την αρχαιολογική αξία της περιοχής» επισημαίνει η αρχιτέκτονας Τούλα Τριμανδήλη – Μαγκάν, τονίζοντας ότι ο λόγος για τον οποίο παραχωρώθηκαν χρήματα στο Πολυτεχνείο Κρήτης για την αγορά του ιστορικού κτηριακού συγκροτήματος ήταν για εκπαιδευτικές ανάγκες του ιδρύματος.
«Πώς ξαφνικά λήφθηκε τέτοια απόφαση για ξενοδοχείο; Αν ήθελαν θα μπορούσαν έστω να διαμορφώσουν ένα κομμάτι του ορόφου για ξενώνα στους επισκέπτες καθηγητές που θα έρχονται για να διδάξουν στο Πολυτεχνείο Κρήτης ή να δώσουν διαλέξεις. Μια τέτοιου είδους υποδομή το καταλαβαίνω να έχει το Πολυτεχνείο ή μια αίθουσα διαλέξεων που να είναι συμβατή με το χώρο». «Η αξία του λόφου είναι τεράστια. Εκεί βρίσκονται θαμμένα τα ανάκτορα της Μινωικής Κυδωνίας και όπως δείχνει και το σφράγισμα του Ηγεμόνα, είναι βέβαιο ότι στο “μπαλκόνι” των Χανίων βρίσκονται σημαντικά Μινωικά ευρήματα. Αν ήθελαν να κάνουν κάτι ρηξικέλευθο θα έπρεπε να κατεδαφίσουν το κτήριο της Μεραρχίας για να συνεχιστούν οι ανασκαφές μέχρι την άκρη και εκεί να αποκαλυφθούν τα ανάκτορα της Μινωικής Κυδωνίας όπως φαίνεται στο σφράγισμα του Ηγεμόνα. Αλλά αφού δεν γίνεται να κατεδαφιστεί, ας συνεχιστούν οι ανασκαφές μέχρι την άκρη στα τείχη, όπου εκεί θα αποκαλυφθεί σίγουρα η Μινωική διαμόρφωση. Οι αρχαιολόγοι μπορούν να ξεχωρίσουν ποια είναι τα πρωτομινωικά…».

Μιχάλης Ανδριανάκης, επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων
Αντίθετος με τη λειτουργία ξενοδοχείου στα ιστορικά κτήρια στο λόφο Καστέλι, δηλώνει ο αρχαιολόγος, επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης, κάνοντας αναφορά στις σημαντικές ανασκαφές της Μινωικής Κυδωνίας που συνεχίζονται κατευθείαν προς το κτήριο της Μεραρχίας, το Βυζαντινό τείχος που έχει αναδειχτεί από νότια και άλλα σπουδαία ευρήματα.
Παράλληλα σχολιάζοντας τα σχέδια της εταιρίας που είδαν το φως της δημοσιότητας ανέφερε πως «η διαμόρφωση της αυλής, δεν έχει καμιά σχέση με το χώρο της ιστορικής πλατείας. Για τη μεγάλη πισίνα που θα σκάψουν στη βορειοανατολική γωνία, ακριβώς πάνω από τα ερείπια των μινωϊκών κτισμάτων που φαίνεται ότι κορυφώνονται στο σημείο αυτό.
Ο βόρειος αναλημματικός τοίχος πατεί πάνω στο Βυζαντινό τείχος, το οποίο προχωρεί και προς το χώρο της πλατείας, αλλά και στα ερείπια του οθωμανικού διοικητηρίου, που μαζί με τα τρία επίδικα κτήρια ολοκληρώνουν τη διαχρονική πορεία της πόλης μέσα στις χιλιετίες. Πλήρης αλλοίωση ενός εμβληματικού χώρου. Άλλο ερώτημα είναι ποιοι θα πρωτοκαθίσουν στα (ασφαλώς ακριβά) τραπεζάκια που γεμίζουν το χώρο και πως θα μπορέσουν να καθίσουν στο μπεντένι να απολαύσουν το ηλιοβασίλεμμα. Πάντως όχι εμείς, άσχετα τι λένε κάποιοι. Ο χώρος διαψεύδει».
Ο ίδιος επισημαίνει ότι «ο αρχαιολογικός χώρος του Καστελιού, καλύπτει μια διαδρομή 5000 χρόνων, την οποία “πουλούν” όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό».

Βάνα Νινιού – Κινδελή, επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων
Σοβαρές ενστάσεις για την ξενοδοχοποίηση της ιστορικής περιοχής στο λόφο Καστέλι εξέφρασε και η αρχαιολόγος, επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων Βάνα Νινιού – Κινδελή.
Η ίδια έχοντας λάβει μέρος στις ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή χαρακτήρισε αδιανόητο ένα δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα όπως το Πολυτεχνείο να προχωρά σε τέτοιου είδους αξιοποίηση ενός χώρου όπως πραγματοποιούνται σημαντικές ανασκαφές που σχετίζονται με την μινωική περίοδο και μάλιστα με το ανάκτορο της Μινωικής Κυδωνίας. «Ακόμη και σε βάθος λίγων μέτρων να σκάψει κανείς, θα συναντήσει μινωικά στρώματα» ανέφερε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι η συγκεκριμένη επένδυση “θάβει” την ιστορική μνήμης μιας ολόκληρης πόλης.
Παράλληλα χαρακτήρισε “ψευδεπίγραφα” τα διλήμματα ότι τα κτήρια είναι σε ζώνη προστασίας Β και όχι απολύτου προστασίας Α, συνεπώς δεν χρειάζεται η αλλαγή χρήσης να περάσει από το ΚΑΣ, τονίζοντας ότι ειδικά στο σημείο όπου βρίσκεται “το μπαλκόνι των Χανίων” υπάρχουν πιθανόν σημαντικά μινωικά ευρήματα, όπως μαρτυρά και το πήλινο σφράγισμα του Ηγεμόνα που έχει βρεθεί στις ανασκαφές στο λόφο Καστέλι. Στην κατεύθυνση αυτή τόνισε την αναγκαιότητα να συνεχιστούν οι ανασκαφές στο συγκεκριμένο σημείο.
Η κα Κινδελή τόνισε ότι το Πολυτεχνείο θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει τα ιστορικά κτήρια για τη στέγαση των εκπαιδευτικών του δραστηριοτήτων.

Σεβασμό της ιστορικότητας ζητά η Ενωση Τουριστικών Καταλυμάτων
Την ανάγκη σεβασμού της ιστορικότητας κτηρίων και μνημείων επισημαίνει η Ένωση Τουριστικών Καταλυμάτων, εστιάζοντας το ενδιαφέρον της στη συντήρηση του μιναρέ στα Χανιά.
Σχετική ανακοίνωση που υπογράφουν ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ι. Κουκουράκης και ο Γεν. Γραμμ. Εμμ. Κασαπάκης, αναφέρει τα εξής: «Το ότι οι πολιτισμένες χώρες προσέχουν συντηρούν και αναδεικνύουν τα ιστορικά μνημεία τους άσχετα με το εάν αυτά συνδέονται με ευχάριστες ή δυσάρεστες μνήμες είναι γεγονός .
Έτσι στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ συναντάς αγάλματα αλλά και ιστορικά κτίρια των στρατηγών του στρατού των Νοτίων άσχετα με το εάν αυτοί ήταν οι χαμένοι του εμφυλίου πολέμου το 1861-65, ή υπερασπιστές της δουλείας. Ακόμη και στην Ζιμπάμπουε ο κανόνας αυτός είναι σεβαστός Στην πρωτεύουσα Χαράρε υπάρχει το σπίτι όπου διέμενε ο μέγας αποικιοκράτης Cecil Rhodes στα τέλη του 19ου αιώνα αρχές του 20ου και μάλιστα το κτίριο έχει χαρακτηριστεί ως εθνικό μνημείο.
Ο Άγγλος Cecil Rhodes το όνομα του οποίου πήρε η αποικία της Ροδεσίας (σημερινή Ζιμπάμπουε και Ζάμπια), καθότι συνέβαλε να γίνει πραγματικότητα η αποικιακή αυτοκρατορία της Μεγ. Βρετανίας από το Κάιρο ως το Κέϊπ Τάουν, σίγουρα δεν ήταν αρεστό πρόσωπο στο αριστερό αντιαποικιακό καθεστώς Μουγκάμπε που κυβέρνησε την Ζιμπάμπουε από το 1980 μέχρι πέρυσι. Παρ όλα αυτά σεβάστηκε την ιστορία του τόπου και διατήρησε ως μνημείο το σπίτι αυτό.
Στην πόλη μας υπάρχει ένας από τους ελάχιστους μιναρέδες στην Κρήτη με το χάλκινο μισοφέγγαρο στην οροφή του. Το μνημείο αυτό χρήζει άμεσης στήριξης και προστασίας πριν καταρρεύσει.
Θα πει κάποιος μα τον μιναρέ θα αναστηλώσουμε; εδώ τα Νεώρια έχουμε αφήσει στα μαύρα τους τα χάλια. Σίγουρα μας θυμίζει μαύρες μέρες, Τουρκοκρατία σκλαβιά πάνω από 3 αιώνες, στην κορυφή του μιναρέ υψώθηκε η ναζιστική σημαία από τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές όταν πρωτομπηκαν στα Χανιά σύμφωνα με το βιβλίο του Άλαν Κλαρκ.
Στην πόλη της Ουγγαρίας υπάρχει ο βορειότερος σωζόμενος Τούρκικος μιναρές της Ευρώπης ο οποίος μάλιστα διαφημίζεται και σαν αξιοθέατο της περιοχής. Που θέλουμε να καταλήξουμε… ότι δεν πρέπει να γινόμαστε έμμεσα μιμητές των Ταλιμπάν που κατέστρεφαν μνημεία, ή του Ερντογαν, αλλά θα πρέπει να συντηρούμε κάθε ιστορικό μνημείο ανεξάρτητα αν μας είναι ευχάριστο ή δυσάρεστο, όχι απλά γιατί προσφέρει επισκεψιμότητα στον τουρισμό αλλά επειδή διατηρεί ζωντανή την ιστορία και τους αγώνες του τόπου».

Εν αναμονή της επίσκεψης Πομπέο στα Χανιά, Π. Περάκης και Γ. Ουντράκης αναρωτιούνται αν υπάρχει ξενοδοχείο να διανυκτερεύσει στα Χανιά ο Αμερικανός ΥΠΕΞ.