Την αντίδραση της Πρωτοβουλίας Ενάντια στη Ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στο λόφο Καστέλι προκάλεσαν οι απαντήσεις της Λίνας Μενδώνη σε ερώτηση του βουλευτή Μανώλη Συντιχάκη.
Αναλυτικά, στην ανακοίνωση της η Πρωτοβουλία αναφέρει:
“Η Πρωτοβουλία μας εκφράζει την έκπληξη και την βαθιά θλίψη της με τις απαντήσεις της Υπουργού Πολιτισμού Λ. Μενδώνη στην επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Ηρακλείου του ΚΚΕ Μ. Συντιχάκη σχετικά με τα Μνημεία της πόλης στον λόφο Καστέλι.
Το σκεπτικό της κ. υπουργού στηρίχτηκε κυρίως στο ότι δεν είναι δεσμευτικό το ισχύον ΓΠΣ για την δημόσια ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου στην κορυφή του λόφου κάτι το οποίο, ωστόσο, δεν είναι αληθές.
Η κ. Μενδώνη παρέθεσε μόνο το πρώτο τμήμα της σχετικής παραγράφου, ενώ η παρ. 15 του άρθρου 51 του ν. 4178 /2013 (με τις τελευταίες αλλαγές του από τον ν. 5079/2023, άρθρο 30, παρ. 2) συμπληρώνεται ως εξής:
«Η ως άνω αναθεώρηση του Γ.Π.Σ. θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 31.3.2024, διαφορετικά από 1η.4.2024 εφαρμόζονται αυτοδικαίως δεσμευτικά οι διατάξεις των ως άνω Γ.Π.Σ.».
Η παράληψη μέρους της παραπάνω κρίσιμης παραγράφου ήταν ατυχής ή για την δημιουργία εντυπώσεων που τελικά προσβάλλει την ίδια;
Η Πρωτοβουλία μας θεωρεί ότι ακόμη και αν δεν ήταν δεσμευτικές οι διατάξεις, η ηγεσία του ΥΠΠΟ θα έπρεπε να λάβει υπόψη της τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Χανίων για τον δημόσιο χαρακτήρα του συγκροτήματος με κοινωφελείς λειτουργίες και την ισχυρή κήρυξη της Μεραρχίας ως νεώτερου μνημείου, αντιπροσωπευτικής τυπολογίας δημόσιου αρχιτεκτονήματος και φορέα συλλογικής μνήμης (2018) και τα αρχαία τμήματα των άλλων κτισμάτων.
Δυστυχώς η κ. Μενδώνη συνεχίζει να συζητά την μετατροπή του μνημειακού συγκροτήματος σε ξενοδοχείο, κρατώντας σε εκκρεμότητα από το 2022 την σχετική αίτηση της Εταιρείας Belvedere ΕΠΕ και δίνοντάς της την δυνατότητα να προχωρεί σε διερευνητικές εργασίες ως εργοδότης.
Οι δεσμεύσεις του νόμου αποστομώνουν το καθένα, ακόμη και τον πιο πρόθυμο να παρέχει τις υπηρεσίες του στον επονομαζόμενο «επενδυτή». Η Belvedere πρέπει να αποχωρήσει οριστικά καθώς δεν έχει πλέον αντικείμενο σύμβασης.
Η Πρωτοβουλία μας οφείλει, επίσης, να τονίσει ένα ακόμη σημείο της απάντησης της Υπουργού που δημιουργεί μεγάλη έκπληξη και σχετίζεται με την αναφορά της ότι:
«Τα κτίρια των Στρατώνων και των Φυλακών διασώζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία από την εποχή της ενετοκρατίας και εδράζονται στο βυζαντινό τείχος. Εξ όλων αυτών συνάγεται ότι προστατεύονται από τις διατάξεις του 4858 του 2021, του αρχαιολογικού νόμου δηλαδή».
Πράγματι, τα δύο ιστορικά κτήρια ανήκουν στο ίδιο συγκρότημα συμπληρώνοντας τον μνημειακό χαρακτήρα του. Ειδικά το ισόγειο των Φυλακών είναι ένας από τους πύργους της ενετικής οχύρωσης του λόφου. Γύρω στο 1850, το κτήριο των Φυλακών σωζόταν σε μεγάλη έκταση και από τους Στρατώνες η βόρεια πλευρά.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις διατάξεις του κωδ. αρχαιολογικού νόμου και συγκεκριμένα του άρθρου 7 (όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 123/ν.4611/Μάιος 2019:
«Τα αρχαία ακίνητα μνημεία, κατά την έννοια των άρθρων 2 και 6, που χρονολογούνται μετά το 1453, είναι πράγματα εκτός συναλλαγής και ανεπίδεκτα χρησικτησίας, εφόσον ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα ή νομή» και «Η διοίκηση και διαχείριση των ανωτέρω μνημείων ασκείται από το Δημόσιο».
Στο Δημόσιο συμπεριλαμβάνονται και τα νομικά του πρόσωπα, όπως είναι το Πολυτεχνείο Κρήτης και τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα εν γένει. Επομένως, τα εν λόγω ακίνητα μνημεία είναι εκτός πάσης συναλλαγής και η διοίκηση και διαχείρισή τους ασκείται από το Δημόσιο για την προστασία του πολιτιστικού κεφαλαίου της Χώρας και ειδικότερα την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς χάριν των επερχόμενων γενεών, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του 2019.
Επομένως, είναι απαγορευτικό για το Πολυτεχνείο να ενοικιάζει τα ιστορικά αυτά κτήρια ακόμα και αν αυτά περιήλθαν, με προβληματικές αποφάσεις όπως έχουμε πολλές φορές στο παρελθόν αναφέρει, στην επονομαζόμενη μονομετοχική «Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας» του εν λόγω ΑΕΙ ενέργεια που είχε σχεδιαστεί υπογείως από την πλειοψηφία της τότε Συγκλήτου ακριβώς για να μετατραπούν σε Ξενοδοχείο .
Πρωτοβουλία Ενάντια στην Ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στον Λόφο Καστέλι:
1. Ζητά από τις πρυτανικές αρχές του Πολυτεχνείου Κρήτης να συμπορευθούν με το πάνδημο αίτημα και να σταματήσουν να προωθούν τα σχέδια της εκποίησης. Ζητά και απαιτεί από την Belvedere να σταματήσει να προκαλεί την τοπική κοινωνία και τους θεσμούς και να αποσυρθεί οριστικά από τα Μνημεία της πόλης
2. Συνυπογράφουμε το ομόφωνο ψήφισμα του Δήμου Χανίων και δηλώνουμε και εμείς «απερίφραστα ότι καταδικάζουμε οποιαδήποτε εξέλιξη παρέμβασης του κεντρικού κράτους, που θα επιδιώξει να επιβάλει τη λειτουργία των ιστορικών κτιρίων με εμπορευματικά κριτήρια, κόντρα στις αποφάσεις και τη θέληση της τοπικής κοινωνίας και ζητούμε από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αυτά να αξιοποιηθούν προς όφελος του χανιώτικου λαού, με δημόσιο χαρακτήρα και για κοινωφελείς χρήσεις».
3. Ζητά από τον Δήμο Χανίων να ασκήσει όλα τα νόμιμα ένδικά μέσα, με βάση και το τελευταίο ψήφισμα του Δ.Σ.
4. Ζητά από την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να αφουγκραστεί την πάνδημη βούληση και να σταματήσει να ενθαρρύνει την Belvedere”.
