Εισαγωγή των καθηγητών πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Θ. Γκιούρα – Δ. Γραβάρη
Ενα επίκαιρο βιβλίο με ένα διαχρονικής αξίας ιστορικό κείμενο του μεγάλου Γάλλου στοχαστή και κοινωνικού φιλόσοφου Ζαν – Ζακ Ρουσσώ, που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1755 στη μεγάλη γαλλική εγκυκλοπαίδεια του Ντιντερό για την πολιτική οικονομία στη μέχρι τότε πολιτική θεωρία που βασιζόταν σε προϋποθέσεις πολιτικής κυριαρχίας με επιβολή των βουλήσεων επί μέρους συμφερόντων.
Oπως γίνεται και σήμερα με τη διαφορά ότι τα συμφέροντα του σύγχρονου υπερεκμεταλλευτικού καπιταλισμού, έχουν υπαγάγει την πολιτική στη δική τους υπερκυριαρχία. Για να φθάσουμε σήμερα σε βαριά οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση χωρίς εύκολη διέξοδο.
Με τον αντιανθρωπιστικό καπιταλισμό της εκμεταλλευτικής οικονομοκρατίας να υπερβαίνει την ουσία της Δημοκρατίας, με “ΙΔΕΩΔΕΣ” την παγκοσμιοποίηση της σημερινής διαφθοράς και συμφοράς σε πανελλήνια, πανευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα.
Για να διερωτάται ο Ρουσσώ: “Οι άρχοντες ανήκουν στον λαό ή ο λαός στους άρχοντες;” Σ’ αυτό όμως το τόσο κρίσιμο ερώτημα καλείται ν’ απαντήσει ο ελληνικός λαός που δεν είναι ελεύθερος για δεν έχει έλεγχο στην περιουσία και στην εθνική κυριαρχία του που ήδη ελέγχονται από τους ξένους δανειστές – εκμεταλλευτές μας.
Ο άγριος – εκμεταλλευτικός καπιταλισμός
δοκιμάζεται ως κυρίαρχη έκφραση του σύγχρονου μονοδιάστατου οικονομικού πολιτισμού της παγκοσμιοποίησης.
Στην Αμερική οι προοπτικές δεν είναι καλές. Γιατί αυτή η χώρα (που μετά την πτώση του σοβιετικού συστήματος και ιδέωδους έγινε ΥΠΕΡΚΥΡΙΑΡΧΗ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗ) δεν κατόρθωσε πέρα από τις συνεχείς αντιμαχίες οικονομικής ανταγωνιστικότητας και πολεμικής καταστροφικότητας, να δημιουργήσει κανένα πνευματικό ιδεώδες για την ανθρωπότητα των νέων καιρών.
Χωρίς να μπορέσει να αναγεννήσει ούτε καν να φωτίσει τις σκοτεινές πλευρές της Δημοκρατίας που έχει χάσει την ουσία και την αξία της, πρωταρχικά μέσα στην ίδια την Αμερική.
Αλλά και στην Ευρώπη (των μεγάλων ιδεών) που βούλιαξαν στους ποταμούς των αιμάτων των ευρω-εθνικών ανταγωνισμών.
Οπως έγινε και στην Ελλάδα τη γενέτειρα
της Δημοκρατίας που στη ροή των αιώνων και στην κυριαρχία των απατεώνων εκφυλίστηκε, βιάστηκε, παραμορφώθηκε τόσο πολύ.
ΒΑΡΥΤΑΤΑ ΠΑΘΟΓΕΝΗΣ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΑΣ
Για να βρισκόμαστε τώρα σ’ ένα δημοκρατικό παθογενές κλίμα να δυσμεταχειριζόμαστε το δημοκρατικό (κατ’ όνομα) πολίτευμα στη χώρα μας, στην Ευρώπη, στην Αμερική, στη Ρωσία, στην Ασία, στην Απω – ανατολή, στην Αφρική, στη Νότια Αμερική, στον κόσμο ολόκληρο.
Με τον καπιταλισμό της εκμεταλλευτικής οικονομοκρατίας να υπερβαίνει την υπέρτερη δημοκρατική ουσία. Με αποτέλεσμα την επεκτεινόμενη πανανθρώπινη κρίση. Η οποία, όμως, σε τελευταία ανάλυση, διαμορφώνει μια ευρύτατη απειλή τοπικής, ηπειρωτικής ή ακόμα και παγκόσμιας καταστροφής. Και τούτο, γιατί ο καπιταλισμός, χρησιμοποιώντας και τον τεχνοκρατισμό, αγνοεί το ανθρώπινο με επιβολή του απάνθρωπου, μέσα σ’ ένα απελπισμένο πανανθρώπινο περιβάλλον.
Με το πολιτικό να σύρεται και να διασύρεται μέσα σ’ αυτή τη διαστροφή των πάντων για να δημιουργεί καταστάσεις πολλαπλών αδιεξόδων στις σύγχρονες κοινωνίες Δύσης και Ανατολής, Βορρά και Νότου.
ΟΛΑ ΠΟΥΛΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΞΕΠΟΥΛΙΟΥΝΤΑΙ ΤΩΡΑ…
Συγκεκριμένα, όμως, στη δική μας κοινωνική πραγματικότητα η πολιτική διαστροφή έχει επιφέρει τον πολιτικό διασυρμό.
Χωρίς, όμως, το μεγάλο ποσοστό των αντιπροσώπων του λαού να συμμετέχει ατομικά στο φθειρόμενο και διαφθειρόμενο πολιτικό γίγνεσθαι.
Αυτό που διαμορφώνει το ασυνείδητο της εμπορευματικής μορφής το οποίο ανάγει τα πάντα σε εμπόρευμα που πουλιέται κι αγοράζεται… αλλά και εξαγοράζεται!
Με το ασυνείδητο της εμπορευματικής μορφής – σύμπαντος του ανθρώπινου πολιτισμού να κυριαρχεί και να καταλύει τις αδιάφθορες δημοκρατικές αξίες.
Με επικράτηση τον κυνισμό της εμπορευματικότητας η οποία έχει δημιουργήσει τις δικές της προσκυνούμενες και δοξαζόμενες θεότητες. Την αγορά της παγκοσμιοποίησης, η οποία έχει αντικαταστήσει τη θεά ΓΑΙΑ με τη φαντασίωση ως θεμέλιο και στήριγμα της πραγματικότητας που γίνεται υπερ-αξία και υπερ-απόλαυση…
Ολη όμως αυτή τη φαντασίωση που δημιουργεί την πλασματική πραγματικότητα την ΠΛΗΡΩΝΟΥΜΕ πολύ ακριβά και συνάμα οδυνηρά σήμερα μέσα στην εκτεταμένη κρίση που έχει δημιουργήσει αυτή η ψευδής πραγματικότητα, αυτή που μας απομάκρυνε από την πραγματική κοινωνία, την πραγματική οικονομία και την πραγματική δημοκρατία.
Ο ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Για να έχει διαμορφωθεί από την εποχή του Μακιαβέλι, μια αντιδημοκρατική πολιτική συναίνεση, η οποία καθιστά εν ονόματι του “πολιτικού ρεαλισμού” τη Δημοκρατία ανάπηρη και την πολιτική αιχμάλωτη των συμφερόντων και των αδιαφανών σκοπιμοτήτων της συναίνεσης.
Η οποία στα σύγχρονα χρόνια υπερ-χρησιμοποιείται αλλά και υπερ-κατηγορείται για τα δυσμενή και ζημιογόνα αποτελέσματα της εφαρμογής της…
Βέβαια, από το 1755 δημοσιεύτηκε υπό μορφή λήμματος στην εγκυκλοπαίδεια των D’ Alembert και Diderot (στη Γαλλία) “Ο λόγος περί πολιτικής οικονονμίας” του Ζαν Ζακ Ρουσσώ. Το σπουδαίας σημασίας αυτό κείμενο δημοσιεύτηκε μετά τον “λόγο περί ανισότητας” του ίδιου και πριν από τη δημοσίευση του περίφημου “κοινωνικού συμβολαίου”.
Ομως, το κείμενο “Λόγος περί πολιτικής οικονομίας” μετεξελίσσει την ως τότε, κυρίαρχη πολιτική θεωρία (του 18ου αιώνα) σε νεότερη μορφή, η οποία ενσωματώνει την πολιτική οικονομία. Για να δημιουργηθεί μια επανεξέταση των θεμελίων της μέχρι τότε πολιτικής θεωρίας, αλλά και των νομιμοποιητικών βάσεων της πολιτικής κυριαρχίας.
Η οποία θα ήταν δυνατόν είτε να συγκρατήσει τον απόλυτο και ενιαίο χαρακτήρα της, εκπίπτοντας, στη μορφή του απολυταρχικού κράτους είτε να σχετικοποιήσει αυτόν τον απολυταρχικό και δεσποτικό χαρακτήρα της κυριαρχίας διαμελίζοντας το κεκτημένο ήδη ενιαίο πολιτικό σώμα στις βουλήσεις των επί μέρους συμφερόντων.
ΑΝΗΚΟΥΝ ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΛΑO Ή Ο ΛΑΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΟΝΤΕΣ;
Από το κείμενο “Λόγος περί πολιτικής οικονομίας” (δίγλωσση έκδοση “Σαββάλας” με εισαγωγή Θ. Γκιούρας και Δ. Γράβαρης) παραθέτουμε ένα αντιπροσωπευτικό απόσπασμα (σελ. 73-74):
…«Στη θεμελίωση της γενικής βούλησης
ως πρώτιστης αρχής της δημόσιας οικονομικής και θεμελιώδους κανόνα κυβέρνησης, δεν θεώρησα απαραίτητο να εξετάσω σοβαρά εάν οι άρχοντες ανήκουν στο λαό ή ο λαός στους άρχοντες και εάν στις δημόσιες υποθέσεις πρέπει κανείς να λαμβάνει υπόψη το καλό του κράτους ή των ηγετών.
Εδώ και καιρό το ερώτημα αυτό είχε απαντηθεί κατά κάποιον τρόπο στην πράξη και κατά κάποιον τρόπο στη θεωρία. Γενικά, όμως θα ήταν μεγάλη ανοησία να ελπίζουμε ότι αυτοί που στην πραγματικότητα είναι αφέντες θα προτιμούσαν διαφορετικό συμφέρον από το δικό τους.
Θα μπορούσαμε λοιπόν εύλογα να διακρίνουμε επίσης τη δημόσια οικονομία σε λαϊκή και τυραννική.
ΛΑΪΚΗ Ή ΤΥΡΑΝΙΚΗ Ή ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ;
Η πρώτη είναι αυτή κάθε κράτους όπου
μεταξύ λαού και ηγετών βασιλεύει ενότητα στα συμφέροντα και στη βούληση. Η άλλη υπάρχει αναγκαστικά εκεί όπου η κυβέρνηση και ο λαός έχουν διαφορετικά συμφέροντα και κατά συνέπεια αντίθετες βουλήσεις. Οι αρχές όμως των αντίθετων βουλήσεων λαού και κυβέρνησης έχουν γραφτεί λεπτομερώς στα αρχεία της ιστορίας και στις σάτιρες του Μακιαβέλλι. Ενώ, οι βασικές αρχές της λαϊκής δημόσιας οικονομίας (αντίθετα από την τυραννική), βρίσκονται μόνο στα γραπτά των φιλοσόφων που τολμούν να διακηρύττουν τα δικαιώματα της ανθρωπότητας»…
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΤΩΡΑ Ν’ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ
Αυτό το εξαιρετικά σύγχρονου ενδιαφέροντος βιβλίο που περιλαμβάνει ως μοναδικό περιεχόμενο το κείμενο “λόγος περί πολιτικής οικονομίας” (από σελ. 49 έως 141 και σημειώσεις της μεταφράστριας από τα γαλλικά Κατερίνας Γεωργοπούλου) περιλαμβάνει και μια πολυσέλιδη εισαγωγή με τον επίλογο των καθηγητών του πανεπιστημίου Κρήτης – Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης – κ. Διονύση Γράβαρη και κ. Θανάση Γκιούρα. Το έργο αυτό των εκδόσεων Σαββάλα συμπεριλήφθηκε στη σειρά: Κοινωνικές επιστήμες με Δ/ση Μιχάλη Σπουρδαλάκη. Στον επίλογο της εισαγωγής (Η’ μέρος) οι διακεκριμένοι στοχαστές καθηγητές της πολιτικής επιστήμης καταλήγουν ως εξής:
…«Το “μπόλιασμα” της πολιτικής θεωρίας
με στοιχεία πολιτικής οικονομίας στην περίπτωση του Rousseu οδηγεί στην αναδιατύπωση της αστικής ουτοπίας υπό τη μορφή πλέον ερωτήματος: Μπορούμε όλοι να είμαστε ιδιοκτήτες και άρα μπορούμε όλοι μας να είμαστε ελεύθεροι;»
Για να ρωτήσουμε τώρα εμείς «πόσο οι σημερινοί Ελληνες είναι ελεύθεροι, αφού δεν είναι πια ιδιοκτήτες της χώρας μας;
Αλίμονο, πώς αντιμετωπίζουν οι ασκήσαντες “τυραννική” οικονομική εξουσία, τον εξαιρετικά κατησχυμένο πλέον ελληνικό λαό;
Ομως, οι άρχοντες ανήκουν στο λαό ή ο λαός στους άρχοντες;»
