Ολοι οι άνθρωποι, στο πέρασμα του χρόνου, ξέρουν καλά ότι για να ευημερήσει ή για να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα πρόσκαιρα προβλήματά της η κοινωνία στην οποία ανήκουν, πρέπει να ζουν, να αισθάνονται και να λειτουργούν ως σφιχτοδεμένοι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας.
Για να επιτευχθεί, όμως, αυτό, ό,τι πρέπει να συνδέει τα μέλη ενός κοινωνικού συνόλου, πέρα από την ομοψυχία και την άδολη ανιδιοτέλεια, είναι και η γερά θεμελιωμένη εμπιστοσύνη.
Εάν προσπαθήσουμε να ετυμολογήσουμε και να ερμηνεύσουμε τι σημαίνει «εμπιστοσύνη», ίσως φτάσουμε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τη σχέση των ανθρώπων που έχει μέσα της την αμοιβαία πίστη (: εν + πίστη).
Εάν πιστεύεις κάποιον και τον εμπιστεύεσαι και αυτός εσένα, δύνασαι να του παρέχεις και να λαβαίνεις στήριξη και στις δύσκολες και στις καλές ημέρες της ζωής. Βέβαια, εδώ ως « πίστη» ας δεχτούμε τη βεβαιότητα και τη σιγουριά που μας εμπνέεται από κάποιον άλλο ή κάτι, ενώ η «στήριξη» είναι η ανιδιοτελής βοήθεια και η άδολη υποστήριξη.
Δεν μπορείς, όμως, να εμπιστεύεσαι άκριτα κάποιον. Σε βοηθούν η σωφροσύνη και η σύνεση να καταλάβεις το χαρακτήρα και το πώς σκέφτεται και δρα, ώστε να βρεις τον τρόπο με τον οποίο θα τον στηρίζεις και θα στηρίζεσαι απ’ αυτόν.
Και επιπλέον, οι καθημερινές δοκιμασίες της ζωής είναι αυτές που σφυρηλατούν και ενισχύουν την εμπιστοσύνη μας προς τους άλλους, συγγενείς, φίλους, συναδέλφους, δασκάλους, επιστημονική κοινότητα, πολιτικούς. Δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε όσους στις δυσκολίες, έμφοβοι, το βάζουν στα πόδια ή στις ευτυχισμένες μέρες της ζωής, φίλαυτοι, προτάσσουν το ατομικό τους συμφέρον, νοιάζονται δηλαδή μόνον για το «εγώ» τους και όχι για τους άλλους. Δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε ούτε εκείνους που παίρνουν τελείως αψήφιστα και αντιμετωπίζουν παντελώς απερίσκεπτα όσα φέρνει η ζωή, ούτε εκείνους που κατά σύστημα ή κατά συνήθεια τα βλέπουν όλα μαύρα εξαιτίας της μελαγχολίας της ψυχής τους. Άρα, καλό για όλους και δείγμα της ημετέρας σωφροσύνης θα είναι το να εμπιστευόμαστε τους, αψόγου ήθους, τηρητές του «παν μέτρον άριστον» και όσους, αγνούς ψυχοπνευματικά, νοιάζονται έμπρακτα για το κοινό καλό.
Η ειλικρίνεια και η έλλειψη δόλου είναι, επίσης, δύο από τα σπουδαιότερα γνωρίσματα της ασφαλούς εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων. Με την φιλαλήθεια, γνωρίζουν οι άνθρωποι ό,τι ακριβώς έχει στο νου και στη σκέψη του ο καθένας και μπορούν έτσι να κρίνουν με ασφάλεια εάν δύνανται να τον εμπιστευτούν. Με τη χωρίς δολιότητα και μοχθηρία ζωή και σκέψη ένας άνθρωπος έρχεται κοντά στους άλλους και τους παραστέκεται χωρίς να περιμένει υλικά ανταλλάγματα ή συναγωνίζεται με αυτούς με ευγενή άμιλλα και κοινό για όλους έπαθλο το πιο ανθρώπινο αύριο…
Και σε ό,τι αφορά την εμπιστοσύνη των λαών προς τους πολιτικούς τους ταγούς, ας πάψουμε να εμπιστευόμαστε όσους εξουσιάζουν με την πίστη ότι οι ισχυροί πρέπει να κυβερνούν και οι αδύναμοι να υποτάσσονται. Ας δείχνουμε την εμπιστοσύνη μας σε όσους σέβονται έμπρακτα τα ατομικά και τα κοινωνικά δικαιώματα όλων των πολιτών.
Καταλήγοντας, θυμίζω κάτι που ίσως λησμονείται από κάποιους εξ ημών, καίτοι θεωρείται αυτονόητο και μου το έχουν παιδιόθεν διδάξει οι γονιοί μου. «Δίνω την εμπιστοσύνη μου σε κάποιον ή σε κάποιους συνανθρώπους μας στην ίδια κοινωνία» δεν σημαίνει ότι «συνθλίβω το ήθος και τον τρόπο σκέψης που με διακρίνουν ως αυτοτελή και ανεξάρτητη προσωπικότητα μέσα στο ανθρωπογενές μου περιβάλλον» ή ότι «τα υποτάσσω στο γύρωθέ μου κοινωνικό σύνολο». Σημαίνει ότι «τα προσθέτω πρόθυμα στο κοινό αγώνα με εκείνων των συνανθρώπων μου που έχουν – σώφρονες, καλόκαρδοι και ειλικρινείς – τους ίδιους στόχους με μένα για την κοινωνία μας»…
* Από την ανέκδοτη συλλογή δοκιμίων, «Ηθοποιών Γεύμα»
