Ο όρος «έννοια του εαυτού» αναφέρεται στη συνολική ιδέα µιας αίσθησης του εαυτού, η οποία περιλαµβάνει την εικόνα του σώµατος, την αυτοεκτίµηση και διάφορες άλλες διαστάσεις του εαυτού. Η εφηβεία θεωρείται συνήθως µια περίοδος αλλαγής αλλά και σταθεροποίησης όσον αφορά τη συγκεκριµένη έννοια. Μέσα από τα κείµενα που µελετήσαµε αλλά και τα παρακάτω, που γράφτηκαν στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας από τους µαθητές των τµηµάτων Γ2 και Γ4 του σχολείου µας, επιδιώκεται να αναδειχθεί ο ιδιαίτερος κόσµος του εφήβου, µε τις ανησυχίες, τις ανασφάλειες και τον καθηµερινό του αγώνα να αποδείξει την παρουσία του, την ύπαρξή του, την ανάγκη του για αγάπη και αποδοχή. Η λογοτεχνία είναι το ιδανικό «βήµα» για να εκφράσει κάποιος τα συναισθήµατά του. Το να µάθουµε να αγαπάµε τον εαυτό µας, είναι σαν να µαθαίνουµε και πάλι να περπατάµε. Όταν µάθουµε να αγαπάµε τον εαυτό µας, χτίζουµε τη βάση για να βρούµε γαλήνη, επιλέγουµε τους ανθρώπους που µας ταιριάζουν, προστατεύουµε τον εαυτό µας, δεν πληγώνουµε τους άλλους αλλά και δεν αφήνουµε τους άλλους να µας πληγώνουν και κάνουµε το ταξίδι της ζωής µε αυθεντικότητα και βάθος…
«Σχεδόν οποιοσδήποτε µπορεί να µάθει να νοµίζει ή να πιστεύει ή να ξέρει, αλλά ούτε ένας δεν µπορεί να µάθει να αισθάνεται. Γιατί; Επειδή, όποτε νοµίζεις ή πιστεύεις ή ξέρεις, είσαι κάποιος άλλος: αλλά τη στιγµή που αισθάνεσαι, δεν είσαι παρά µόνο ο εαυτός σου.
Το να µην είσαι παρά µόνο ο εαυτός σου –σ’ έναν κόσµο που πασχίζει µέρα – νύχτα, να σε κάνει τον οποιονδήποτε άλλο– σηµαίνει να δώσεις τη σκληρότερη µάχη που ένας άνθρωπος µπορεί να δώσει• και µη σταµατήσεις ποτέ να τη δίνεις»…
| e.e. cummings (14 Οκτωβρίου 1894 – 3 Σεπτεµβρίου 1962), µτφρ.: Χάρης Βλαβιανός
Επιµέλεια εργασίας: Ελπίδα Κοντεκάκη, φοιτήτρια Πολιτικών Επιστηµών του Παν/µίου Κρήτης και παλιά µαθήτρια του σχολείου µας,
Ελπίδα Χελιουδάκη,
φιλόλογος του Γυµνασίου Αλικιανού
Πόσες φορές έχουµε συγκρίνει τον εαυτό µας µε άλλους; Πόσες άλλες τον έχουµε υποβιβάσει, ώστε να κυριευτούµε από µια ανείπωτη θλίψη και ανασφάλεια; Στις µέρες µας είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσουµε την αυτοεκτίµησή µας, λόγω των ΜΜΕ, που παρουσιάζουν χιλιάδες «τέλεια» πρότυπα, τα οποία δεν είνα τίποτα παραπάνω από µια κίβδηλη πραγµατικότητα. Γιαυτό είναι αναγκαίο να αγαπάµε τον εαυτό µας και µέρα µε τη µέρα να γιατρεύουµε µε αυτό την πλαστή και φαινοµενικά ανήκεστη δυσαρέσκεια προς εµάς, καθώς, όπως ο Χαλίλ Γκιµπράν αγάπησε τον εαυτό του, όταν ο Θεός είπε «αγάπα τον εχθρό σου», έτσι πρέπει να υπακούσουµε κι εµείς.
Κατερίνα Πενταράκη
Στη σηµερινή εποχή οι πιθανότητες κάποιος να καταφέρει να αγαπήσει τον εαυτό του είναι µειωµένες. Για να αγαπήσεις τον εαυτό σου, πρέπει να αγαπάς τον συνάνθρωπο, να τον σέβεσαι, είτε συµφωνείς είτε όχι µε τις απόψεις και τις ιδεολογίες του. Επίσης, απαραίτητο συστατικό για την αγάπη του εαυτού µας είναι η ενσυναίσθηση για τους άλλους. Πρέπει οι άνθρωποι να αντιληφθούν ότι η γη ανήκει σε όλους και δε γυρνάει γύρω από ένα άτοµο. Ίσως ο δρόµος µας για την επιτυχία, δηλαδή την επίτευξη του στόχου µας, να είναι µακρύς και δύσκολος. Ίσως χρειαστούν πολλά χρόνια, λόγω κάποιων καταστάσεων ή ορισµένων ανθρώπων, που ενδέχεται να έχουν περάσει δύσκολα στη ζωή τους και δε θέλουν να είναι µόνοι τους σε αυτό. Οπότε αποφασίζουν να εµποδίσουν τον δρόµο για την επιτυχία κάποιων άλλων. Όλα είναι πιθανά. Ωστόσο, όσοι θέλουν να προοδεύσουν στην κοινωνία πρέπει να θέσουν ως στόχο να αγαπήσουν τον εαυτό τους.
Επιπρόσθετα, όλοι οι άνθρωποι έχουµε ελαττώµατα. Ελαττώµατα στον χαρακτήρα, στη συµπεριφορά. Για να αγαπήσουµε τον εαυτό µας, δε χρειάζεται να προσπαθήσουµε να διορθώσουµε ή να αλλάξουµε τα ελαττώµατά µας, καθώς µε αυτόν τον τρόπο όχι µόνο δεν αγαπάµε τον εαυτό µας, αντιθέτως τον τροποποιούµε, κάνοντάς µας να νιώθουµε µειονεκτικά. Αγαπήστε τα ελαττώµατά σας, για να µπείτε στον σωστό δρόµο της αγάπης του εαυτού σας.
Άρα τι σηµαίνει αγαπώ τον εαυτό µου;
Αγαπώ τον εαυτό µου σηµαίνει αγαπώ τους συνανθρώπους µου.
Αγαπώ τον εαυτό µου σηµαίνει σέβοµαι τους συνανθρώπους µου.
Αγαπώ τον εαυτό µου σηµαίνει νοιάζοµαι για τους συνανθρώπους µου.
Αγαπώ τον εαυτό µου σηµαίνει αγαπώ εµένα, αγκαλιά µε την αποδοχή των ελαττωµάτων µου.
Χρυσή Κολοµπάκη
Στις µέρες µας πολλοί άνθρωποι δεν αγαπούν τον εαυτό τους. Αρχικά, το να αγαπάς τον εαυτό σου σηµαίνει να τον φροντίζεις, να µην ακούς µόνο τα θέλω των άλλων αλλά και του εαυτού σου. Επίσης, άλλοι τρόποι µε τους οποίους κάποιος δείχνει αυτοαγάπη είναι µε το να αθλείται, να πηγαίνει βόλτες, να ψωνίζει και να περνάει ποιοτικό χρόνο. Επιπλέον, δεν πρέπει να θεωρείς κατώτερο τον εαυτό σου λόγω παραπανίσιων κιλών ή επειδή είσαι άσχηµος και δεν πρέπει να συγκρίνεις τον εαυτό σου µε άλλους, γιατί ο καθένας είναι µοναδικός. Όταν δίνουµε την αγάπη και τη φροντίδα στον εαυτό µας, θα έχουµε ως αποτέλεσµα να νιώθουµε ευτυχία και αυτοεκτίµηση, ενώ παράλληλα θα εξελισσόµαστε και θα βλέπουµε µε αισιοδοξία το µέλλον…
Άγγελος Χατζογιαννάκης
Αγαπώ τον εαυτό µου… Όταν ακούω αυτήν την πρόταση µου δηµιουργούνται πολλά συναισθήµατα. Σηµαίνει αρχικά σέβοµαι, αγαπώ και προσέχω τον εαυτό µου. Στις µέρες µας πολλοί άνθρωποι παρατάνε τον εαυτό τους, διότι θέλουν να προσέξουν τους γύρω τους, ξεχνούν όµως ότι είναι κι αυτοί άνθρωποι κι ότι έχουν ίσα δικαιώµατα µε τους άλλους ανθρώπους. Στην πραγµατικότητα άµα αγαπάς, σέβεσαι, εκτιµάς τον εαυτό σου, δεν έχεις προβλήµατα µε τους γύρω σου και τα πας µε όλους καλά. Επίσης θα έλεγα πως άµα σέβεσαι τον εαυτό σου, θα αρχίσεις να αποκτάς διάφορες ικανότητες.
Κωνσταντίνα Φανουριάκη
«∆ύσκολο να αγαπάς»
Στα εφηβικά χρόνια όλα φαίνονται θολά,
ποιος είµαι, τι θέλω, σε τι να πιστέψω;…
Ο καθρέφτης µου δείχνει έναν άνθρωπο κενό,
που ψάχνει να βρει τη χαµένη του αλήθεια…
Τα λάθη µου σαν βάρη που µε βαραίνουν,
οι συγκρίσεις µου µε πνίγουν
κι η αγάπη µοιάζει µε κόσµο µακρινό…
Μια φωνή µέσα µου λέει:
«µάθε να αγαπάς εσένα, µην αµφισβητείς, η αξία σου είναι εκεί, βαθιά στην ψυχή».
∆ύσκολο να αγαπάς τον εαυτό σου,
όταν όλα µοιάζουν αβέβαια,
µα σιγά σιγά µε τον χρόνο µαθαίνεις να ζεις,
να βλέπεις τη δική σου αξία…
Τριανταφυλλιά Κοκκινάκη
Η αγάπη για τον εαυτό µου είναι πολύ σηµαντική. Όταν έχω αυτοπεποίθηση, νιώθω καλύτερα στις σχέσεις µου µε τους άλλους. Μαθαίνω να αποδέχοµαι τις αδυναµίες µου και να εκτιµώ τις δυνατότητες. Προσπαθώ να αγκαλιάζω τα λάθη µου, γιατί είναι ευκαιρίες για να µάθω και να εξελιχθώ. Καταβάλλω προσπάθειες να περνάω χρόνο µε τον εαυτό µου, κάνοντας πράγµατα που µου αρέσουν, όπως το διάβασµα και οι βόλτες µε τον σκύλο µου. Έτσι, κάθε µέρα γίνοµαι καλύτερη και καταλαβαίνω πόσο σηµαντικό είναι να αγαπάω πρώτα εγώ τον εαυτό µου.
Μαρίνα Φωτεινάκη
Αγαπώ τον εαυτό µου…
Όταν ακούω αυτή τη φράση, µου έρχονται ποικίλα συναισθήµατα, όπως κάποιες φορές οργή και θυµός, κάποιες άλλες χαρά κι ενθουσιασµός… Τέλος, µου υπενθυµίζει πράγµατα που πρέπει να κατακτήσω αλλά και χαίροµαι για όσα έχω ήδη κατακτήσει.
Γιώργος Φανουριάκης
Αγαπάω τον εαυτό µου, γιατί πιστεύω ότι είµαι ένα ξεχωριστό άτοµο. Όπως και κάθε άνθρωπος, έχω διαφορετικά χαρακτηριστικά, και εµφανισιακά και εσωτερικά. Τα χαρακτηριστικά που µου αρέσουν πάνω µου είναι τα µαλλιά µου, η µύτη µου και το σώµα µου.
Γιώργος Κανδυλάκης
Αλήθεια, εσύ νιώθεις άνετα µε τον εαυτό σου;
Πότε ήταν η τελευταία φορά που είδες τον εαυτό σου στον καθρέφτη και του µίλησες ανοιχτά για τις σκέψεις και τα συναισθήµατά σου; Πότε ήταν η τελευταία φορά που σου άρεσε αυτό που αντίκριζες στον καθρέφτη και που τον άκουσες πραγµατικά, χωρίς να ασκήσεις κριτική;
Αλήθεια, εσύ αγαπάς τον εαυτό σου; Πότε του το έδειξες τελευταία φορά; Πότε τον επιβράβευσες; Με ποιον τρόπο;
Θα έπρεπε να µε αγαπάω και να µε αποδέχοµαι. Αγαπώ τον εαυτό µου σηµαίνει πιστεύω σε εµένα. Όµως συχνά οι άνθρωποι φοβούνται τη µοναξιά, ίσως γιατί φοβούνται αυτά µε τα οποία θα έρθουν αντιµέτωποι. Ίσως επειδή ερχόµαστε αντιµέτωποι µε τη χαµηλή αυτοπεποίθηση και τη µόνιµη κριτική µας…
Κατερίνα Κούσι
Περνάει ο χρόνος, περιµένοντας να φτάσει µια συγκεκριµένη ώρα,
κοιτώντας το ρολόι…
Γιατί πρέπει να περιµένουµε και να µη ζούµε το τώρα,
γιατί να κάνουµε σχέδια για το µέλλον, ενώ δεν ξέρουµε αν θα υπάρχει αυτό το µέλλον…
Σοφία Κουρνιδάκη
Μπροστά στον καθρέφτη µου
τη µορφή µου αντικρίζω,
µα µέσα από την εικόνα αυτή
µια δύναµη γνωρίζω.
Μην ψάχνεις σε άλλους να βρεις
ό,τι µέσα σου υπάρχει,
στον εαυτό σου να σταθείς
και τη χαρά να πλάσεις.
Παναγιώτης Σταυρέλης
Μέσα στη ζωή µου ήρθες
σαν άστρο που λάµπει ψηλά,
µε την αγάπη σου ρώτησες
κάθε γωνιά της καρδιάς µου καλά.
Νικόλας Ψυλλάκης
Είναι ευλογία απ’τον Θεό
η οικογένειά σου,
γι’αυτό να είσαι δίπλα της,
να την κρατάς κοντά σου.
Ανθή Κοτσιφάκη
Όταν µου λες το «σ’αγαπώ» φτερά τ’αγγέλου βγάνω
κι ανεβαίνω απ’τον Θεό δυο ουρανούς πιο πάνω.
Ούλο τον κόσµο αγαπώ κι αυτούς που µε µισούνε,
φαντάσου πόσο αγαπώ αυτούς που µ’αγαπούνε.
Είναι στιγµές η σκέψη µου που’ρχεται κουρασµένη,
ρώτα την πούθε αγαπά κι ήντα καηµός τη δέρνει.
Γιώργος Σταφυλαράκης
Στέκοµαι µπροστά στον καθρέφτη σιωπηλά,
Βλέπω το είδωλό µου κι αρχίζω να µιλώ,
όχι µε κριτική ούτε µε δισταγµό,
µα µε µια αγκαλιά που έψαχνα καιρό…
Τα µάτια µου κρύβουν ταξίδια παλιά,
δάκρυα που κύλησαν, χαµόγελα κρυφά,
κάθε γραµµή στο πρόσωπό µου µιλά
για µάχες που έδωσα και στάθηκα ξανά…
Αγαπώ κάθε πτυχή που µε κάνει εγώ,
τις αδυναµίες που έγιναν φτερά,
τις πληγές που άνθισαν σα γιασεµιά
και τη φωνή µου που ψιθυρίζει «µπορώ»…
∆ε ζητώ τελειότητα, δεν ψάχνω κρυψώνες,
αγαπώ τις σκιές και όλες τις ζώνες,
είναι ο εαυτός µου πολύτιµος, µοναδικός,
µια καρδιά που χτυπά, ένα φως δυνατό…
Σήµερα στέκοµαι γεµάτη ζωή
µε µάτια ανοιχτά και ψυχή δυνατή,
µε ένα «σ’αγαπώ» στον καθρέφτη µιλώ,
γιατί αξίζω αγάπη κι αυτό το τιµώ…
Τριανταφυλλιά Κοκκινάκη
Πόσο δύσκολο να µε δω, να µε πιστέψω, να µε αγαπώ,
µέσα σε θάλασσες θολές, µέσα σε σκέψεις µπερδεµένες, τρελές!
Καθρέφτες που δείχνουν µόνο κενά, λέξεις που πέφτουν βαριά και σκληρά…
Ψάχνω να βρω ποιος είµαι εγώ, σε βλέµµατα, σε κρίσεις, σε κενά σ’αγαπώ!…
Κάθε λάθος µου φαίνεται ψηλό βουνό,
κάθε σύγκριση κόβει βαθιά στο εγώ…
Μια φωνή µέσα µου λέει να κρυφτώ, να πάψω να ονειρεύοµαι, να σταµατώ…
Μα κάπου βαθιά µια µικρή φωνή ψιθυρίζει «Υπάρχεις εσύ, έχεις ψυχή,
δεν είσαι το λάθος, δεν είσαι το χτες,
είσαι κάτι οµορφότερο απ΄ό,τι του λες…
Σιγά σιγά µαθαίνω να στέκοµαι ορθός, να µην είµαι σκληρός,
να χαρίζω στον εαυτό µου το φως που του αξίζει, που πάντα ποθεί.
Τα εφηβικά χρόνια δύσκολο πέρασµα, στενό,
µα αν µάθω να αγαπώ εµένα θα βρω φίλο αληθινό,
που θα µ’έχει για πάντα, σε κάθε κενό…
Τριανταφυλλιά Κοκκινάκη
« Ήταν µια ζωή εκεί»
Οταν όλα έµοιαζαν βουνό και ο κόσµος περισσότερο βουβός , εγώ ήµουν εκεί.
Όταν όλα στην σκέψη της επόµενης ανάσας δυσκόλευαν τους παλµούς της καρδιάς µου , εγώ ήµουν εκεί.
Όταν αποφάσισαν να περάσουν την ευγένειά µου για αδυναµία , εγώ ήµουν εκεί.
Τελικά ο άνθρωπος µου δεν ήταν εκεί έξω , ήταν µια ζωή εκεί…
Ελπίδα Κοντεκάκη
Αγαπηµένο µου ηµερολόγιο, γλυκό µου τετράδιο,
άλλο ένα βράδυ στα χαµένα ψάχνοντας απελπισµένα αυτό που κάποιοι ονοµάζουν ευτυχία.
Τι είναι τελικά η ευτυχία ; Και πού µπορείς να την βρεις;
Είναι θέµα υλικών ή συναισθηµάτων;
Είναι θέµα του εγώ ή του εµείς;
Είναι το να αγαπάς ή να αγαπιέσαι;
Τελικά υπάρχει ευτυχία ;
Υπάρχει.
Απλώς δεν καταλάβαµε ότι ο καθένας ξεχωριστά είναι µοιραία καταδικασµένος να βρει µέσα του την ευτυχία…
Αγαπηµένο µου ηµερολόγιο, σήµερα βρήκα την ευτυχία…
Αγαπηµένο µου ηµερολόγιο, σήµερα βρήκα εµένα…
Ελπίδα Κοντεκάκη
Γλυκό µου παιδί,
σήµερα αποφάσισα να επιστρέψω στην θύµηση σου και να αναρωτηθώ γιατί δεν σε αγκάλιασα αρκετά όσο ήσουν µικρή… γιατί αποφάσισα να σε αφήσω µεσα στις πληγές και στα ερωτήµατα που δεν θέλησες ποτέ να καταλάβεις. Πάντα έδινες την αγάπη σου απλόχερα παντού χωρίς να ζητήσεις ανταµοιβή και αυτό σε έκανε να ενηλικιωθείς πριν από αυτό που όλοι ονόµασαν ενηλικίωση. Βαρύ να το ακούς µα πιο βαρύ να το βιώνεις. Ήθελα απόψε τόσα να σου πω αλλά µονάχα µια συγγνώµη µου βγαίνει. Συγγνώµη γιατί δεν σε αγκάλιασα αρκετά τότε που το είχες πιο πολύ ανάγκη. Ενα συγγνώµη που σε έκανα να δεις τον κόσµο µε σκληρή µατιά αλλά κυρίως ένα συγγνώµη που δεν σου έδωσα την ευκαιρία να ζεις χωρίς άµυνες.
Συγγνώµη, εαυτέ µου…
Ελπίδα Κοντεκάκη
