Λόλιο το μεθυστικόν

1 από 5

Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι LOLIUM temulentum L. (Λόλιο το μεθυστικό). Ανήκει στην οικογένεια των Αγρωστωδών ή Γραμινιδών. Το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες  Ήρα, Νήρα, Αίρα, Κουντούρα. Φύεται σε όλη την Ευρώπη και τη βόρεια Ασία. Είναι εντοπισμένο και σπάνιο κατά τόπους, ενώ αλλού είναι άφθονο. Ζιζάνιο των καλλιεργούμενων αγρών.
Είναι ετήσιο φυτό, ποώδες (μεγαλύτερο από το Λόλιο το πολυετές), πιο εύρωστο και πιο εύκαμπτο. Έχει άνθη πράσινα σε ανθύλια. Έλυτρα εξωτερικά με μακριά γένια, τοποθετημένα σε δύο σειρές. Στέλεχος ανοιχτό πράσινο, συχνά με χνούδι, προς το κυανούν, τραχύ, λίγο οξώδες. Φύλλα γραμμικά, στενά, τραχιά, κοφτερά στις άκρες. Ο καρπός είναι στενόμακρος, φαιός, κλεισμένος μέσα στα λέπυρα. Φτάνει σε ύψος το ένα μέτρο. Είναι ναρκωτικό φυτό. Ωριμάζει ανάμεσα στα σπαρτά, μαζί με το σιτάρι και είναι ζιζάνιο. Όταν θεριστεί και αλωνισθεί ο καρπός, τα σπέρματα του ανακατεύονται με το σιτάρι. Αν δεν καθαριστεί με επιμέλεια και απαλλαγεί από τα σπέρματα της ήρας, αποβαίνει βλαβερό στα ζώα και τους ανθρώπους που τρώνε ψωμί από το σιτάρι.
Ο κίνδυνος σταμάτησε από την εποχή που παρουσιάστηκαν οι αλωνιστικές μηχανές, που καθαρίζουν το σιτάρι από την Ήρα. Παρ’ όλα αυτά ο κίνδυνος παραμένει σε όσα σιτάρια αλωνίζονται στο αλώνι και μπορεί να παρουσιαστούν σε χωριά δηλητηριάσεις από την Ήρα.

Ιστορικά στοιχεία
Βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Eλληνες γνώριζαν τις δηλητηριώδεις ιδιότητες των σπερμάτων του φυτού και καθάριζαν προσεκτικά το στάρι από το ζιζάνιο αυτό. Ο βασιλιάς Μιθριδάτης υποτίθεται ότι κατανάλωνε και τους σπόρους αυτούς στην προσπάθεια του να αποκτήσει ανοσία σε κάθε πιθανή δηλητηρίαση.

Συστατικά – χαρακτήρας
Είναι τοξικό φυτό. Τα αλκαλοειδή που περιέχει ο καρπός του φυτού, η τεμουλίνη και  λολιϊνη είναι ενδεχομένως υπεύθυνα για την τοξικότητα του βοτάνου.
Επίσης έχει αναφερθεί ότι η τοξικότητα προκαλείται όταν αναπτύσσεται ένας μύκητας μέσα στην κεφαλή του σπόρου.

Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Το φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι σπόροι του φυτού οι οποίοι συλλέγονται τον Αύγουστο.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Οι ώριμοι σπόροι του φυτού χρησιμεύουν στην παρασκευή βάμματος, που χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική εναντίον των νευραλγικών, ρευματικών και αρθριτικών παθήσεων, καθώς και εναντίον των ναυτιών, των αιμορραγιών της μύτης, των κολικών των εντέρων και των τρόμων των άκρων.

Παρασκευή και δοσολογία
Ακολουθείται πάντα η ιατρική εντολή όταν χρησιμοποιούμε το βάμμα του βοτάνου στην ομοιοπαθητική.

Προφυλάξεις
Η τεμουλίνη που περιέχει το φυτό παραλύει τα κινητικά κέντρα και προκαλεί μεγάλες διαταραχές στην αναπνοή.
Η δηλητηρίαση από τους σπόρους του φυτού χαρακτηρίζεται από αίσθηση μέθης, ίλιγγο, απάθεια, διάφορες μη φυσιολογικές αισθήσεις, μυδρίαση, ναυτία, έμετο, γαστρεντερίτιδα και διάρροια. Σπάνια είναι θανατηφόρα.
Αν φάμε ψωμί που περιείχε ανάμεσα στο σιτάρι από το οποίο προήλθε το αλεύρι και σπόρους Ήρας, μπορεί να προκληθεί σκοτοδίνη και έμετος. Δεν υπάρχει βέβαια ο κίνδυνος θανάτου, αλλά η κατάσταση μπορεί να διαρκέσει. Το χόρτο της Ήρας σε ξερή κατάσταση δεν είναι δηλητηριώδες και είναι εντελώς αβλαβές, για αυτό και το δίνουν άφοβα στα ζώα.