Τμήμα της διακόσμησης του παρεκκλησίου της Παναγίας του Αγίου Μπρίτζιο (Cappella della Madonna di S. Brizio) με έναν εικονογραφικό κύκλο εμπνευσμένο από τη Δευτέρα Παρουσία, 1499-1502, Καθεδρικός ναός του Ορβιέτο, Ιταλία.
Tο θαυμαστό όραμα του προφήτη Ιεζεκιήλ, που στην ορθόδοξη εκκλησία αναγιγνώσκεται κάθε Μεγάλη Παρασκευή αμέσως μετά την επιστροφή του Επιταφίου στον ιερό ναό, θα υπάρξει η πηγή έμπνευσης για τη σύλληψη μιας από τις συγκλονιστικότερες ερμηνείες στην απόδοση της “Ανάστασης των Νεκρών”, σκηνής που εντάσσεται απαρέγκλιτα σε εικονογραφικούς κύκλους που πραγματεύονται το θέμα της “Τελικής Κρίσης”. Ορμώμενος από το παλαιοδιαθηκικό κείμενο ο καταγόμενος από την Κορτόνα Τοσκανός ζωγράφος Λούκα Σινιορέλλι, θα μετουσιώσει με τρόπο “ανατριχιαστικά” ρεαλιστικό στη ζωγραφική τέχνη τη γλαφυρή, ανάγλυφη περιγραφή του οράματος του Ιεζεκιήλ.
Η γένεση του έργου τοποθετείται στον καθεδρικό ναό του Ορβιέτο, μιας πόλης στην επαρχία Ούμπρια (Umbria) της Ιταλίας, παραμονές του ιδεολογικά έντονα φορτισμένου έτους-οροσήμου 1500.
Οι τοπικοί εκκλησιαστικοί άρχοντες, προσδοκώντας στην ολοκλήρωση της διακόσμησης του παρεκκλησίου της Παναγίας του Αγίου Μπρίτζιο (Cappella della Madonna di S. Brizio), γνωστού τότε και υπό την επωνυμία “Νέο Παρεκκλήσιο” (Cappella Nuova), θα χρίσουν το Σινιορέλλι ανάδοχο για την πραγμάτωση ενός φιλόδοξου σχεδίου που προέβλεπε τη διακόσμηση με έναν κύκλο εμπνευσμένο από το θέμα της “Δευτέρας Παρουσίας” μιας ζωγραφικής επιφάνειας 800 τ.μ.(!).
Ο Μπεάτο Αντζέλικο (Beato Angelico), στον οποίο είχε ανατεθεί το έργο αρχικά στα 1447, είχε προλάβει να ζωγραφίσει μονάχα τον Χριστό-Κριτή της “dies irae” στην οροφή του παρεκκλησίου.
Η απόδοση της ουράνιας σφαίρας παρουσιάζει ορισμένα από τα ήδη για την εποχή που μιλάμε στη δυτική τέχνη παγιωμένα εικονογραφικά χαρακτηριστικά (βλ. εικ.). Διακρίνεται η ομάδα των αγγέλων επιδεικνυόντων τα όργανα του μαρτυρίου, εκείνη των Αποστόλων εκ δεξιών και η αντίστοιχη των προφητών εξ αριστερών του Ιησού, με την Παναγία και τον Ιωάννη Βαπτιστή εκατέρωθεν ως μεσολαβητές της ανθρωπότητας σε στάση δέησης. Στην απόδοση αυτών των σκηνών που καλύπτουν τις επιφάνειες της οροφής του παρεκκλησίου ο Σινιορέλλι θα αποτίσει τρόπον τινά φόρο τιμής στον προκάτοχό του ζωγράφο, αντλώντας για τις συνθέσεις του από τα προπαρασκευαστικά σχέδια που ο Φρά Αντζέλικο είχε αφήσει ως παρακαταθήκη 50 χρόνια πριν. Την προσωπική του σφραγίδα έμελλε ο Τοσκανός ζωγράφος αντίθετα να προσθέσει στις σκηνές των πλαϊνών τοίχων. Εκεί θα αναπτύξει χωρίς οιασδήποτε μορφής καταναγκασμούς το δικό του τεχνοτροπικό ιδίωμα, κρατώντας αποστάσεις από το στα τέλη του Quattrocento “παρωχημένο” πλέον στυλ του Αντζέλικο με τις εμφανείς επιρροές του από το “διεθνές γοτθικό ρυθμό”.
ΤΕΛΟΣ
