”Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς – Κακόπετρος 28 Αυγούστου 1944”, ο τίτλος της ταινίας του Ματθαίου Φραντζεσκάκη και της Βίκυς Αρβελάκη που μετά από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη, προβλήθηκε το βράδυ της περασμένης Τετάρτης 28 Μαρτίου στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων. Το αδιαχώρητο στην κυρίως αίθουσα, στον εξώστη, στους διαδρόμους, στους χώρους υποδοχής. Κοσμοπλημμύρα μα και… συναισθηματοπλημμύρα! Συγκινησιακά φορτισμένη η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Κάποιες φορές και με οργή γι’ αυτά που έγιναν, έτσι όπως έγιναν. Για τα Λουλούδια που Μαράθηκαν – Ξεράθηκαν νωρίς… Για τα τέσσερα αδέλφια της Ολυμπίας Δεσποτάκη, μα και για όλους, τους 23 κατοίκους του Κακόπετρου που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές, εκείνον τον “κακό” Αύγουστο, εκείνη την αποφράδα ημέρα. Ωσεί παρόντες και αυτοί. Ετσι ως υπάρχουν στο κεκλιμμένο επίπεδο της μνήμης των δικών τους, μα και όλων ημών που τους γνωρίσαμε…
«Ενας μεγάλος τρόχαλος, η ιστορία του πολέμου και της Γερμανικής κατοχής κι ένα μικρό χαλικάκι του τροχάλου αυτό το βιβλίο». Τα που γράφει, εν είδει προμετωπίδας, στο αφιερωμένο “στη μνήμη των Κακοπετριανών που έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια του πολέμου 1940-1945”, βιβλίο του με τίτλο “Ο Κακόπετρος στις φλόγες του πολέμου”, που έχει κάνει τρεις εκδόσεις (α’ έκδοση, Χανιά 1994), ο Εμμανουήλ Ιωαν. Δεσποτάκης. Ισχύουν και το ντοκιμαντέρ του Μαθιού και της Βίκυς αυτά τα περί τροχάλου και χαλικιού. Κακόπετρος, όπως Μαλάθυρος, όπως Βιάννος όπως Κάντανος, όπως Ανώγεα, όπως Καλάβρυτα, όπως Δίστομο, όπως… Πολλοί οι τόποι του Μαρτυρίου και της Μαρτυρίας, οι τόποι που καίει η μνήμη “άκαυτη βάτος”. Οι τόποι απ’ τους οποίους πέρασαν οι Ναζί…
Οι εκτελέσεις των αμάχων… Οι πυρπολήσεις των σπιτιών… Οι αρπαγές και οι λεηλασίες… Τα τρομαγμένα μάτια… Το αίμα και τα δάκρυα… Το κροτάλισμα των όπλων… Η μάνα που αναγκάζεται να μαγειρεύει για τους φονιάδες των παιδιών της… Οι ισοβίως σημαδεμένες ζωές εκείνων που επέζησαν… Ολοι οι αριθμητές των ομωνύμων κλασμάτων που έχουν σαν κοινό παρονομαστή το άδικο… “δίκαιο” του πολέμου, τη βαρβαρότητα των Γερμανών κατακτητών… «Στα Χατζιανά γροικώ φωνές, όμορφα μοιρολόγια/ Τρεις Μάνες εκαθότανε κι έκλαιγαν τα παιδιά τους/ Η μια το ’χε μοναχογιό η άλλη δυο βλαστάρια/ Η τρίτη η βαριόμοιρη τέσσερα παλληκάρια/ Το Μάνο και το Σπύρο μας Τάσο και Χαραλάμπη./ Οι Γερμανοί τα σκότωσαν». Κακόπετρος, 28 Αυγούστου 1944.
«Μέσα από την ταινία θέλαμε να αναδείξουμε τη συγκεκριμένη ιστορία, να μάθει ο κόσμος για το τι συνέβη τότε στον Κακόπετρο και παράλληλα να σώσουμε τις προφορικές μαρτυρίες πέντε ανθρώπων οι οποίοι υπήρξαν μάρτυρες αυτής της ιστορίας και σημαδεύτηκαν για το υπόλοιπο της ζωής τους από τα γεγονότα εκείνης της μέρας». Τα που υπογράμμισε μιλώντας πριν από την προβολή της ταινίας ο Ματθαίος Φραντζεσκάκης. (Ρεπορτάζ Ελένης Φουντουλάκη στα “Χ.Ν.”, 30.3.2018). Ολβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν… Και εκείνος που σταυροδένει τις μνήμες με τις ρίζες… Και εκείνος που τοξεύει τον ουρανό ενός αύριο δίχως πολέμους, δίχως Κακόπετρους, που τα λουλούδια του μαράθηκαν νωρίς, “όλβιος εστί”!
Η αλληλογραφία μας
Αντώνη Παυλίδη, πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών – συγγραφέα, Αθήνα: Από καρδιάς τα ευχαριστήριά μου παλιέ καλέ μου φίλε, για την ευκαιρία που μου έδωσες να γνωρίσω τα “πάθη” του ποντιακού Ελληνισμού, από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα, μέσα από τις 400(!) σελίδες του μυθιστορήματός σου “Χαλαμονή” που κυκλοφορήθηκε από τον εκδοτικό οίκο Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ. Σαν να έβλεπα κινηματογραφική ταινία, μια πολύ συγκινητική ταινία. Οντως πρόκειται για «μια ιστορία θαυμάτων, ανθρωπιάς, χαράς, πόνου και διεκδίκησης» όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο. Και βεβαίως μια νοσταλγική κατάδυση στον μυστηριακό κόσμο της Ανατολής, ένα μοναδικό ταξίδι στη μαγεία των γεύσεων, των χρωμάτων και των αρωμάτων. Πάνω απ’ όλα ωστόσο, η “Χαλαμονή” σου, ακριβώς γιατί τα γεγονότα που παρουσιάζει είναι αληθινά, αποτελεί ένα είδος ευαγγελίου για τους όπου γης Ελληνες. Το Κατά Αντώνιον Παυλίδη Ευαγγέλιον. Τίποτα δεν χάνεται, όταν δεν το αφήνουμε να χαθεί, φίλε! Αξιος!
