«Μουσική και ζωγραφική νοµίζω ότι είναι το ίδιο πράγµα, απλώς το καθένα απευθύνεται στην αίσθηση που το αναγνωρίζει. Και τα δύο όµως έχουν σκοπό την ανάταση, την αποκάλυψη». Τον Λουδοβίκο των Ανωγείων οι περισσότεροι τον γνωρίζουµε από τα τραγούδια του, τον ξεχωριστό τρόπο που συνοµιλεί µουσικά µε την κρητική παράδοση, τον ήχο του µαντολίνου του, τη µυσταγωγική ατµόσφαιρα των συναυλιών του.
Αυτή τη φορά, όµως, δεν έρχεται στα Χανιά για κάποιο µουσικό γεγονός, αλλά για να µας “µιλήσει” µε χρώµατα και εικόνες. Να µας παρουσιάσει τη ζωγραφική του, µια τέχνη που τον συντροφεύει από τα νεανικά του χρόνια, αλλά χρειάστηκε να πολλά χρόνια για να πάρει µια ισότιµη θέση, δίπλα στη µουσική του.
Κάποτε ένας δάσκαλός του τού είχε πει πως «όπως τραγουδάς έτσι ζωγραφίζεις» κι αυτή η αίσθηση της συγγένειας µουσικής και ζωγραφικής έκφρασης του Κρητικού καλλιτέχνη, φαίνεται να κυριαρχεί στα έργα της έκθεσης µε τίτλο “Όταν ο δρόµος ονειρεύεται ουρανό και η µνήµη ιχνηλατεί στο φως τις πολύτιµες αναµνήσεις”, η οποία εγκαινιάζεται σήµερα το απόγευµα, µετά τις 18:00, στην Αίθουσα Τέχνης Β. Μυλωνογιάννη.
Στα Χανιά αυτή τη φορά θα µας παρουσιάσετε µια λιγότερο γνωστή πτυχή της καλλιτεχνικής σας διαδροµής που έχει να κάνει όχι µε τη µουσική αλλά µε τη ζωγραφική. Πότε ξεκίνησε η ενασχόληση σας µε τα εικαστικά;
Η ζωγραφική υπήρξε η πρώτη φυσική µου κλίση. Θυµάµαι από µαθητής ακόµα να σχεδιάζω πάνω σε υφαντές πετσέτες των γυναικών του χωριού που τις κεντούσαν στη συνέχεια. Σχεδίαζα πρόσωπα, βοσκούς µε τα όµορφα πρόσωπα, στα καφενεία. Αυτή η κλίση δεν έτυχε να εξελιχθεί σε οργανωµένη γνώση. Άλλες εποχές όπου ήταν πολυτέλεια να πεις στους γονείς σου να σπουδάσω ζωγραφική.
Τελείωσα το λύκειο και µπήκα στην ΑΣΟΕΕ. Ζωγράφιζα όµως και πολλές φορές έκανα διακοσµήσεις σε κρητικά κέντρα στην Αθήνα όπου ζούσα, ακόµα και προσωπογραφίες. Έβγαζα χρήµατα από αυτά για τη φτωχή µας φοιτητική ζωή, ήταν θείο δώρο.
Ώσπου γνώρισα την αείµνηστη Μαρίνα Λαµπράκη – Πλάκα, η οποία ως καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Καλών Τεχνών είδε κάποια σχέδια µου και µε πρότεινε να παρακολουθήσω ως ακροατής το Εργαστήριο του καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών ∆ηµοσθένη Κοκκινίδη. Εκείνος µε δέχτηκε ως ακροατή για δύο χρόνια. «Όπως τραγουδάς έτσι ζωγραφίζεις», µου είχε πει κάποια µέρα. Από τότε και µετά δε σταµάτησα να ζωγραφίζω. Έτυχα της τιµής να είµαι φίλος µε το Βαγγέλη Παπαθανασίου όποιος µε παρότρυνε τα τελευταία χρόνια να ζωγραφίζω αγοράζοντας µου τα υλικά τότε στο Παρίσι.
Κάποια στιγµή γνωρίστηκα µε την κυρία Ντόρα Ηλιοπούλου Ρογκάν, πολύ γνωστή στο χώρο της τέχνης, κριτικός και καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης. Θεώρησε ότι αυτή «η γραφή» πρέπει να «εκτεθεί», ξεκινώντας από τη Gallery Genesis του Γιώργου Τζάνερη στην Αθήνα. Η έκθεση είχε επιτυχία και καλές κριτικές. Μάλιστα, ας µη θεωρηθεί κοµπασµός, η Εθνική Πινακοθήκη πήρε τέσσερα έργα και το Βυζαντινό Μουσείο ένα. Έτσι οπλίστηκα µε το θάρρος και συνεχίζω εδώ στα Χανιά στην υπέροχη αίθουσα της κυρίας Βάσως Μυλωνογιάννη, όπου η πορεία και η αισθητική της έχουν αφήσει έντονο το στίγµα στη συνείδηση του εικαστικού χώρου.
Αναρωτιόµουν ποια ανάγκη κάνει έναν καταξιωµένο µουσικό να “µιλήσει” µε χρώµατα και πινέλα; Τι είναι αυτό που δεν λέγεται µε νότες και στίχους αλλά ζωγραφίζεται;
Όλες οι τέχνες επιθυµούν να συναντήσουν την µουσική λέει ένας πολύ µεγάλος ιστορικός τέχνης ο Εµίλ Βιλερµόζ, εννοώντας προφανώς να γίνουν άυλες και πνευµατικές.
Η ζωγραφική είναι µια απαίτηση των µατιών να αναπαράγει, να ανασυνθέσει, να µετέχει στην δηµιουργία. Είµαστε ό,τι αποφασίσει το φως, αυτό καθορίζει τη συγκίνηση κι εµείς προσπαθούµε να το παρακολουθήσουµε πως αναδεικνύει τους τόνους, τους όγκους.
Είναι κι αυτός ένας τρόπος να κατανοήσουµε τη δηµιουργία του ανώτερου όντος µέσα από αυτή την άσκηση. Το αίτηµα είναι να βρούµε πρόσβαση στην πνευµατικότητα που οφείλει να έχει ένα έργο για να λέγεται έργο τέχνης.
Η µουσική είναι άυλη ως εκ τούτου άπιαστη, αυθαίρετη. Αρµονίες, ήχοι και µελωδίες µάς επισκέπτονται δε πάµε εµείς να τις βρούµε, αλλά όποιος έχει από τη φύση το χάρισµα δέχεται αυτές τις επισκέψεις κι αυτές στη συνέχεια θα καταγραφούν µε ένα προσωπικό τρόπο.
Όπως έλεγε ο Βαγγέλης Παπαθανασίου όλα είναι µνήµη και δυνατότητα. Μουσική και ζωγραφική νοµίζω ότι είναι το ίδιο πράγµα, απλώς το καθένα απευθύνεται στην αίσθηση που το αναγνωρίζει. Και τα δύο όµως έχουν σκοπό την ανάταση, την αποκάλυψη.
Στην έκθεση που θα παρουσιάσετε ψηλαφίζετε µνήµες. Έχω την αίσθηση ότι η µνήµη – µία διάσταση της οποίας µπορεί να πει κανείς ότι είναι και η παράδοση- παίζει σηµαντικό ρόλο στο δηµιουργικό σας έργο. Είναι έτσι;
Η µνήµη είναι ό,τι πιο σπουδαίο έχει επινοήσει ο δηµιουργός. Μας κάνει να βλέπουµε το µέγεθος αυτού που ζήσαµε, το βάθος του χρόνου που έχουµε διαβεί. Μέσα σ’ αυτή τη διαδροµή υπάρχουν οι εντάσεις καλές και κακές, σηµεία που µας έχουν συγκινήσει και καθορίσει µ΄ ένα τρόπο.
Αυτά η µνήµη τα «υπογραµµίζει». Όταν ανατρέχουµε στις στιγµές αυτές, στις εικόνες του παρελθόντος, στη µνήµη δηλαδή, τότε ξαναζούµε µε ένα τρόπο τη ζωή µας και µπορούµε και να τη διηγηθούµε. Η ζωγραφική κι αργότερα η φωτογραφία ήταν το φιλοδώρηµα του χρόνου στη µνήµη, για να κάνει πιο εύκολη την πρόσβαση στην ανάµνηση.
Το µουσικό σας έργο έχει ταυτιστεί µε την Κρήτη καθώς αντλεί στοιχεία της παράδοσης µας και του καταγωγικού τόπου σας, των Ανωγείων. Πώς θα περιγράφατε την Κρήτη, τι είναι για εσάς;
Είµαστε κι εγώ κι εσείς ένα κοµµάτι της Κρήτης. Είµαστε η επιλογή της. Η Κρήτη µας έδωσε τη ζωή και στη συνέχεια την επιλογή.
Αυτό το καλοτάξιδο πλοίο της Μεσογείου είναι ευλογηµένη πατρίδα. Ο Μίνωας ο αρχαίος βασιλιάς στους νόµους του δίνει προτεραιότητα στην οµορφιά: Πρώτον, να είσαι όµορφος λέει. ∆εύτερον, να είσαι ελεύθερος. Τρίτον, να µαζεύεις χρήµατα όσα σου χρειάζονται για να µην εκπίπτεις… Προφανώς, ο Μίνωας εµπνέεται από τη διαρκή οµορφιά της Κρήτης που τη βάζει σαν προϋπόθεση για την ελευθερία. Κι από τότε µέχρι σήµερα ισχύει. Αν δε σε έλκει η οµορφιά κι αν δε σε διδάσκει η ασχήµια έχεις πεθάνει και δεν το ξέρεις. Η Κρήτη πάλλεται σε ένα ρυθµό δικό της, µας δίνει πλήρη την ταυτότητα της κι εµείς πρέπει να την ακούµε προσεκτικά προσηλωµένοι.
Όλοι µας παίρνουµε από την Κρήτη αλλά τι παραδίδουµε; Αυτό είναι ένα άλλο θέµα.
Έχοντας πολλά πια χρόνια δηµιουργικής πορείας, η συνάντηση µε την έµπνευση είναι πιο προσιτή ή πιο δύσκολη;
Η συνάντηση µε την έµπνευση έχει να κάνει µε την παρατήρηση, µε την προσήλωση.
Ποτέ δεν εξαντλείται ο χώρος της έµπνευσης και της φαντασίας. Με τα χρόνια γινόµαστε πιο έµπειροι στο να διαχειριστούµε µια συγκίνηση, αλλά η πληροφορία από ένα περιβάλλον που εκπέµπει πολιτισµό λίγο ως πολύ µας κινητοποιεί, µας καλεί.
Η έκθεση
Έκθεση ζωγραφικής του Λουδοβίκου των Ανωγείων µε τίτλο “Όταν ο δρόµος ονειρεύεται ουρανό και η µνήµη ιχνηλατεί στο φως τις πολύτιµες αναµνήσεις” εγκαινιάζεται σήµερα, Σάββατο 18 Μαΐου, από τις 18:00 έως τις 22:00, στην Αίθουσα Τέχνης Β. Μυλωνογιάννη (Xαριλάου Τρικούπη 14, Χανιά), παρουσία του ζωγράφου.
Για τη δουλειά του η ιστορικός τέχνης Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν σηµειώνει: «…Τα πρόσφατα έργα του χαρισµατικού και προικισµένου Λουδοβίκου των Ανωγείων, αποτελούν την κορύφωση για όσους δεν έχουν ακόµα γνωρίσει -εκτός της µουσικής του διαδροµής- το εικαστικό αυτό χάρισµά του που εξασφαλίζει στον δηµιουργό αυτοδίκαια µια πολύ σηµαντική θέση στο διεθνές στερέωµα της τέχνης».
Η έκθεση θα διαρκέσει έως 10 Ιουνίου. Θα είναι ανοικτά 11:00-13:00 & 18:00-21:00 καθηµερινά εκτός Κυριακής.
