Υπάρχουν όταν υπάρχει βούληση
Με άρθρο του στα “Χ.Ν.” στις 9 Οκτωβρίου του 2020 με τίτλο “Τέσσερις + 1 λύσεις” ο επ. πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων κ. Αντώνης Γκαζής αναπτύσσει μία επιχειρηματολογία και προβαίνει σε διαπιστώσεις για την τύχη των «ιστορικών Μνημείων» στο Λόφο Καστέλι.
O γράφων, εκ προοιμίου οφείλει να σημειώσει ότι το εύρος των νομικών γνώσεων του κ. Αντώνη Γκαζή καθώς και η εν γένει συνεισφορά του στην πόλη καθιστούν τη γνώμη του εξαιρετικά χρήσιμη και πολύτιμη και ως εκ τούτου πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τα δρώντα και μη δρώντα υποκείμενα της τοπικής μας κοινότητας. Και επειδή ακριβώς ο κ. Αντώνης Γκαζής είναι αυτού του μεγέθους θα επιχειρήσω, κάπως ομολογουμένως ετεροχρονισμένα, να αντικρούσω τα γραφόμενα του.
Το πρώτο που παρατηρώ είναι ότι στο εν λόγω άρθρο ο κ. Γκαζής προβαίνει σε μία κοινή παραδοχή ότι, δηλαδή, τα εν λόγω κτήρια αποτελούν «ιστορικά μνημεία» και έτσι, φρονώ, ότι είναι υποχρεωμένος ως άριστος νομικός, να αποδεχτεί αυτό που συνταγματικός νομοθέτης αναγνωρίζει (Σύνταγμα, άρθρο 24), «ότι τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Kράτος» δηλαδή, τη σημασία της διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας και την αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Μετά από αυτό θα ήθελα να ρωτήσω ευθέως τον κ. Γκαζή αν η απόφαση, νόμιμη ή μη νόμιμη, της Συγκλήτου του Πολυτεχνείου Κρήτης (ΝΠΔΔ) στις 26 Μαρτίου του 2014 να μεταβιβάσει την δημόσια περιουσία ήτοι τα ιστορικά μνημεία στη μονομετοχική με τίτλο «Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας και του Τεχνολογικού Πάρκου του Πολυτεχνείου Κρήτης», η εν συνεχεία προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού και η κατακύρωση στην Belvedere Α.Ε. προκειμένου τα εν λόγω μνημεία να μετατραπούν σε ξενοδοχειακή μονάδα με ή χωρίς πισίνα βρίσκεται στο πνεύμα του συνταγματικού νομοθέτη.
Το δεύτερο που παρατηρώ είναι ότι ο κ. Γκαζής αναφέρει επί λέξει ότι «Επειδή όμως η σχετική συζήτηση συνεχίζεται χωρίς νόημα για μένα, αφού οι όποιες προτάσεις μπορούσαν και έπρεπε να διατυπωθούν μέσα στα 16 χρόνια της κατάληψης ή έστω πριν να υπογραφεί η όποια σύμβαση αξιοποίησης, νομίζω πως οι λύσεις του προβλήματος είναι τέσσερις».
Νομίζω ότι ο κ. Γκαζής δεν είναι ενήμερος ή τουλάχιστον δεν θυμάται ούτε τις διάφορες απόψεις που είχαν διατυπωθεί δημόσια προ του 2014 για το αρχαιολογικό πάρκο (πχ Μιχ. Ανδριανάκης), ούτε τις σφοδρές αντιδράσεις που υπήρξαν εντός της συνεδριάσεως υπ. αριθμ. 445 της συγκλήτου στις 16 Μαΐου του 2017 αλλά ούτε τέλος τις εκκλήσεις της «Πρωτοβουλίας Ενάντια στη Ξενοδοχοποίηση των Κτηρίων στο Λόφο Καστέλι» στις 3 Αυγούστου του ιδίου έτους και συγκεκριμένα στη συνέντευξη Τύπου που είχε δοθεί στο «Καφέ Κήπος» δηλαδή πριν την υπογραφή της σύμβασης. Τα αρχεία ετούτης εδώ της εφημερίδας και των άλλων τοπικών Μέσων είναι διαθέσιμα.
Επισημαίνεται, ότι η πρωτοβουλία είχε διατυπώσει, κατά τη διάρκεια της εν λόγω συνεντεύξεως, συγκεκριμένη πρόταση που περιλάμβανε α) την μεταφορά του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης β) την μεταφορά της Δημοτικής βιβλιοθήκης και αυτής του Πολυτεχνείου και γ) την λειτουργία ενός αναψυκτήριου /καφέ ανοικτό στους πολίτες. ‘Όλα αυτά με ισοδύναμα και μάλλον επιπλέον έσοδα για το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Είχε προηγηθεί σχετικό άρθρο μου στα ΧΝ στις 21 Ιουνίου 2017 με τίτλο «Ποτέ δεν είναι αργά όταν υπάρχει βούληση» στο οποίο διατύπωνα την παραπάνω πρόταση ονομάζοντας την συνύπαρξη του Ιστορικού Αρχείου, της Δημοτικής βιβλιοθήκης και αυτής του Πολυτεχνείου Κρήτης «Μικρή Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη» με τους ελάχιστους «εραστές» της Ξενοδοχοποίησης να χλευάζουν και να «κανιβαλίζουν» στα κοινωνικά δίκτυα, όπως κάνουν και τώρα. Αυτό όμως, η εναλλακτική πρόταση/εις, κατά την παρούσα φάση δεν είναι, φρονώ, το κυρίαρχο διότι αυτό που προέχει είναι η αποτροπή της ξενοδοχοποίησης.
Αλλά η «Πρωτοβουλία ενάντια στην Ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στο Λόφο Καστέλι» πρότεινε, επίσης, την χρήση συγκεκριμένων χρηματοδοτικών εργαλείων για την αναστύλωση του ενός από τα τρία μνημεία δηλαδή του «Κτηρίου της Μεραρχίας» διότι τα υπόλοιπα δύο, δηλαδή «Στρατώνας» και οι «Ενετικές Φυλακές», δεν χρήζουν αναστυλώσεως και μεγάλης αποκατάστασης.
Προτάθηκε, μεταξύ άλλων, η δημόσια χρηματοδότηση όπως έγινε στη περίπτωση του νεότερου Μνημείου πρώην «Acropol Palace» στην Αθήνα με ποσό χρηματοδότησης ύψους 10.000.000 ευρώ η οποία, επισημαίνω, ότι έγινε εντός της περιόδου της οικονομικής κρίσης δηλαδή σε συνθήκες ασφυκτικής οικονομικής ρευστότητας.
Πρότεινε, επίσης, την ένταξη του κόστους αναστήλωσης στις επονομαζόμενες «Προγραμματικές Συμπράξεις Πολιτιστικής Ανάπτυξης» με την συμμετοχή της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Χανίων, του Πολυτεχνείου Κρήτης, του Υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Παιδείας και του ΤΕΕ φέρνοντας ως παράδειγμα την αναστήλωση του εξαιρετικού Γεφυριού της Αράχθου στα Τζουμέρκα μόλις σε 3,5 περίπου χρόνια!!! Δεν μπήκαν καν στον κόπο να την διαβάσουν. Σήμερα, μετά τρία χρόνια και μόνο στην Κρήτη υλοποιούνται δεκατρείς τέτοιες προγραμματικές συμπράξεις με συνολική χρηματοδότηση 15.000.000!!!
Από πού προκύπτει, λοιπόν, ότι δεν υπήρχαν προτάσεις τουλάχιστον από την «κοινωνία των πολιτών» ή τις τοπικές συλλογικότητες, κινήματα, φυσικά πρόσωπα κλπ. προτάσεις τις οποίες οφείλει να αφουγκράζεται η εκάστοτε διοίκηση; Εκτός αν αυτές οι προτάσεις μπορούν να χαρακτηριστούν περιθωριακές επειδή δεν προέρχονται από την τοπική πολιτική εξουσία. Αλλά απ’ όσο δύναμαι να γνωρίζω η «κοινωνία των πολιτών» βρίσκεται στο πυρήνα της σκέψης του αρθρογράφου και συμπολίτη μας κ. Αντώνη Γκαζή.
Ο κ. Αντώνης Γκαζής, όμως στο άρθρο του προτείνει 4+1 λύσεις τις οποίες όμως θεωρεί ανέφικτες και ως εκ τούτου θεωρεί την ξενοδοχοποίηση μάλλον μονόδρομο.
Η πρώτη λύση, γράφει, είναι «να υπαναχωρήσει η Σύγκλητος από τη σύμβαση κάτι το οποίο η ίδια δεν το θέλει εφόσον η ζημιά του Πολυτεχνείου θα ήταν υπέρογκη σύμφωνα με τις νομικές υπηρεσίες του εν λόγω ΑΕΙ». Αναφέρει, δε, «ότι η απόφαση της συγκλήτου ήταν ομόφωνη».
O κ. Αντώνης Γκαζής μάλλον δεν ενθυμάται ότι προ της εκδόσεως της υπ’ αριθμ. 536/17.09.2020 «απόφασης» της Συγκλήτου είχε προηγηθεί η θετική εισήγηση τροποποίησης της σύμβασης από την Εταιρεία Αξιοποίησης του Πολυτεχνείου Κρήτης και συγκεκριμένα στις 23 Ιουνίου του 2020 και η εν συνεχεία κατά πλειοψηφία (7-4) απόφαση η οποία ήταν επιζήμια και για το Πολυτεχνείο Κρήτης και για την πόλη και για τους κατοίκους της.
Και λέω ότι ήταν επιζήμια διότι η εν λόγω τροποποίηση αποδέχτηκε όχι μόνο δυσμενέστερους όρους για το Πολυτεχνείο Κρήτης αλλά έδωσε παράταση ζωής στην διαδικασία εκποίησης ή εν πάσει περιπτώσει της μακροχρόνιας «εκμίσθωσης» στον ιδιώτη.
Επισημαίνεται, ως απλή υπενθύμιση, ότι οι πρυτανικές αρχές και όχι η σύγκλητος του ΠΚ προχώρησε σε διορθωτική ανακοίνωση της επονομαζόμενης «απόφασης» 536/19 Σεπτεμβρίου 2020 αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «ότι το θέμα δεν ήταν (ούτε θα μπορούσε να είναι) εάν συμφωνεί το Πολυτεχνείο Κρήτης με την ξενοδοχειακή – τουριστική εκμετάλλευση των ακινήτων στον λόφο Καστέλι, δεδομένου ότι η σχετική απόφαση είχε ήδη ληφθεί από το 2017».
Συνεπώς δεν ήταν απόφαση αλλά συζήτηση που βαφτίστηκε «απόφαση» η οποία έγινε μάλιστα υποκριτικά για να «ξεπλύνει», εκ των υστέρων, «το φιλί ζωής» στις 4 Αυγούστου (sic) του 2020.
Ερώτηση. Γνώριζαν οι πρυτανικές αρχές και η παρούσα διοίκηση της Εταιρείας Αξιοποίησης του Πολυτεχνείου Κρήτης όταν εισήγαγε το θέμα, ότι αν δεν ψήφιζε την τροποποίηση ουδεμία υποχρέωση οικονομικών αποζημιώσεων θα είχε προς τον ιδιώτη; Ναι ή όχι; Γιατί το έπραξε αυτό; Γιατί χειραγώγησε το ίδιο το Πολυτεχνείο Κρήτης και την πόλη μας;
Και μία ακόμα ΚΡΙΣΙΜΗ ερώτηση. Αλήθεια από πότε άρχισε να εκπληρώνει τις συμβατικές της υποχρεώσεις η μισθώτρια, εταιρεία πριν ή μετά την τροποποίηση του Αυγούστου του 2020; Διότι αν η εν λόγω ιδιωτική εταιρεία ξεκίνησε να καταβάλει το μίσθωμα μετά τον Αύγουστο τότε η επονομαζόμενη «απόφαση» της συγκλήτου του Σεπτεμβρίου 2020 η οποία ρητώς αναφέρει ότι «Η υφιστάμενη σύμβαση ανάμεσα στην ΕΑΔΙΠ του Π.Κ. και τη μισθώτρια εταιρεία δεν μπορεί να καταγγελθεί μονομερώς από το Πολυτεχνείο Κρήτης, εφόσον η μισθώτρια εταιρεία εκπληρώνει τις συμβατικές της υποχρεώσεις (π.χ. καταβολή των μισθωμάτων)» πρέπει να ελεγχθεί.
Δυστυχώς, όμως, και για τον κ. Αντώνη Γκαζή και για όλους μας φυσικά, η παρούσα πρυτανική αρχή, συστοιχιζόμενη με την προηγούμενη, μας περιπαίζει κανονικά. Τούτο διότι ή μισθώτρια φαίνεται ότι δεν είχε ξεκινήσει να καταβάλει μισθώματα πριν, την κατά πλειοψηφία απόφαση του Αυγούστου όπως προκύπτει από το προαναφερθέν έγγραφο της Εταιρείας Αξιοποίησης του Πολυτεχνείου στις 23-6-2020.
Θα έπρεπε να ντρέπεται η παρούσα πρυτανική αρχή και για αυτά που λέει και για αυτά που πράττει. Δεν είναι αυτό το ήθος της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Η δεύτερη λύση που προτείνει ο κ. Γκαζής είναι να αποχωρήσει, η εταιρεία, οικειοθελώς κάτι το οποίο θεωρεί έως απίθανο. Ερώτημα. Από πού προκύπτει αυτή η σχεδόν βεβαιότητα; Εγώ γνωρίζω ότι οι σοβαροί επενδυτές δεν αναλαμβάνουν το ρίσκο για μία «επένδυση» για την οποία η συντριπτική πλειοψηφία της τοπικής κοινωνίας τάσσεται ενάντια διότι αφορά τα μνημεία και την ιστορία της. Αλλά ούτε, επίσης, η «Πρωτοβουλία πολιτών ενάντια στη Ξενοδοχοποιήση στο Λόφο Καστέλι» πρόκειται να υποχωρήσει ή πολύ περισσότερο να σταματήσει την εκστρατεία της σε Ελλάδα και εξωτερικό που πρόσφατα, συνεχώς διευρυμένη πλέον, ξεκίνησε.
Η τρίτη, λύση που προτείνει ο αρθρογράφος είναι να μην λάβει η εταιρεία τις σχετικές άδειες που απαιτούνται για την υλοποίηση της επένδυσης και έτσι το Πολυτεχνείο δεν θα υποστεί καμία ζημιά. Σε αυτή την λύση ο κ. Γκαζής αποφεύγει να απαντήσει αναγνωρίζοντας έτσι τις δυσκολίες που θα υπάρξουν και τις ενστάσεις που θα προκύψουν από τους έχοντες έννομο συμφέρον αλλά και την τοπική κοινωνία.
Η τέταρτη λύση, σύμφωνα με τον κ. Γκαζή, είναι να «ακυρωθεί η μεταβίβαση της κυριότητας των κτιρίων στο Πολυτεχνείο ή να αναγνωρισθεί, ότι δήθεν, στην αγοραπωλησία, που έγινε από το Υπουργείο Οικονομικών, Διεύθυνση Δημόσιων Κτημάτων, με το από 27-10-1986 δηλωτικό, το οποίο από τότε έχει νόμιμα μεταγραφεί, υποκρύπτεται ‘παραχώρηση’».
Είναι προφανές ότι ουδείς επιδιώκει να αμφισβητηθεί το γεγονός της παραχώρησης των Μνημείων από το ελληνικό δημόσιο στο δημόσιο Πολυτεχνείο Κρήτης που έγινε όχι βέβαια με αγοραπωλησία όπως ισχυρίζεται ο αρθρογράφος αναφερόμενος στο «πωλητήριο» προς εγγραφή στο υποθηκοφυλάκειο και όχι στην πραγματικότητα δηλαδή ότι η μεταβίβαση προήλθε από τον κρατικό προϋπολογισμό και τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων μέσω της αυξομείωσης των προϋπολογισμών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του Υπουργείου Παιδείας. Πολύ περισσότερο ουδείς ισχυρίζεται ότι αυτή η παραχώρηση πρέπει να αρθεί.
Θα πρέπει, όμως, να εξεταστούν τόσο οι πράξεις που μετέτρεψαν την δημόσια περιουσία της πόλης σε κατά κάποιο τρόπο ως προς την διαχείριση της «ιδιωτική» μεταφέροντας τα Μνημεία από το Πολυτεχνείο Κρήτης (ΝΠΔΔ) στην Εταιρεία Αξιοποίησης του Πολυτεχνείου. Επίσης, αρκετές άλλες πτυχές του ζητήματος που έχουν να κάνουν πχ με την απομάκρυνση των διοικητικών υπηρεσιών μετά την απόφαση της συγκλήτου έστω με την φράση «υπό την αίρεση», την ταύτιση ελέγχοντος και ελεγχόμενου (πρύτανης-πρόεδρος εταιρείας αξιοποίησης) κλπ. Αλλά τα θέματα αυτά τα επεξεργάζονται συνάδελφοι του κ. Γκαζή, έγκριτοι προφανώς και αυτοί νομικοί. Απλά, οφείλω, να υπενθυμίσω ότι κανένας δεν μπορεί να προκαταβάλλει την έκβαση μίας δικαστικής προσφυγής όσο άριστος νομικός και να είναι.
Τέλος, ο κ. Γκαζής θεωρεί ανέφικτη την λύση του ζητήματος με πολιτικά μέσα επικεντρώνοντας στο από το σύνταγμα αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ. Το αυτοδιοίκητο όμως αφορά κυρίως τις ακαδημαϊκές ελευθερίες δηλαδή την ελευθερία στην έρευνα και την εκπαίδευση και όχι την «ελευθερία» να εκχωρεί ένα ΑΕΙ τη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας και μάλιστα όταν αυτή αποτελείται από Μνημεία τα οποία χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό και την ιστορία ενός τόπου και όχι μόνο.
Οι πολιτικές δυνάμεις και η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση θα μπορούσαν να μεριμνήσουν έτσι ώστε να υπάρξει τροποποίηση του άρθρου 58 του Ν. 4009/2011 με την οποία να εξαιρούνται από την μεταβίβαση στις εταιρείες αξιοποιήσεις των ΑΕΙ των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως Μνημεία. Με αυτόν τον τρόπο, για παράδειγμα, μπορεί να επανέλθει το μνημιακό κτηριακό συγκρότημα στο Λόφο Καστέλι στο ΝΠΔΔ Πολυτεχνείο Κρήτης παρά τα πιθανά εμπόδια στην αναδρομική ισχύ του νόμου εφόσον αυτός όμως είναι συμβατός πχ με το προπαρατεθέν άρθρο 24 του Συντάγματος περί της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Και αυτή η νομοθετική ρύθμιση θα είναι πρωτίστως πράξη πολιτική.
Και κάτι τελευταίο. Ποιος μπορεί να αποκλείσει την μετατροπή των Εταιρειών Αξιοποίησης των ΑΕΙ από μονομετοχικές σε πολυμετοχικές με την είσοδο ιδιωτών οι οποίοι σταδιακά θα μπορούσαν να αποκτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία και ως εκ τούτου τα μνημεία της πόλης να περάσουν στην πλήρη διαχείριση και κυριότητα κάποιου ιδιώτη;
