Η απάντηση του Υπουργού Υγείας κ. Μαυρουδή Βορίδη στην με ΑΠ 2143/2-9-2014 ερώτηση του βουλευτή Χανίων της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκου Βιρβιδάκη με θέμα « Αναβολικοί παράγοντες – Πεπτιδικές ορμόνες, αναπτυξιακοί παράγοντες και ντόπινγκ» δόθηκε στη δημοσιότητα.
Στην ερώτησή του ο κ. Βιρβιδάκης ερωτούσε τους αρμόδιους Υπουργούς:
«Ποιο είναι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τη διακίνηση των αναβολικών παραγόντων, των πεπτιδικών ορμονών και των αυξητικών παραγόντων και αν προβλέπεται να τροποποιηθεί έτσι ώστε ο έλεγχος να είναι αποτελεσματικότερος;»
Στην απάντησή του ο Υπουργός Υγείας αναφέρει μεταξύ άλλων:
«…Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στη χώρα μας το οποίο ρυθμίζει ζητήματα αθλητισμού, καθώς και το ζήτημα της διακίνησης και της χρήσης απαγορευμένων ουσιών (ουσίες που έχουν τη δυνατότητα να μεταβάλλον τεχνητά την αγωνιστική διάθεσης, ικανότητα ή απόδοση ενός αθλητή) περιλαμβάνει το Ν. 2725/99 (ΦΕΚ121/1999) «Ερασιτεχνικός και επαγγελματικός αθλητισμός και άλλες διατάξεις», που έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί από το Ν. 3057/2002 (ΦΕΚ 239/Α/2002), από το Ν. 3708/2008 (ΦΕΚ 210/Α/2008), καθώς και από το Ν. 4092/2012 (ΦΕΚ 220/Α/2012).
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 60 του Ν. 3057/2002 (ΦΕΚ 239/τΑ/2002) και το άρθρο 18 του Ν. 3708/2008 (ΦΕΚ 210/τΑ/2008), ο οποίος χορηγεί σε αθλητή φυσική ή χημική ουσία ή βιολογικό ή βιοτεχνολογικό υλικό ή εφαρμόζει σε αυτόν μέθοδο που απαγορεύεται, σύμφωνα με τις ως άνω κείμενες διατάξεις, με σκοπό τη βελτίωση της αγωνιστικής του διάθεσης, ικανότητας και απόδοσής του, κατά τη διάρκεια αθλητικών αγώνων ή εν όψει της συμμετοχής του σε αυτούς, τιμωρείται με φυλάκιση τριών (3) ετών και με χρηματική ποινή είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) έως πενήντα χιλιάδων (50.000) Ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα σύμφωνα με άλλη διάταξη. Η επιβολή μόνο της χρηματικής ποινής με την παραδοχή ελαφρυντικών περιστάσεων αποκλείεται. Σε αυτόν που καταδικάστηκε επιβάλλεται και η απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος σχετικού με τον αθλητισμό. Επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών εάν ο υπαίτιος διαπράττει τις ανωτέρω πράξεις είτε κατ’ επάγγελμα είτε με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον περιουσιακό όφελος, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα σύμφωνα με άλλη διάταξη.
Αθλητής που χρησιμοποιεί φυσική ή χημική ουσία ή βιολογικό ή βιοτεχνολικό υλικό ή επιτρέπει την εφαρμογή σε αυτόν μεθόδου που απαγορεύεται, με σκοπό τη βελτίωση της αγωνιστικής του διάθεσης, ικανότητας και απόδοσης του, κατά τη διάρκεια αθλητικών αγώνων ή εν όψει της συμμετοχής του σε αυτούς, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα σύμφωνα με άλλη διάταξη. Η κατοχή από αθλητή ουσίας ή υλικού του προηγούμενου εδαφίου που δεν έχει καταχωρηθεί νομίμως στο δελτίο υγείας του τιμωρείται με χρηματική ποινή πέντε χιλιάδων (5.000) Ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα σύμφωνα με άλλη διάταξη. Στην περίπτωση της χορήγησης απαγορευμένων ουσιών, όταν ο αθλητής είναι ανήλικος, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών και ισόβια στέρηση της άδειας άσκησης σχετικού με τον αθλητισμό επαγγέλματος, ανεξάρτητα από το μέγεθος της ποινής που επιβλήθηκε.
Όποιος κατασκευάζει, εκχυλίζει, παρασκευάζει, αποθηκεύει, διακινεί, εμπορεύεται, προμηθεύεται ή παρέχει οικονομικά μέσα με οποιονδήποτε τρόπο για την προμήθεια των ουσιών και μεθόδων που απαγορεύονται, με σκοπό τη βελτίωση της αγωνιστικής τους διάθεσης, ικανότητας και απόδοσης αθλητών, κατά τη διάρκεια αθλητικών αγώνων ή εν όψει της συμμετοχής τους σε αυτούς, τιμωρείται με τις ποινές της χορήγησης απαγορευμένων ουσιών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα σύμφωνα με άλλη διάταξη. Αν ο δράστης τελεί τις πράξεις αυτές μέσα σε αθλητικές εγκαταστάσεις ή με σκοπό να χορηγηθούν οι ουσίες ή να εφαρμοστούν μέθοδοι σε ανήλικους αθλητές, επιβάλλονται οι ποινές της χορήγησης απαγορευμένων ουσιών σε ανήλικο αθλητή όπως αυτές αναφέρονται ως άνω.
Εκτός από τις πιο πάνω ποινές, διατάσσεται η δέσμευση και καταστροφή των απαγορευμένων ουσιών, καθώς και των αντικειμένων ή εγγραφών που χρησίμευσαν ή διευκόλυναν τη διάπραξη της παράβασης. Επίσης, διατάσσεται η σφράγιση του συνόλου των εγκαταστάσεων της επιχείρησης που χρησιμοποιήθηκε για τη διάπραξη της παράβασης, εφόσον ανήκει στο πρόσωπο που καταδικάστηκε και η καταδικαστική απόφαση δημοσιεύεται στον Τύπο.
Όποιος παρακωλύει τους αρμόδιους για έλεγχο ντόπινγκ φορείς στην άσκηση του καθήκοντος τους τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα σύμφωνα με άλλη διάταξη. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος, πριν, κατά ή μετά από διενέργεια νομίμου ελέγχου ντόπινγκ καταστρέφει, αλλοιώνει ή καθιστά ανέφικτη τη χρήση των δειγμάτων ή πλαστογραφεί, νοθεύει ή αλλοιώνει την καταγραφή του αποτελέσματος του ελέγχου με οποιονδήποτε τρόπο. Σε περίπτωση που τις πράξεις του προηγούμενου εδαφίου διαπράττει μέλος του προσωπικού του εργαστηρίου ντόπινγκ του ΟΑΚΑ ή άλλου εργαστηρίου της Ελλάδας που τυχόν θα ιδρυθεί και θα αναγνωριστεί από τον ΠΟΑ ως εργαστήριο ελέγχου ντόπινγκ, αυτός τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών.
Τα ως άνω κακουργήματα δικάζονται από το Τριμελές Εφετείο του τόπου εκτέλεσής τους.
Οι ως άνω διατάξεις εφαρμόζονται και όταν οι προβλεπόμενες αξιόποινες πράξεις τελέσθηκαν στην αλλοδαπή από ημεδαπό, ακόμα και αν αυτές δεν είναι αξιόποινες κατά τους νόμους της χώρας στην οποία τελέσθηκαν.
Το ΕΣΚΑΝ δικαιούται να παρίσταται σε δίκες για τα ως άνω αδικήματα ως πολιτικώς ενάγων για την υποστήριξη της κατηγορίας.
Απαγορεύεται η μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής στις περιπτώσεις των ως άνω αδικημάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι συνεπάγονται διεθνείς συμβάσεις κατά τις φαρμακοδιέργεσης (ντόπινγκ) στον αθλητισμό, όπου στο πλαίσιο της στρατηγικής και του προγράμματος των δραστηριοτήτων της ΟΥΝΕΣΚΟ στον τομέα της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού, προωθείται η πρόληψη και η καταπολέμηση του ντόπινγκ στον αθλητισμό με στόχο την εξάλειψη του φαινομένου (Διεθνής Σύμβαση – Παρίσι 19-110-2005 η οποία έχει κυρωθεί με το Ν. 3516/2006 – ΦΕΚ 270/Α/21-12-2006).
Επισημαίνεται ότι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν περιλαμβάνει μόνο τους δυο προαναφερόμενους νόμους, αλλά και επιπλέον νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες αντιστοιχούν στη διεθνή επιστημονική εξέλιξη του ζητήματος, καθώς και στην εξάπλωση της χρήσης των απαγορευμένων ουσιών στον αθλητικό χώρο και στο γενικό πληθυσμό κυρίως στους εφήβους και στους νέους.
Στην κατεύθυνση αυτή έχουν εκδοθεί και Υπουργικές Αποφάσεις με στόχο την εξειδίκευση των διαδικασιών για την καταπολέμηση του φαινόμενου του ντόπινγκ (Υπ. Απ. με αρ. 3956, ΦΕΚ 343/Β/17-2-2012 «Αναγκαία μέτρα και διαδικασίες, μηχανισμοί και συστήματα που προβλέπονται από τη Διεθνή Σύμβαση κατά της φαρμακοδιέγερσης (ντόπινγκ) στον αθλητισμό – Παρίσι 19/10/2005 – και αναγκαίες ρυθμίσεις για την εφαρμογή της), καθώς και Υπουργικές Αποφάσεις που επικαιροποιούν τακτικά τον κατάλογο ουσιών σύμφωνα με τις οδηγίες της “WORLD ANTI-DOPING AGENCY (WADA)”, η οποία έχει ως κύριες δραστηριότητες:
Την επιστημονική έρευνα
Την εκπαίδευση
Την ανάπτυξη της καταπολέμησης του ντόπινγκ
Την παρακολούθηση της υλοποίησης του Παγκόσμιου Κώδικα Αντι – ντόπινγκ
Την εναρμόνιση των ρυθμίσεων για την καταπολέμηση του ντόπινγκ για όλα τα αθλήματα σε όλες τις χώρες.
Την αναθεώρηση, σε ετήσια βάση, του καταλόγου των απαγορευμένων ουσιών.
Αναφορικά με τα Συμπληρώματα Διατροφής υπογραμμίζουμε ότι σύμφωνα με το Ν. 1316/83 (ΦΕΚ 3/Α/83), ο ΕΟΦ είναι ο αρμόδιος φορέας για την κυκλοφορία και τον έλεγχο των προϊόντων αυτών.
Το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει:
Την υπ’ αρ. Υ1/Γ.Π.127962/03 (ΦΕΚ 395/Β/27-2-2004) ΚΥΑ
Την υπ’αρ. Υ1/Γ.Π.90235/2011 (ΦΕΚ 1984/Β’ 7-9-2011) ΚΥΑ
Την υπ’αρ. Υ1/Γ.Π. 103499/2013 (ΦΕΚ 2855/Β/11-11-2013) ΚΥΑ
Στην πρώτη ΚΥΑ αναφέρεται ότι τα συμπληρώματα διατροφής διατίθενται στο εμπόριο μόνο εφόσον ανταποκρίνονται στους κανόνες που θεσπίζονται στην εν λόγω Υπουργική Απόφαση και απαγορεύεται η εισαγωγή, η πώληση και η διάθεση συμπληρωμάτων που δεν πληρούν τους όρους της. Για την Παρασκευή των προϊόντων αυτών επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται μόνο εκείνες οι βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του παραρτήματος της προαναφερόμενης ΚΥΑ.
Στη δεύτερη ΚΥΑ, στο πρόγραμμα, παρατίθεται πίνακας συνιστώμενης ημερήσιας δόσης για τις βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιούνται για τη σύνθεση των συμπληρωμάτων διατροφής και το ποσοστό της ελαχίστης δόσης τους ορίζεται στο 15% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης.
Στην Τρίτη ΚΥΑ αναφέρεται ότι η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής επιτρέπεται όχι αποκλειστικά από τα φαρμακεία, αλλά και από τα καταστήματα για τα οποία, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, επιτρέπεται η πώληση τυποποιημένων τροφίμων. Επιπλέον θεσπίζονται περαιτέρω προδιαγραφές και όροι για την επισήμανση, την κυκλοφορία και τη διάθεσή τους. Η πώληση εξ αποστάσεως επιτρέπεται μόνο από τις παραπάνω πηγές και εφόσον πληρούνται οι εδικοί όροι της νομοθεσίας για πωλήσεως εξ αποστάσεως.
Επισημαίνεται ότι το εν λόγω νομοθετικό πλαίσιο αποτελεί εναρμόνιση προς την αντίστοιχη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα προς την Οδηγία 2002/46/ΕΚ και τις σχετικές τροποποιήσεις της.
Επιπρόσθετα ο ΕΟΦ ενημερώνει συνεχώς το καταναλωτικό κοινό σχετικά με τους κινδύνους της ηλεκτρονικής προμήθειας συμπληρωμάτων διατροφής, φαρμακευτικών και άλλων προϊόντων εκδίδοντας Δελτία Τύπου και σχετικές Ανακοινώσεις. Συμμετέχει στις διεθνείς δράσεις του Π.Ο.Υ. και στις πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την καταπολέμηση του εν λόγω φαινόμενου που παίρνει μεγάλες διαστάσεις, λόγω του αναμενομένου κέρδους από τα πλαστά προϊόντα μέσω του παγκοσμιοποιημένου εμπορίου.
Επίσης, ο ΕΟΦ δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του όλες τις σχετικές πληροφορίες για πλαστά και νοθευμένα συμπληρώματα διατροφής που λαμβάνει από τους αρμοδίους διεθνείς φορείς και βρίσκεται στη διάθεση των πολιτών για πληροφόρηση και ενημέρωσή τους, με στόχο την προστασία της Δημόσιας Υγείας.
Αναφορικά με το θέμα, ο ΕΟΦ έχει τονίσει ότι τα προϊόντα που πωλούνται στο διαδίκτυο δεν υπόκεινται σερ έλεγχο ποιότητας από επίσημες κρατικές αρχές και για αυτό οι χρήστες τους «θέτουν δυνητικά την υγείας τους σε σοβαρό κίνδυνο» και εφιστά την προσοχή στα ακόλουθα:
1. Η διαφήμιση και πώληση μέσω των ιστοσελίδων του διαδικτύου των αναβολικών στεροειδών καθώς και γενικά όλων των φαρμακευτικών προϊόντων απαγορεύεται αυστηρά. Η παράβαση της απαγόρευσης αυτής επιφέρει την επιβολή των κυρώσεων που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία.
2. Όλα τα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα που περιέχουν αναβολικά στεροειδή πρέπει να χορηγούνται με συνταγή φυλασσόμενη επί διετία ανεξαρτήτως της περιεκτικότητας τους, όπως προβλέπεται στις ισχύουσες άδειες κυκλοφορίας του ΕΟΦ.
3. Η χρήση αναβολικών στεροειδών είναι πολλαπλά επικίνδυνη, αφού είναι δυνατόν να προκαλέσει οξεία ηπατική βλάβη αλλά και μακροχρόνιες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά, όπως συρρίκνωση των όρχεων υπερτροφία των μαστών και στειρότητα στους άνδρες, αρρενοποίηση στις γυναίκες και πρόωρη ανάπτυξη των παιδιών. Επίσης μπορεί να προκαλέσει καρκίνο κυρίως του ήπατος, καθώς και καρδιαγγειακές παθήσεις όπως εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια.
4. Η ορθή διακίνηση των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων είναι υποχρέωση όλων των αρμοδίων (υπευθύνων κυκλοφορίας, ιατρών, φαρμακοποιών κλπ) προκειμένου να διασφαλίζεται η δημόσια υγεία.
Το ζήτημα της χρήσης νοθευμένων συμπληρωμάτων που προμηθεύονται μέσω του INTERNET ή στα γυμναστήρια, των αναβολικών ή άλλων απαγορευμένων ουσιών στον αθλητικό χώρο και στο γενικό πληθυσμό, λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερόμενα, δεν οφείλεται λοιπόν στην έλλειψη θέσπισης κατάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων, αλλά κυρίως στην έλλειψη συντονισμού για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και φορέων, καθώς και στην έλλειψη συστηματικής σωστής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των αθλητών, των εφήβων και των νέων.
Αναφορικά με το σχεδιασμό και την οργάνωση αποτελεσματικότερων ελέγχων, πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες μια σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν οι υπουργού Δημόσιας Τάξης, Υγείας και ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, όπου αποφασίστηκε να δοθούν κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εντατικοποίηση των ελέγχων από μεικτά κλιμάκια φορέων των συναρμόδιων Υπουργείων και συγκεκριμένα με την εντατικοποίηση των ελέγχων από μεικτά κλιμάκια φορέων Οικονομικού Εγκλήματος και του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της συνάντησης αναζητήθηκαν τρόποι βελτίωσης της συνεργασίας ανάμεσα στους συναρμόδιους φορείς για την καταπολέμηση της παράνομης εισαγωγής και διακίνησης αναβολικών ουσιών της χώρας μας.
Επισημαίνεται ότι ο Εθνικός Οργανισμός Καταπολέμησης του Ντόπινγκ (ΕΟΚΑΝ), που έχει συσταθεί με το άρθρο 11 του Ν. 4092/12 (ΦΕΚ 220/Α/2012), έχει, μεταξύ άλλων, ως αρμοδιότητα να συνεργάζεται με την Ελληνική Αστυνομία, την Ιντερπόλ, τον ΕΟΦ, τα τελωνεία, τις φαρμακευτικές εταιρείες και κάθε άλλο ελληνικό ή διεθνή φορέα δραστηριοποιούμενο στο αντιντόπινγκ και την αγορά φαρμάκων.
Τέλος, κατά τη διάρκεια της παραπάνω συνάντησης συμφωνήθηκε η αναζήτηση μέτρων ευαισθητοποίησης των πολιτών με γνώμονα την καταπολέμηση της διακίνησης και εμπορίας όλων των απαγορευμένων ουσιών αλλά και την προστασία της δημόσιας υγείας από τις αρνητικές συνέπειες τους ιδιαίτερα για τη νεολαία.»
