Ο γενικός γραμματέας του Ε.Ο.Τ. Δημήτρης Φραγκάκης μιλά στα “Χ.ν.” για το σχέδιο της κυβέρνησης
“Μάχη” για να μη χαθεί η φετινή τουριστική περίοδος δίνουν κυβέρνηση και επιχειρηματίες του κλάδου, με τον Χανιώτη γενικό γραμματέα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) Δημήτρη Φραγκάκη να εξηγεί στα “Χ.ν.” για τον σχεδιασμό και τους κανόνες που θα επιτρέψουν τη φιλοξενία ξένων επισκεπτών την χώρα μας, μετά την άρση των μέτρων της καραντίνας.
Mιλώντας στα “Χανιώτικα νέα”, ο γ.γ. του Ε.Ο.Τ. απαντά στις ανησυχίες εργαζομένων και επιχειρήσεων του τουριστικού κλάδου, εκφράζει τη βούληση της κυβέρνησης να στηρίξει μία οικονομία που έχει πληγεί από την πανδημία, ενώ ρεαλιστικά και χωρίς “συνθηματολογίες” αναφέρεται στις προοπτικές επιμήκυνσης της τουριστικές περιόδου στην Κρήτη και στην ιδέα για ένα «πιο βιώσιμο τουριστικό μοντέλο» το οποίο θα μπορεί τα επόμενα χρόνια να εφαρμόσει η Κρήτη και όλη η Ελλάδα.
• Πρώτη χρονιά στη θέση του γ.γ. του Ε.Ο.Τ. και καλείστε να αντιμετωπίσετε μια πρωτοφανή κατάσταση για τον ελληνικό τουρισμό. Αυτό που όλοι συζητούν πλέον δεν είναι αν θα πληγεί ο τουρισμός από τον κορωνοϊό αλλά πόσο μεγάλο θα είναι το πλήγμα. Τι εκτίμηση ζημιάς κάνετε; Μιλάμε για χαμένη χρονιά;
Είναι γνωστό ότι ο τουρισμός είναι μια εξαιρετικά ευαίσθητη δραστηριότητα, που επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες συχνά απρόβλεπτους. Στο επτάμηνο που έχω αναλάβει την διοίκηση του ΕΟΤ έτυχε να έχω βρει ήδη μπροστά μου τρεις μεγάλες κρίσεις: την πτώχευση της Thomas Cook, την προσφυγική κρίση στον Εβρο και, τώρα, την πανδημία του κορωνοιού. Πάντα υπήρχαν κρίσεις που έπλητταν βραχυπρόθεσμα τον τουρισμό μας αλλά πάντα στο τέλος καταφέρναμε να ξεπερνάμε τις δυσκολίες. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει αυτό που συμβαίνει σήμερα και προφανώς η ζημιά θα είναι σημαντική χωρίς ακόμα να μπορούμε να εκτιμήσουμε το εύρος της. Ειδικά σε μία τουριστική σεζόν που πήγαινε εξαιρετικά καλά στις αρχές του έτους, η απώλεια συγκριτικά θα είναι μεγάλη. Βάζουμε όμως τα δυνατά μας σε πολλά μέτωπα για να μην χαθεί η φετινή σεζόν, αν και οι συνθήκες είναι πρωτοφανείς και εξαιρετικά ευμετάβλητες. Αν θα μπορούσα να κάνω μία εκτίμηση, πιστεύω ότι η χρονιά θα είναι εξαιρετικά δύσκολη αλλά μία βασική, σύντομη χρονικά σεζόν θα την έχουμε φέτος. Όλες μας οι δυνάμεις πάνω σε αυτό πέφτουν και πιστεύω ότι στο τέλος θα τα καταφέρουμε.
• Ακούμε σενάρια για τρίμηνη τουριστική περίοδο, με ιδέες όπως τα υγειονομικά διαβατήρια κ.λπ. Είναι όμως εφικτό ένα τέτοιο σενάριο; Υπάρχουν οι απαραίτητες υποδομές και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί στην Ελλάδα;
Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η πανδημία μπορεί να υποχωρήσει, αλλά ο κίνδυνος του κορωνοιού θα είναι εδώ για αρκετό καιρό ακόμα. Κατά συνέπεια, η καλοκαιρινή τουριστική σεζόν θα ανοίξει με τα απαραίτητα υγειονομικά μέτρα και τις προφυλάξεις που θα υποδείξουν οι ειδικοί. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα η εφαρμογή τους γιατί είναι κάτι που δεν θα έχει ξαναγίνει ποτέ άλλοτε στον παρελθόν. Όμως οι ειδικοί της υγείας έχουν και πάλι τον πρώτο λόγο σχετικά με τους υγειονομικούς κανόνες που πρέπει να εφαρμοστούν στις αερομεταφορές, την φιλοξενία, την εστίαση και αλλού. Ήδη γίνεται συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ασφάλεια και την υγεία των τουριστών. Σε αυτόν τον σχεδιασμό η Ελλάδα είναι παρούσα καθώς δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε το πολύ θετικό momentum για την φήμη της χώρας μας στο εξωτερικό που προέκυψε από την επιτυχημένη διαχείριση της κρίσης. Μην ξεχνάτε ότι πριν από λίγα χρόνια η Ελλάδα αντιμετωπιζόταν ως το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης και τώρα θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα στον κόσμο. Και φυσικά δεν έχουμε κανένα περιθώριο να αφήσουμε θυσίες μηνών να πάνε χαμένες και να χαθούν ανθρώπινες ζωές. Άρα η σεζόν θα λειτουργήσει με κανόνες. Και όπως τα καταφέραμε στην καραντίνα, έτσι θα τα καταφέρουμε να τους εφαρμόσουμε και τώρα.
• Μια άποψη, υποστηρίζει ότι ο χαμηλός αριθμός κρουσμάτων και νεκρών στην χώρα μας, θα “φέρει” τουρίστες που θα φοβηθούν να πάνε σε άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Ιταλία και η Τουρκία. Θεωρείτε πιθανό ένα τέτοιο σενάριο;
Τα μηνύματα που παίρνουμε από το εξωτερικό, μέσω των γραφείων του ΕΟΤ και των τοπικών αγορών, είναι ότι υπάρχει ζήτηση για ταξίδια στην χώρα μας μόλις τελειώσει η πανδημία και αρθούν τα περιοριστικά μέτρα. Είναι γεγονός ότι τα έχουμε καταφέρει καλά στην αντιμετώπιση του φαινομένου και αυτό αναγνωρίζεται από όλους. Όμως και εμείς, συνολικά ως Κυβέρνηση και ειδικά ως Υπουργείο Τουρισμού, δεν μείναμε απαθείς. Ήμασταν από τις λίγες «τουριστικές» χώρες που μέσα στην δίνη της υγειονομικής κρίσης, τόλμησαν και έκαναν μία διαφορετική διαφημιστική καμπάνια, το Greece From Home, το οποίο έχει λάβει πολύ καλές κριτικές. Με την νέα αυτή πλατφόρμα εστιάσαμε σε μια πολύ εξελιγμένη λογική προβολής της χώρας μας και των ανθρώπων της, των εμπειριών και της ανθρώπινης διάστασης της χώρας που τώρα, μέσα από αυτή την φοβερή κρίση, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ… Δουλέψαμε και δουλεύουμε πάνω σε αυτό. Να χτίσουμε μία εικόνα της χώρας που θα την ξεχωρίσει ακόμα περισσότερο από τις υπόλοιπες. Είναι λοιπόν ένα μεγάλο στοίχημα να είναι κίνητρο η ασφάλεια της χώρας μας αλλά και η ανθρώπινη αυθεντικότητά της προκειμένου να είμαστε στην κορυφή του παγκόσμιου τουριστικού ανταγωνισμού. Και πιστέψτε με μπορούμε να το καταφέρουμε.
Πριν από λίγα χρόνια η Ελλάδα αντιμετωπιζόταν ως το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης και τώρα θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα στον κόσμο
• Μια άλλη άποψη, “ποντάρει” στον εσωτερικό τουρισμό για να περιοριστεί η ζημιά φέτος. Αυτό βέβαια, προϋποθέτει και οικονομικά αεροπορικά εισιτήρια, τα οποία στα Χανιά τα έχουμε… ξεχάσει τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει επικοινωνία της κυβέρνησης με τη Fraport ώστε να γίνουν ενέργειες που θα προσελκύσουν εταιρείες χαμηλού κόστους στο αεροδρόμιο “Δασκαλογιάννης”;
Η Ελλάδα είναι μία χώρα που προσελκύει πάνω από 30 εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο. Δεν αρκεί μόνο ο εσωτερικός τουρισμός για να αναπληρωθεί το κενό αφίξεων που θα αφήσει πίσω του ο κορωοιός… Προφανώς όμως και ο εσωτερικός τουρισμός είναι στόχος μας. Ήταν και πριν την σημερινή υγειονομική κρίση στους βασικούς μας στόχους και μάλιστα στον ΕΟΤ είχαμε εκπονήσει ένα βασικό σχέδιο προσέλκυσης και προβολής του. Ήδη τώρα εξετάζονται κίνητρα και μέτρα προκειμένου να τονωθεί ένας τομέας τουρισμού ο οποίος είχε μείνει στα αζήτητα για τουλάχιστον μία δεκαετία στην διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Ανάμεσα σε αυτά τα κίνητρα περιλαμβάνονται και οι μεταφορές που ειδικά για περιοχές όπως η Κρήτη ή τα Δωδεκάννησα, το Ιόνιο κλπ είναι εξαιρετικά νευραλγικός παράγοντας από τον οποίο καθορίζεται η τουριστική κίνηση. Άρα όλα είναι στο τραπέζι ειδικά τώρα, σε αυτήν την δύσκολη φάση για τον τουρισμό μας και τις τοπικές κοινωνίες και προφανώς όλοι οφείλουν να «βάλουν πλάτη».
• Από την άλλη πλευρά βέβαια, υπάρχει ο φόβος ότι η τουριστική κίνηση θα οδηγήσει και σε αυξημένα κρούσματα με συνέπεια να πιεστούν οι δομές υγείας. Να περιμένουμε λοιπόν ότι για τουριστικούς προορισμούς όπως τα Χανιά θα υπάρξει περαιτέρω ενίσχυση Νοσοκομείων με προσωπικό και υποδομές;
Ήδη είναι σε εξέλιξη μια εξαιρετικά σημαντική προσπάθεια από την κυβέρνηση για την ενίσχυση του συστήματος υγείας. Τα κρεβάτια στις μονάδες εντατικής θεραπείας όλης της χώρας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί από 565 σε 1.004. Έχουν εγκριθεί 4.824 προσλήψεις ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού εκ των οποίων 3.131 έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Έχουν επίσης διαμορφωθεί κλινικές μέσα στα νοσοκομεία της Κρήτης ειδικά για αντιμετώπιση πιθανών κρουσμάτων κορωνοιού. Είναι μια μεγάλη προσπάθεια η οποία δεν σταματάει εδώ αλλά συνεχίζεται. Οι δομές υγείας θωρακίζονται ενόψει και της τουριστικής περιόδου αλλά όχι μόνο γι΄ αυτό. Έχω πει πολλές φορές ότι όποιες υποδομές χρειάζονται για τους επισκέπτες μιας περιοχής, οι ίδιες χρειάζονται και για τους μόνιμους κατοίκους της. Όπως και να έχει, η πρόληψη και η τήρηση κανόνων υγιεινής παραμένει ο πιο σημαντικός παράγοντας αποτροπής εξάπλωσης του ιού άρα και μείωσης των κρουσμάτων. Γι΄ αυτό και το κλειδί για μία τουριστική σεζόν ασφαλή παραμένει η πρόληψη.
• Οι εκτιμήσεις στα Χανιά είναι πως δεν θα ανοίξουν τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εκατοντάδες εποχικά εργαζόμενους του τουρισμού. Ουσιαστικά μιλάμε για τους ανθρώπους που δουλεύουν 4 μήνες ώστε να ζήσουν όλο τον χρόνο με ό,τι βγάλουν το διάστημα αυτό. Τι σχεδιασμός μπορεί να υπάρξει γι’ αυτούς τους ανθρώπους;
Είναι ακόμα νωρίς για τέτοιες εκτιμήσεις. Κατανοώ τις επιφυλάξεις των ξενοδόχων και άλλων επαγγελματιών του τουρισμού αλλά καλό είναι να το ξανασκεφτούν καλά πριν πάρουν την απόφαση να μην ανοίξουν τις επιχειρήσεις τους. Είναι σημαντικό να κρατήσουμε ως προορισμός ψηλά τον πήχη όσον αφορά την εικόνα μας στο εξωτερικό γιατί υπάρχει και η σεζόν του 2021 μπροστά μας. Η κρίση του ιού μας δίνει μια μοναδική ευκαιρία ως χώρα , να ισχυροποιήσουμε την παρουσία μας στον διεθνή ανταγωνισμό. Η κυβέρνηση εκεί στοχεύει ως στρατηγικό στόχο. Και εκεί οφείλουν όλοι να στοχεύουν. Οι εργαζόμενοι του τουριστικού κλάδου ήταν από την πρώτη στιγμή στην πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης προκειμένου να στηριχθούν σε αυτήν την δύσκολη περίοδο, όπως είχε γίνει πριν λίγους μήνες με την πτώχευση της Thomas Cook. Ήδη έχουμε επεξεργαστεί επιπλέον εργαλεία στήριξης των εργαζόμενων για το διάστημα που ενδεχομένως δεν θα λειτουργήσουν τουριστικές επιχειρήσεις. Και αν χρειαστεί θα ληφθούν ακόμα περισσότερα μέτρα ανάλογα με τις εξελίξεις. Αλλά η μεγάλη προσπάθεια η δική μας είναι η επανεκκίνηση του τουρισμού και η βασική επαναλειτουργία της τουριστικής αγοράς ώστε να δουλέψουν όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις και εργαζόμενοι σε αυτές.
• Αντίστοιχος προβληματισμός υπάρχει και για το μέλλον αρκετών μικρομεσαίων τουριστικών επιχειρήσεων, οι οποίες μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, ενδέχεται να καταλήξουν στα χέρια πολυεθνικών. Υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων αυτών;
Η κυβέρνηση έχει ήδη εφαρμόσει ένα πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας και των επιχειρήσεων της τάξης των 7 δις ευρώ. Και όπως έχει ανακοινωθεί θα υπάρξουν και άλλα μέτρα στήριξης μέσα στον Μάιο ενώ έχει αποφασιστεί και ένα ευρωπαϊκό πακέτο στήριξης της οικονομίας. Τις επόμενες μέρες θα αρχίσει η σταδιακή άρση των περιορισμών και η τμηματική επανέναρξη λειτουργίας των επιχειρήσεων, ένα κρίσιμο και παράλληλα πολύ κομβικό σημείο. Εκεί θα δούμε πώς θα αντιδράσουν οι επιμέρους κλάδοι της οικονομίας και όπου κριθεί ότι χρειάζεται κρατική παρέμβαση, θα γίνει. Η κυβέρνηση αυτή έχει αποδείξει ήδη ότι μπορεί και θέλει να στηρίξει μία οικονομία που έχει πληγεί από την πανδημία.
Κατανοώ τις επιφυλάξεις των ξενοδόχων και άλλων επαγγελματιών του Τουρισμού αλλά καλό είναι να το ξανασκεφτούν καλά πριν πάρουν την απόφαση να μην ανοίξουν τις επιχειρήσεις τους
• Μορφή τουριστικής επιχειρηματικότητας που εμφανίζεται έντονα στα Χανιά είναι και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις. Με τους ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση;
Η βραχυχρόνια μίσθωση θα πληγεί και αυτή από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοιού. Μένει να δούμε σε ποιο βαθμό. Η εξέλιξη αυτή όμως θα δώσει και μία ευκαιρία να ισορροπήσει σε μεγάλο βαθμό η αγορά ακινήτων, ειδικά όσον φορά το μέρος της στέγασης, που ειδικά στα Χανιά είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα τα τελευταία χρόνια με σοβαρές κοινωνικές προεκτάσεις. Θεωρώ ότι αρκετοί ιδιοκτήτες ακινήτων θα στραφούν εκ νέου στην μακροχρόνια μίσθωση μια και η φετινή σεζόν αναμένεται πολύ δύσκολη για τον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Από κει και πέρα είναι σαφές ότι το υφιστάμενο καθεστώς λειτουργίας της βραχυχρόνιας δεν δίνει πολλά περιθώρια άλλου είδους στήριξης, όπως γίνεται με άλλους επαγγελματικούς κλάδους του τουρισμού.
• Ολα τα προβλήματα στα οποία αναφερόμαστε στη συζήτηση αυτή, θα μπορούσαν ίσως να είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμα αν δεν μιλούσαμε για μια τόσο περιορισμένη τουριστική περίοδο όπως είναι αυτή της Κρήτης. Συνεπώς είναι η κρίση αυτή μια αφορμή για να γίνει επιτέλους ένα ουσιαστικός σχεδιασμός για επέκταση της τουριστικής περιόδου στην Κρήτη; Ιδέες έχουν κατατεθεί πολλές. Μπορούν να υποστηριχθούν, να μπουν σε μια σειρά και να δούμε για παράδειγμα μια καμπάνια που αντί για τα Φαλάσαρνα και το Ελαφονήσι θα προβάλει τα Λευκά Όρη, τα Ανώγεια, το Οροπέδιο Λασιθίου;
Η επιμήκυνση της περιόδου ήταν επί πολλά χρόνια ζητούμενο για τον ελληνικό τουρισμό. Η κρίση του ιού μας δίνει μια ανεπανάληπτη ευκαιρία να δοκιμάσουμε να κάνουμε στην πράξη ένα πρώτο βήμα φέτος. Είναι κάτι πάνω στο οποίο δουλεύαμε ήδη πριν την κρίση του κορονοιού και συνεχίζουμε να δουλεύουμε πιο εντατικά τώρα. Μια και η σεζόν θα αργήσει να ξεκινήσει, υπάρχει ζήτηση για το τέλος Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να «τραβήξουν» την σεζόν -γιατί όχι- και ως τις 15 Νοεμβρίου. Όλα αυτά υπό την αίρεση ότι δεν θα έχουμε έξαρση της πανδημίας το φθινόπωρο. Από την άλλη, για να πάμε σε μία λογική χειμερινού προορισμού για την Κρήτη θέλει πολλή δουλειά, χρόνο υλοποίησης και κυρίως συνεννόησης και συνεργασία όλων των «παικτών» του τουρισμού στο νησί. Και απέχουμε αρκετά ακόμα από έναν τέτοιο στόχο…
• Μοιραία πάντως προκύπτει και ένα πολύ πιο ουσιώδες ερώτημα. Βλέπουμε την τοπική οικονομία στην Κρήτη να έχει στηριχθεί στο μέγιστο βαθμό στον τουρισμό, με αποτέλεσμα μια κακή χρονιά στον κλάδο αυτό, να είναι καταστροφική για την τοπική κοινωνία. Είναι αυτή η αφορμή για να αναθεωρήσουμε το αναπτυξιακό μοντέλο του νησιού;
Το 47% του ΑΕΠ της Κρήτης προέρχεται άμεσα και έμμεσα από την τουριστική δραστηριότητα. Η εξάρτηση της οικονομίας της Κρήτης από τον τουρισμό όμως είναι αρκετά πιο ισορροπημένη σε σχέση με άλλες περιφέρειες της χώρας, όπως για παράδειγμα το Νότιο Αιγαίο, όπου φτάνει στο αστρονομικό 97%. Η μετά την πανδημία εποχή θα είναι έτσι κι αλλιώς πολύ διαφορετική, πολλά θα είναι αυτά που θα αλλάξουν στην οικονομία, την κοινωνία, την καθημερινότητά μας. Όμως δεν ανήκω σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι πρέπει να «απεξαρτηθούμε» από τον τουρισμό. Πολύ απλά αυτή είναι η λάθος συζήτηση και δεν έχει κανένα νόημα. Πιστεύω όμως ότι έχουμε μια χρυσή ευκαιρία να πάμε σε ένα πιο βιώσιμο τουριστικό μοντέλο τα επόμενα χρόνια κάτι που η Ελλάδα έχει όλα τα φόντα να το κάνει. Οφείλουμε να προστατέψουμε το φυσικό μας περιβάλλον, να επιβάλλουμε κανόνες πρόσβασης σε ευαίσθητες οικολογικά περιοχές, να διαφυλάξουμε τον πολιτιστικό, γαστρονομικό, διατροφικό μας πλούτο. Να διαφυλάξουμε αυτά στα οποία συνίσταται η ταυτότητα και η αυθεντικότητά μας. Αυτά τα στοιχεία θα φέρουν και ένα άλλο ζητούμενο που είναι ο ποιοτικός τουρισμός, ένα ακόμα στοίχημα που η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να κερδίσει.
