Ήδη βρισκόμαστε στην αρχή της συγκομιδής της νέας σοδειάς, αλλά το κύριο ενδιαφέρον εξακολουθεί να επικεντρώνεται στο τέλος της, αφού αυτό θα δείξει το τελικό ύψος της πραγματικής παραγωγής σε διεθνές και τοπικό επίπεδο. Και το ενδιαφέρον αυτό είναι εύλογο, αφού από το τελικό ύψος της παραγωγής θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό οι τιμές και ο σχεδιασμός των επιχειρήσεων εμπορίας, αλλά και των παραγωγών για το άμεσο και προσεχές μέλλον. Ετσι οι εκτιμήσεις και προβλέψεις διαφόρων και ατόμων δίδουν και παίρνουν σε μία “μάχη” ποικίλων επιδιώξεων.
Αλλοι στοχεύουν σε απλό εντυπωσιασμό, άλλοι θέλουν να σχεδιάσουν τη δική τους επιχειρηματική πολιτική και άλλοι επιδιώκουν να μεταβάλουν την ψυχολογία της αγοράς προς όφελος των συμφερόντων τους.
Στο πλαίσιο αυτό μία συγκριτική παρουσίαση των εκτιμήσεων των σημαντικότερων φορέων θεωρούμε πως είναι χρήσιμη και μπορεί να δώσει μια σφαιρικότερη εικόνα της πραγματικής κατάστασης Οπωσδήποτε μεταξύ των φορέων που ανακοινώνουν προβλέψεις σημαντική βαρύτητα έχουν οι προβλέψεις του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (Δ.Σ.Ε.) που είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμιος φορέας δημοσίου χαρακτήρα και οι προβλέψεις του βασίζονται σε στοιχεία που δίδουν τα Υπουργεία των χωρών μελών του. Σημαντική βαρύτητα έχουν και οι προβλέψεις φορέων του ιδιωτικού τομέα όπως της GEA Iberia που ανήκει στον μεγάλο πολυεθνικό όμιλο GEA, ο όποιος ασχολείται με τη διάθεση τεχνολογικού εξοπλισμού, υπηρεσιών και προϊόντων του διατροφικού τομέα και διαθέτει δίκτυα πληροφοριών σε πολλές χώρες.
Η εταιρεία αυτή που ήδη έδωσε μία πρώτη ευρεία εκτίμηση για την ελαιοπαραγωγή από 47 χώρες τον περασμένο Ιούνιο (βλέπε www.sedik.gr ΕΛΑΙΟΝΕΑ 20-7-16), δίδει τώρα μια νεότερη, πιο εκτεταμένη, για 56 χώρες που αναθεωρεί αρκετές εκτιμήσεις της πρώτης (Πιν. 1).
Με προβλέψεις όμως της παγκόσμιας παραγωγής ασχολούνται και διάφορα Μ.Μ.Ε. (περιοδικά, ιστοσελίδες κ.ά.) όπως η Ισπανική MERCACEI που συλλέγουν πληροφορίες από εμπειρογνώμονες και παράγοντες του εμπορίου σε διάφορες χώρες.
Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις των φορέων αυτών που παρουσιάζονται συνοπτικά στον Πιν. 1 και επιτρέπουν να σχηματιστεί από τους ενδιαφερόμενους μία σφαιρική εικόνα των σημαντικότερων προβλέψεων για την ερχόμενη ελαιοπαραγωγή στον κόσμο, αλλά και στις κύριες ελαιοπαραγωγικές χώρες.
Μειωμένη σημαντικά η παραγωγή σε όλες τις μεσογειακές χώρες πλην Ισπανίας και Τουρκίας
Η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου της ερχόμενης περιόδου σε σχέση με την περυσινή, συνολικά θα παρουσιάσει πτώση κατά 300 χιλ. τόνους (9,5%) όπως δείχνουν οι εκτιμήσεις του Δ.Σ.Ε., της GEA iberia και άλλων φορέων (Πιν. 1 και 2). Η πτώση αυτή θα προκύψει κατά κύριο λόγο από πτώση της παραγωγής στις κύριες ελαιοπαραγωγικές χώρες Ιταλία, Ελλάδα και Τυνησία, οι οποιες μαζί με την Ισπανία καλύπτουν τον κύριο όγκο των εμπορικών πράξεων του διεθνούς εμπορίου. Στην Ισπανία η παραγωγή της ερχόμενης περιόδου που αρχικά εκτιμήθηκε στους 1.500 χ.τ. τελευταία εκτιμάται χαμηλότερη και ίδια περίπου με την περυσινή δηλαδη 1.380 – 1.420 χ.τ. (Πιν.1 και 2). Παράλληλα από πολλούς εμπειρογνώμονες εκφράζονται ανησυχίες για την τελική εξέλιξή της, εξαιτίας της συνεχιζόμενης και εκεί ανομβρίας. Μάλιστα από ορισμένους φορεις όπως ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Ισπανίας (αντίστοιχος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ.) εκτιμάται ότι ακόμα και αν βρέξει, η κατάσταση μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη σε πολλές περιοχές. Στην Ιταλία η ερχόμενη παραγωγή εκτιμάται από πολλούς φορείς αρκετά μειωμένη. Το Δ.Σ.Ε. την εκτιμά στους 330 χ.τ. μειωμένη δηλαδή κατά 30% σε σχέση με την μειωμένη περσινή, ενώ απο την GEA Iberia εκτιμάται ακόμη χαμηλότερη στους 275 χ.τ. και από την MERCACEI ακόμη πιο χαμηλή στους 250 χ.τ. Η μεγαλύτερη πτώση γεωγραφικά τοποθετείται στις κύριες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας Πούλια, Καλαβρία και Σικελία. Ομως και το Ιταλικό, δημοσίου χαρακτήρα, Ινστιτούτο ISMEA σε έκθεσή του στα τέλη Σεπτεμβρίου, εκτιμά την παραγωγή της χώρας στους 298 χ.τ. δηλαδή μειωμένη κατά 37% σε σχέση με τη μειωμένη περυσινή και την τοποθετεί γεωγραφικά κατά -39% στις Νότιες, κατά -29% στις Κεντρικές και κατά -10% στις Βόρειες περιοχές της χώρας Στην Ελλάδα η ερχόμενη παραγωγή εκτιμάται αρκετά μειωμένη. Το Δ.Σ.Ε. την αναφέρει στους 260 χ.τ., ενώ η GEA Iberia ακόμη χαμηλότερη στους 240 χ.τ. και η MERCACEI ακόμη χαμηλότερη μεταξύ 180 – 200 χ.τ. δηλαδή γύρω στους 200 χ.τ. που την τοποθετούμε και εμείς. Γεωγραφικά, με βάση τις εκτιμήσεις του Ιταλού μεσίτη Luigino Mazzei η ελληνική παραγωγή κατανέμεται στην Πελοπόννησο 80χ.τ., στην Κρήτη 50 χ.τ. στην Μυτιλήνη 20 χ.τ. και στις άλλες περιοχές 50 χ.τ. Στην Τυνησία, χώρα που συνήθως κατέχει την 4η θέση στην παγκόσμια παραγωγή και με σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά, η ερχόμενη παραγωγή, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις (Πιν. 1 – 2) θα είναι για δεύτερη χρονιά αρκετά μειωμένη και θα κυμανθεί στους 90 – 110 χ.τ. Ετσι, αφού μπορεί να εξάγει αδασμολόγητα, μέχρι και το 2017, περίπου 91,7 χ.τ. τον χρόνο, θεωρητικά όλη η φετινή παραγωγή της πρέπει να θεωρηθεί ως παραγωγή της Ε.Ε. Στην Τουρκία μόνο η παραγωγή φαίνεται σχετικά αυξημένη σε σχέση με πέρυσι και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τοποθετείται στους 177 – 190 χ.τ. χωρίς όμως να αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τη διεθνή αγορά λόγω ποιότητας και δασμών. Συμπερασματικά η παραγωγή των κυριότερων ελαιοπαραγωγικών χωρών, που έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί τροφοδοτεί τον κύριο όγκο των διεθνών εμπορικών πράξεων α είναι μειωμένη κατά 200 – 230 χ. τ. σε σχέση με πέρυσι.
Δωρεάν οι δηλώσεις των επιδοτήσεων σχεδιάζει το ΥπΑΑΤ
1η Νοεμβρίου η πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης Δωρεάν σχεδιάζει το ΥπΑΑΤ να γίνονται στο εξής οι δηλώσεις Ο.Σ.Δ.Ε. για τις επιδοτήσεις της ενιαίας ενίσχυσης. Αυτό αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφημερίδα “Αγροτική έκφραση” ( 22-10-16) σύμφωνα με το οποίο ο υπουργός ΥπΑΑΤ κ. Βαγγέλης Αποστόλου σχεδιάζει να το εφαρμόσει αναθέτοντας τη συμπλήρωση των δηλώσεων σε υπηρεσίες των Δήμων και των Περιφερειών όπως στα Κ.Ε.Π., τις ΔΑΟΚ, τους γεωπόνους των Δήμων, τις υπηρεσίες ΕΛΓΟ κ.α. Οι προθέσεις αυτές του υπουργού προέκυψαν μετά τις συζητήσεις που έγιναν κατά την πρόσφατη επίσκεψη του επιτρόπου Γεωργίας κ. Χόγκαν, όποτε διαπιστώθηκε πως η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που οι αγρότες πληρώνουν για τις δηλώσεις τους. Οπωσδήποτε όμως οι προθέσεις είναι καλές, να δούμε όμως αν, πώς και πότε θα πραγματοποιηθούν!
Ανοδική κίνηση στις τιμές σε Ελλάδα και Ιταλία
Στα 3,30 € για παλιό λάδι στην Κρήτη, στα 4 € για νέο στην Πελοπόννησο!
Μία αξιόλογη άνοδος στις τιμές του ελαιολάδου παρατηρήθηκε την περασμένη εβδομάδα σε Κρήτη και Πελοπόννησο, ενώ ανάλογη κίνηση σημειώθηκε και στην Ιταλία. Στην Κρήτη οι τιμές έφτασαν στα 3,20 – 3,30 €/κ για παλιό ελαιόλαδο σε δυο επιχειρήσεις, ενώ στην Πελοπόννησο οι πρώτες αγοραπωλησίες νέου ελαιολάδου έγιναν με 4 €/κ. Σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. της 18ης Οκτωβρίου (www.sedik.gr) το ελαιοτριβείο Ν. ΑΕΡΑΚΗΣ στη Σητεία την περασμένη εβδομάδα έδωσε τιμή 3,30 €/κ, αλλά και η ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ Α.Ε. στα Χανιά έδωσε τιμή 3,20 €/κ. Παράλληλα, όπως πληροφορούμαστε, τιμή 4 €/κ δόθηκε τις τελευταίες εβδομάδες για νέα λάδια στον Συνεταιρισμό Αγίων Απόστολων στη Νεάπολη Λακωνίας, αλλά και τιμή 6,35 €/κ δόθηκε σε πρώτα λάδια στη Σικελία. Οπωσδήποτε οι τιμές αυτές και οι ανάλογες που επετεύχθησαν σε πρόσφατες δημοπρασίες στην Κρήτη (3,25 €/κ στον Συν/σμο Κριτσάς) και Πελοπόννησο αποτελούν ενθαρρυντική ένδειξη για τις μελλοντικές εξελίξεις. Ωστόσο, δεν μπορούν να προεξοφλήσουν την κατάσταση για αργότερα, όταν με τη γενίκευση της συγκομιδής θα παρουσιαστούν τα νέα λάδια στην αγορά άρα δεν είναι γνωστό πώς θα αντιδράσουν οι μικροί, αλλά με μεγάλες ανάγκες παραγωγοί στις πιέσεις του εμπορίου για χαμηλότερες τιμές. Πάντως εκτός απο τις περιπτώσεις αυτές σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. της 18-10-16 (www.sedik.gr) οι τιμές παραγωγού του έξτρα παρθένου στην Ελλάδα διατηρήθηκαν σχετικά σταθερές και κυμάνθηκαν από 2,90 – 3,0 €/κ στην Κρήτη, από 3 – 3,05 €/κ σε Πελοπόννησο – νησιά και στα 3 €/κ στην Κύπρο. Στην Ισπανία που αναμένεται σχετικά καλή σοδειά, την εβδομάδα 12 – 18 Οκτωβρίου οι τιμές παραγωγού για το έξτρα διατηρήθηκαν σταθερές και κυμάνθηκαν από 3,1 – 3,50 €/κ. Στην Ιταλία που η ερχόμενη παραγωγή φέρεται αρκετά μειωμένη την ίδια εβδομάδα οι τιμές παρουσίασαν κάποια άνοδο και κυμάνθηκαν από 4,10 – 4,83 €/κ και η μέση τιμή σε επίπεδο χωράς αυξήθηκε κατά 3% και διαμορφώθηκε στα 4,33 €/κ.
Αρχισε σποραδικά η συγκομιδή αλλά η γενίκευσή της εξαρτάται από τις βροχές
Αρχισε σποραδικά η συγκομιδή του ελαιοκάρπου σε κάποιες περιοχές της Μεσογείου, αλλά η κανονική έναρξη και η γενίκευσή της αναμένεται να καθυστερήσει ακόμη. Οπως πληροφορούμαστε η συγκομιδή άρχισε σε μερικές περιοχές της νότιας Ιταλίας με στόχο την παραγωγή αγουρόλαδου, αλλά και για αποφυγή προσβολών απο τον δάκο. Αρχισε επίσης και στην Πελοπόννησο που ο Συν/σμός Αγ. Αποστόλων έκανε, όπως κάθε χρόνο, την πρώτη πώληση 100 τόνων λαδιού οξύτητας 0,5 με τιμή 4 €/κ. Αρχή όμως της φετινής συγκομιδής θεωρητικά έγινε και στην Κρήτη, στην περιοχή της Σπηλιάς στο Κολυμπάρι, όπως τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται. Ωστόσο, η πλήρης έναρξη της συγκομιδής και η είσοδος της νέας σοδειάς στην αγορά αναμένεται πρακτικά να γίνει μετά τις 15 Νοέμβριου, αν βέβαια στο μεταξύ υπάρξει και κάποια βροχή η οποία θα επιτρέψει στον ήδη συρρικνωμένο καρπό να αναλάβει και να αποκτήσει μία αξιόλογη ελαιοπεριεκτικότητα. Η παρατεταμένη ανομβρία που επικρατεί στην Κρήτη από την αρχή του χρόνου έχει φέρει σε πολλές περιοχές τα ελαιόδεντρα σε άσχημη κατάσταση και τον ελαιόκαρπο σε αδυναμία να αναπτυχθεί και να συνθέσει ελαιόλαδο. Μονό οι αρδευόμενοι ελαιώνες δεν έχουν πρόβλημα ανομβρίας, αλλά δυστυχώς φαίνεται ότι έχουν πρόβλημα δακοπροσβολών. Αλλά οι πολυπόθητες βροχές φαίνεται να καθυστερούν, αυξάνοντας την αγωνία παραγωγών, ελαιοτριβείων, διακινητών και εμπόρων. Πρόβλημα όμως ανομβρίας φαίνεται να υπάρχει και στην Ισπανία. Η αγωνία για βροχές είναι μεγαλη και οι προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής
δυσοίωνες. Παράγοντες του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Ισπανίας (αντιστοίχου του Σ.Ε.ΔΗ.Κ.) θεωρούν ότι ακόμη και αν βρέξει η κατάσταση για μερικούς ελαιώνες δεν είναι αναστρέψιμη. Κάποια βροχή 20 mm που έγινε σε λίγες περιοχές δεν φαίνεται να διορθώνει την κατάσταση!
Πρωτοβουλία παραγωγών του Σελίνου για αλλαγή τρόπου συγκομιδής
Μία μικρή ομάδα παραγωγών στην περιοχή του Σελίνου με στόχο την επίτευξη καλύτερης ποιότητας και καλυτέρων τιμών για το ελαιόλαδό τους, πήρε την πρωτοβουλία να προχωρήσει σε αλλαγή του παραδοσιακού τρόπου συγκομιδής. Ετσι αποφάσισαν αντί της μεθόδου συγκομιδής με φυσική πτώση του καρπού σε πλαστικά δίκτυα και συλλογή του απ’ αυτά κατά διαστήματα που οδηγεί σε σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας, να εφαρμόσουν ραβδισμό και άμεση άλεση όπως γίνεται στα περισσότερα μέρη της Κρήτης Σε πρώτη φάση αποφάσισαν να συλλέξουν δοκιμαστικά ποσότητες καρπού με ραβδισμό και να τις αλέσουν σε σύγχρονο πιστοποιημένο ελαιοτριβείο, ώστε να διαπιστώσουν τη διάφορα ποιότητας που θα επιτευχθεί.
Η όλη δόκιμη θα γίνει με ελεγχόμενη διαδικασία που θα περιλαμβανει ακριβή ζύγιση του καρπού, φύλλων και λαδιού και λήψη δειγμάτων καρπού και ελαιολάδου για κάθε παραγωγό. Στα δείγματα καρπού θα εξεταστεί η ύπαρξη δακοπροσβολών, ξένων υλών και ελαιοπεριεκτικότητας, ενώ στα δείγματα λαδιού θα γίνει πλήρης ανάλυση για όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που προβλέπουν οι Κανονισμοί της Ε.Ε. Με βάση την ποιότητα φυσικά θα αποτιμηθεί και η τιμή του προϊόντος και θα υπάρξουν συμπεράσματα για την πραγματική ωφελιμότητα της αλλαγής μεθόδου.
Βέβαια ο ραβδισμός σε πανύψηλα δέντρα όπως οι παλιές ελιές του Σελίνου δεν είναι καθόλου εύκολος. Η αρχή όμως θα γίνει απο δέντρα χαμηλότερα ή απο τα χαμηλά μέρη των υψηλών δέντρων. Στους σχεδιασμούς των παραγωγών της πρωτοβουλίας αυτής, όπως μας είπε ο παραγωγός Μιχάλης Σαρικάκης, είναι να δημιουργηθεί μία ομάδα παραγωγών, η οποία θα επιδιώξει αρχικά την παραγωγή κάποιων σημαντικών ποσοτήτων ποιοτικού λαδιού και στη συνεχεία την απο κοινού πώληση του ως χύμα ή και την τυποποίηση και εμπορία του ως Π.Ο.Π. Σελίνου. Ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. ο όποιος τώρα μερικά χρόνια παροτρύνει την αλλαγή του τρόπου συγκομιδής της τσουνάτης και μάλιστα έχει οργανώσει και ημερίδα για τον σκοπό αυτό προ ετών στην Κάντανο, οπωσδήποτε θεωρεί ότι η πρωτοβουλία βρίσκεται προς την σωστή κατεύθυνση και θα στηρίξει, αν χρειαστεί, την ολοκλήρωση και επιτυχία της.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, που είναι δρ γεωπόνος, πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. διευκρινίζει ότι τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά απο άδεια του ιδίου. (nmixel@otenet.gr).
