«Κυριακή μεσημέρι, ο ήλιος λάμπει,
όλη η Ελλάδα στη θάλασσα.
Στο πικάπ παίζει ασταμάτητα
του Τσιτσάνη η “Συννεφιασμένη Κυριακή”
και κανείς δεν είπε ν’ αλλάξει ο δίσκος…»1.
Θωμάς Γκόρπας
Αθήνα, 6 Νοέμβρη 1973. Απόγευμα προς το σούρουπο: Πλατεία Λαυρίου – Χαλκοκονδύλη. Ξαφνικά κι εκεί που όλα τα ’σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, φωνές νεανικές, συνθήματα φοιτητικά!
Είκοσι πέντε με τριάντα παιδιά, μια μικρή διαδήλωση, στρίβουν ορμητικά προς τη Σωκράτους: «ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΛΕΥ-ΘΕ-ΡΙΑ»!!!
Συχνές τέτοιες μικρές διαδηλώσεις αυτές τις ημέρες.
Ξαφνιάζεται, έχει και κάτι χρόνια να πατήσει στη Σχολή2. Κάτι μέσα του φωνάζει να τρέξει μαζί τους. Να φωνάξει, να ξεσπάσει – κι ας καεί! Μα έχει οικογένεια τώρα πια, διστάζει. Πού τα γνωρίζει άλλωστε αυτά τα παιδιά; Και πού το βρίσκουν τάχα αυτό το θάρρος; Δεν φοβούνται;
Γνωρίζει τόσους παλιούς συναδέλφους του στις φυλακές και στ’ άλλα περιποιητήρια της δικτατορίας κι άλλους τόσους νεώτερους με αναγκαστική στράτευση μετά την εξέγερση της Νομικής3. Ετούτα τα παιδιά, πώς δεν φοβούνται;
Βλέπεις, ένα από τα χειρότερα που σου κάνουν οι χούντες, είναι, το να φοβάσαι τον διπλανό σου.
*
Αθήνα, 15 Νοέμβρη 1973. Πρωί στο Μοναστηράκι, αρχές Πανδρόσου. Τουρίστες, κουλούρια, κεμπάπ, κάστανα και φρούτα. Και μια λατέρνα. Μια λατέρνα που παίζει τη “Φραγκοσυριανή”. Τρεις πολιτσμάνοι διώχνουν τη λατέρνα. Κάτι τους λέει ο καλλιτέχνης. Εκείνοι τον σπρώχνουνε. Μ’ αυτός, δε λέει να ξεκουνήσει, ΑΝΤΙΣΤΕΚΕΤΑΙ.
Κι εκεί που όλα τα ’σκιαζε η φοβέρα, ο καλλιτέχνης, ένας άνθρωπος μεσήλικας, μελαχρινός, με φαλακρίτσα και μουστάκι μαύρο και με στεντόρεια φωνή:
– Τι σας φταίει μωρέ το όργανο; Τι σας φταίει η μουσική: η ΤΕΧΝΗ μωρέ, ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, τι σας φταίει; ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΕΙΝ’ ΑΥΤΗ ή ΑΤΙΜΙΑ;
Από το 1821 μας κυνηγάνε, μας βασανίζουν, μας δικάζουνε χειρότερα απ’ τσι Τούρκους, για να μη ζήσει μωρέ ο φτωχός ο κόσμος, για να ποθάνει ο πολιτισμός που φκιάνει ΑΥΤΟΣ ο κόσμος!
«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή!
Ως πότε παλληκάρια…»4.
*
Οι πολιτσμάνοι έχουν από- ή μήπως υπό;-χωρήσει!! Οι τουρίστες γύρω – γύρω προσπαθούν να καταλάβουν. Οι γηγενείς διαβάτες -που καταλαβαίνουν- ξαφνιάζονται, εκπλήσσονται, ίσως και ν’ αφυπνίζονται, ίσως.
Οι μαγαζάτορες βγαίνουν δειλά – δειλά σαν τους χοχλιούς τ’ απόβροχο στις πόρτες των καταστημάτων απορημένοι, εκστατικοί μπορείς να πεις καθώς, μια αρχαία οιμωγή μεσ’ απ’ τα έγκατα της αρχαίας μας πόλης προσπαθεί να συγκροτηθεί σε ποιότητα, σε κάλλος και σε δύναμη!
*
Εχοντας κατεβεί στο κέντρο προκειμένου ν’ αγοράσει υλικά για τη δουλειά του, νοιώθει την ανάγκη να κάμει κάτι, έτσι ώστε να γίνει κάτι τέλος πάντων όλο αυτό, ν’ αφήσει κάτι. Σκέφτεται να χειροκροτήσει, μα πάλι, θα ήταν ίσως αστείο, ίσως κι επικίνδυνο. Πέντε δραχμές, ναι, πέντε δραχμές θα ήταν μάλλον καλύτερα… Αργά και σταθερά προχωρεί, αφήνει στο τσίγκινο πιατάκι πέντε δραχμές…
– «Καλύτερα μιας ώρας…».
Ακολουθούνε κι άλλοι με κέρματα όμως, κόμποι ιδρώτα στο μέτωπο του καλλιτέχνη και μια κάποια αστάθεια διακρίνεται στο κουρασμένο του κορμί.
Ψαχουλεύει την τσέπη του.
– Λίγο νερό, παρακαλώ, λίγο νερρρό…
Καταφθάνουν αμέσως ποτήρια με νερό και κάθισμα να καθίσει ο άνθρωπος – ένα γιατρό βρε παιδιά, ένα γιατρό!…
Ολα καλά, σε λίγο, όλα καλά.
Ενα ραδιοφωνάκι ακούγεται βραχνό μεσ’ στη βαβούρα που συμβαίνει:
«ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ… ΣΑΣ ΟΜΙΛΕΙ Ο ΣΤΑΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ, ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ».
«Καλύτερα μιας ώρας…».
Σημειώσεις:
1. Ποίημα του Θωμά Γκόρπα από τη συλλογή “Παλιές Ειδήσεις” με τίτλο “Μαγική Εικόνα” τον οποίο και δανείστηκα. Στίχοι γραμμένοι τη δεκαετία του ’50, διαχρονικοί, αφού ισχύουν μέχρι και σήμερα…
2. Πολλοί “σταμπαρισμένοι” φοιτητές τότε είχαν διακόψει ή αναβάλλει τις σπουδές τους για τον φόβο των “χουντιαίων”.
3. Η εξέγερση και κατάληψη της Νομικής συνέβη τον Φλεβάρη του 1973. Οσοι φοιτητές συνελήφθησαν, ντύθηκαν διά της βίας το χακί προκειμένου να συνεχίσουν τις… σπουδές τους στα στρατόπεδα της “Επαναστάσεως”. Να υπηρετήσουν δηλ. την.. πατρίδα ως τιμωρία! Εκτός φυσικά από κείνους που φυλακίστηκαν μετά τη σχετική περιποίηση στην Μπουμπουλίνας και στα κολαστήρια του Ε.Α.Τ. – Ε.Σ.Α.
4. Από τον “Θούριο” του Ρήγα.
