«Ημουν άστεγος δύο χρόνια και έτρωγα κάθε βράδυ στην Κοινωνική Κουζίνα. Οταν μπήκα στο Πρόγραμμα Αυτοβοήθειας άκουσα με χαρά ό,τι μπορούμε να βοηθήσουμε εκεί που έτρωγα. Νιώθω γεμάτος που προσφέρω κάτι σε ένα μέρος που με βοήθησε να επιβιώσω. Για εμένα είναι σαν να επιστρέφω στην κανονική ζωή».
O Τάσος -όπως συμφωνήσαμε να τον αποκαλούμε- αντιμετωπίζει πρόβλημα με τα ναρκωτικά. Εδώ και λίγους μήνες παρακολουθεί το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Χανίων και παράλληλα συμμετέχει σε μια πρωτοβουλία η οποία έχει ως στόχο να βοηθήσει το έργο της Κοινωνικής Κουζίνας. Έτσι, από τα τέλη Αυγούστου, κάθε δεύτερη Παρασκευή, ξεκίνησε μαζί με άλλα παιδιά από το Πρόγραμμα Αυτοβοήθειας να βάζουν τη δική τους πινελιά προσφοράς στα γεύματα που παρέχονται στην Κοινωνική Κουζίνα, παρασκευάζοντας γλυκά και σαλάτες και συνεισφέροντας στο σερβίρισμα των γευμάτων. Για τον ίδιο, αυτή η δράση σηματοδότησε μια επιστροφή στη ζωή, όπως λέει, ενώ συγχρόνως του άνοιξε έναν δρόμο για να δει τον εαυτό του πέρα από την εξάρτηση: «Όταν πάω στην κοινωνική κουζίνα και βοηθάω δεν νιώθω χρήστης αλλά σαν ένας κανονικός άνθρωπος», εξομολογείται.
«ΑΝΤΙΔΩΡΟ ΣΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕ»
Συναντήσαμε τον Τάσο στον χώρο του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας στη συμβολή των οδών Γιαμπουδάκη και Ρενιέρη, πίσω από τα Δικαστήρια.
Μαζί του βρίσκονταν ο Αντώνης, ένα ακόμα μέλος από την παρέα του Προγράμματος που έχει αποφασίσει να “γλυκάνει” τα γεύματα της Κοινωνικής Κουζίνας.
Μας μιλάει για τη δική του εμπειρία. «Είμαι πρώην χρήστης. Τώρα και 3 χρόνια είμαι καθαρός», σημειώνει, ενώ όταν τον ρωτάμε τι τον έκανε να πάρει μέρος στην πρωτοβουλία στήριξης της Κοινωνικής Κουζίνας περιγράφει τη συμμετοχή του ως ένα αντίδωρο στη βοήθεια που έλαβε ο ίδιος για να ξεπεράσει τους δικούς του δαίμονες: «Μου δόθηκε η δυνατότητα να προσφέρω και να ανταποδώσω λίγη από τη βοήθεια που έχω πάρει. Δεν είναι αγγαρεία, είναι κάτι που μου δίνει πραγματικά χαρά», αναφέρει και εξηγεί: «Ημουν 20 χρόνια στο περιθώριο και τη μοναξιά. Δεν ήμουν άνθρωπος. Με γεμίζει λοιπόν χαρά να είμαι τώρα μέσα στην κοινωνία. Προσπαθώ να γίνω άνθρωπος και να μείνω άνθρωπος. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει να βοηθάς τον συνάνθρωπό σου».
Ο Αντώνης είναι από τα πιο συνεπή και αφοσιωμένα μέλη της ομάδας του Προγράμματος Αυτοβοήθειας που βοηθάνε στο έργο της Κοινωνικής Κουζίνας. Για τον ίδιο η συμμετοχή του δεν έχει μόνο σκοπό να συμβάλει στην προσφορά των γευμάτων αλληλεγγύης αλλά και να δείξει έναν άλλο δρόμο σε όσα άτομα αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις εξαρτήσεις: «Πολλά άτομα που σιτίζονται εκεί τα γνωρίζω από παλιά. Με πολλούς είμαστε φίλοι. Πιστεύω ότι με την παρουσία μου αισθάνονται μια αισιοδοξία ότι μπορούν να ξεφύγουν. Ο άνθρωπος δηλαδή που με ξέρει από την πλατεία και με βλέπει τώρα να τον σερβίρω με χαμόγελο, παίρνει κουράγιο και δύναμη. Ισως να σκεφτεί ότι “αφού τα κατάφερε αυτός, μπορεί κι εγώ κάποτε να τα καταφέρω”».
ΚΟΙΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Η πρωτοβουλία των παιδιών από το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Χανίων έγινε δεκτή με χαρά από τα μέλη της Κοινωνικής Κουζίνας Χανίων. Άλλωστε, όπως μας εξήγησε η Γωγώ που συμμετέχει στην Κοινωνική Κουζίνα από το ξεκίνημά της πριν από 4 χρόνια, το Πρόγραμμα Αυτοβοήθειας και η Κοινωνική Κουζίνα, μοιράζονται τον ίδιο πυρήνα αρχών και αξιών, όπως η αυτοοργάνωση και η αλληλεγγύη.
«Στην Κοινωνική Κουζίνα θέλουμε να είμαστε πάντα μέσα στην κοινωνία. Ξεκινήσαμε από την πλατεία της Δημοτικής Αγοράς και το κίνημα των αγανακτισμένων όταν διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν άνθρωποι δίπλα μας που δεν έχουν φαγητό. Προσωπικά αισθάνομαι ότι είμαι ένα με τους ανθρώπους που σιτίζονται στην Κοινωνική Κουζίνα. Θεωρώ ότι θα μπορούσε εύκολα να βρίσκομαι ή να βρεθώ στη θέση τους αν υπάρξει μια ανατροπή στη ζωή μου. Από εκεί και πέρα όσοι συμμετέχουμε στο εγχείρημα νιώθουμε αυτονόητη τη θέση μας εκεί υπό την έννοια ότι έχουμε όλοι ένα μικρό μερίδιο τόσο στην ύπαρξη της κρίσης όσο και στη λύση της. Και τη λύση θα τη βρούμε σίγουρα μόνο λειτουργώντας συλλογικά μέσα από δράσεις που θα μας κάνουν να αισθανόμαστε δίπλα ο ένας με τον άλλο», σημειώνει.
Τη ρωτάμε πώς είναι η συνεργασία και η συνύπαρξη με τα παιδιά από το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας κι απαντά με ένα πλατύ χαμόγελο: «Για εμένα είναι η Παρασκευή της χαράς γιατί νιώθω ότι η Κουζίνα άνοιξε λίγο περισσότερο. Είδαμε ανθρώπους που σιτίζονταν στην Κουζίνα να αλλάζουν πορεία και ρόλους…».
ΣΠΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
Η ιδέα για τη σύμπραξη του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Χανίων και της Κοινωνικής Κουζίνας έπεσε στο τραπέζι από την κοινωνική λειτουργό του Προγράμματος. «Πέρναγα από την Κοινωνική Κουζίνα και διαπίστωσα τη μεγάλη ανάγκη που υπάρχει. Θεωρώντας λοιπόν ότι όπου υπάρχει ανάγκη, ο καθένας πρέπει να κάνει αυτό το λίγο και μικρό που του αναλογεί, σκέφτηκα ότι θα ήταν καλό να συζητήσουμε μια δράση με τα μέλη της ομάδας και την Κοινωνική Κουζίνα», εξηγεί η Γαρυφαλλιά.
Όπως τονίζει από το πάντρεμα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων μέσα από δράσεις έμπρακτης αλληλεγγύης ανοίγουν δρόμοι για την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού και το “σπάσιμο” των κοινωνικών στερεοτύπων που έχουν τόσο οι χρήστες όσο και οι υπόλοιποι άνθρωποι στην κοινωνία. «Ένα στοιχείο των ανθρώπων που είναι στη χρήση, είναι ο μικρόκοσμος που φτιάχνουν γύρω από το πρόβλημά τους και δεν βλέπουν πέρα από αυτό. Η πρωτοβουλία αυτή λοιπόν είναι ένας τρόπος να δείξουμε στους ανθρώπους ότι πέρα από τα προβλήματα της χρήσης, μπορούν να έρθουν σε επαφή με την κοινωνία και να προσφέρουν», σημειώνει. Στη συζήτηση παρεμβαίνει η Κική, ψυχολόγος του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας, που υπογραμμίζει την κοινωνική διάσταση της πρωτοβουλίας: «Το πρόγραμμα στηρίζει ανθρώπους που έχουν ζητήματα εξάρτησης από ναρκωτικά και αλκοόλ αλλά συγχρόνως έχει τη φιλοσοφία να αφουγκράζεται και να υπάρχει μέσα στην κοινωνία. Αυτό σημαίνει ότι επιδιώκουμε δράσεις μαζί με άλλες συλλογικότητες ειδικά όταν πρόκειται για πρωτοβουλίες που απαντούν σε βασικές ανάγκες», επισημαίνει και προσθέτει: «Παράλληλα ως Πρόγραμμα θεωρούμε βασικό κομμάτι της προσπάθειας ενός ανθρώπου να ξεφύγει από τη χρήση και να ορθοποδήσει, να μπορεί να υπάρχει πέρα από τη μοναξιά του, δηλαδή να υπάρχει μέσα στην κοινωνία, μέσα σε σχέσεις. Γι’ αυτό και η αλληλεγγύη στην πράξη είναι και θεραπευτική. Γιατί πατάω στα πόδια μου και ανακτώ την αξιοπρέπειά μου όταν δίνω πίσω αυτό που πήρα. Η αλληλεγγύη με άλλα λόγια είναι μια στάση ζωής».
