Τα Σφακιά καθ’ όλην τη διάρκεια της νεότερης – και όχι μόνο- ιστορίας υπήρξαν κέντρο επαναστατικών κινητοποιήσεων.
Το ορεινό του εδάφους,όπως και η άμεση επαφή με τη θάλασσα, κατοχύρωσαν την επαρχία Σφακίων, ως στρατηγικό σημείο για αντιστασιακή δράση, όπως και καταφύγιο για πολιτική δραστηριότητα.
Ιστορικές φυσιογνωμίες με καταγωγή από τα Σφακιά διέπρεψαν στις επιστήμες, το στρατό και την πολιτική.
Μία από αυτές αποτέλεσε ο Μανούσος Βολουδάκης. Γόνος παλαιάς ιστορικής οικογένειας της περιοχής.
Με βάση το σύντομο βιογραφικό, που δημοσιεύει η εφημερίδα ”Εθνική Φωνή” Χανίων (1) -ιδιοκτησίας οικογένειας Βολουδάκη- ο Μανούσος Βολουδάκης γεννήθηκε στη Χώρα Σφακίων το 1880. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Ρεθύμνης. Σπουδάζει στη Νομική Αθηνών και ασκεί μετά το πέρας των σπουδών το δικηγορικό επάγγελμα σε Χανιά και Θεσσαλονίκη.
Τριάντα ενός ετών (1911) εκλέγεται βουλευτής με το κόμμα του Βενιζέλου στην Κρητική Βουλή.
Το 1913 συγκροτεί αντάρτικο σώμα με συμπατριώτες του για την απελευθέρωση της Ηπείρου.
Πιστός στο Βενιζελισμό συμμετέχει στα κινήματα 1935 και 1938.
Το κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 εξερράγη με σκοπό να προστατεύσει -κατά τους Βενιζελικούς- το πολίτευμα και το σύνταγμα από τυχόν επαναφορά του στέμματος από την κυβέρνηση Π. Τσαλδάρη. Η δολοφονική απόπειρα, επίσης, στη Λεωφόρο Κηφησίας κατά του ζεύγους Βενιζέλου και της φρουράς του από παρακρατικούς, είχε εκτροχιάσει την κατάσταση.
Ο Βολουδάκης θα φύγει μαζί με τον Βενιζέλο στο εξωτερικό με την αποτυχία του κινήματος. Η περιουσία του θα δεσμευτεί και ο ίδιος θα καταδικαστεί ερήμην σε θάνατο.
Το δεύτερο κίνημα που συμμετέχει και οργανώνει -αφού ανήκει στην ηγετική του ομάδα- είναι το κίνημα του 1938 ή Κίνημα Χανίων. Η μοναδική ένοπλη κίνηση κατά του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του Ι.Μεταξά, που ξεσπά στις 28-29 Ιουλίου.
Ο ιστορικός Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης αναφέρει στο βιβλίο του : “Οι κινηματίες της Κρήτης, ανάμεσα στους οποίους διακρινόταν οι Αριστομένης Μητσοτάκης και Μανούσος Βολουδάκης ( ο Εμμανουήλ Τσουδερός κινήθηκε παρασκηνιακά, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση), ζήτησαν από τον Γεώργιο Β΄ “την απομάκρυνσιν της κυβερνήσεως Μεταξά, την αποκατάστασιν του Κράτους του Νόμου και των λαϊκών ελευθεριών και σχηματισμόν κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας εκ των αρίστων Ελλήνων, ανεξαρτήτως πολιτικών παρατάξεων”. Η αντίδραση των Δυνάμεων Ασφαλείας υπήρξε αστραπιαία και αμείλικτη. Το κίνημα κατεστάλη μέσα σε λίγες ώρες από την εκδήλωση του και οι (ασύλληπτοι) ηγέτες του ( ο Τσουδερός συνελήφθη αργότερα, τον Ιούνιο του 1939, κατόπιν κατάδοσης και εκτοπίστηκε στη Σύρο) καταδικάστηκαν ερήμην από έκτακτο στρατοδικείο” (2).
Ο Μ.Βολουδάκης, όπως και ο Α.Μητσοτάκης καταφεύγουν στην Κύπρο.
Μετά την απελευθέρωση επιστρέφει στην Κρήτη με την ιδιότητα του Γενικού Διοικητή της νήσου (1945-1946) στην κυβέρνηση του Θεμ. Σοφούλη.
Το 1950 διετέλεσε υπουργός Αεροπορίας στην κυβέρνηση Ν.Πλαστήρα.
Σημειωτέον ότι από το 1911 έως το 1956 εκλεγόταν ανελλιπώς βουλευτής.
Πεθαίνει στις 12 Απριλίου 1977 στις 2.20 μ.μ από ανακοπή καρδιάς, υπέργηρος στα Χανιά. Ήταν ο μοναδικός εν ζωή στενός συνεργάτης του Ελ. Βενιζέλου.
Κηδεύεται με τιμές υπουργού. Η σωρός του μεταφέρεται στον μητροπολιτκό ναό των Χανίων, όπου στρατιωτικό άγημα απέδωσε τιμές υπό τους ήχους στρατιωτικής μπάντας.
Την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υφυπ. Κοινωνικών Υπηρεσιών Ιωάννης Κεφαλογιάννης, ενώ πάροντες ήταν βουλευτές, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης και των στρατιωτικών αρχών του νησιού.
Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο συνεργάτης του στο Κίνημα του 1938 δικηγόρος Ευάγγελος Χατζηαγγελής, που είχαν δραπετεύσει μαζί στην Κύπρο (3).
Η ταφή πραγματοποιήθηκε στο νεκροταφείο του Αγ. Λουκά με πλήθος κόσμου να ακολουθεί το αυτοκίνητο, που μεταφέρει την σωρό. To αυτοκίνητο ήταν στολισμένο με λευκές κορδέλες τις οποίες κρατούσαν τέσσερεις Σφακιανοί βρακοφόροι.
Μεταξύ των δωρεών, που διαβάζουμε στα φύλλα -εκείνων των ημερών- της ”Εθνικής Φωνής”, κέντρισε το ενδιαφέρον του γράφοντος η δωρεά του ΚΚΕ Εσωτερικού. Δώρησε “1.000 δρχ υπέρ της Αιμοδοσίας Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Χανίων εις μνήμην αντί στεφάνου”(4). Δείγμα πολιτικού πολιτισμού και σεβασμού.
Στις 2 Αυγούστου 2021 ο Δήμος Σφακίων έδωσε το όνομά του στην κεντρική πλατεία της Χώρας.
Θα ολοκληρώσουμε αυτήν την προσπάθεια ιστορικής καταγραφής με ένα απόσπασμα από τον επικήδειο που εκφώνησε ο βουλευτής Χανίων Πολυχρ. Πολυχρονίδης : “ Την θέσιν του ως βουλευτού την εθεώρει ως το μέσον δια την εξυπηρέτησιν του κοινού καλού. Δεν κατείχετο από το πνεύμα της νοσηράς κομματικής εμπαθείας, που εκτρέπει όσους κατέχονται από το πνεύμα τούτο από την μεγάλην αποστολήν των. Γι αυτό έχαιρε της καθολικής αγάπης και εκτιμήσεως, όλων των Συναδέλφων του, ανεξαρτήτως της πολιτικής των τοποθετήσεως”(5).
*Ο Μιχάλης Σμυρλάκης είναι πτυχιούχος Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου.
ΠΗΓΕΣ-ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
(2) Σπυρίδων Πλουμίδης Το καθεστώτος Ιωάννη Μεταξά (1936-1941) σελ 82-83, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
ΑΡΧΕΙΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (Ι.Α.Κ)
(1) ”Εθνική Φωνή” Χανίων 13 Απριλίου 1977 αριθ. Φύλλου 3109 Έτος Κ΄
(3) ”Εθνική Φωνή” Χανίων 15 Απριλίου 1977 αριθ. Φύλλου 3111 Έτος Κ΄
(4) ”Εθνική Φωνή” Χανίων 15 Απριλίου 1977 αριθ. Φύλλου 3111 Έτος Κ΄
(5) ”Εθνική Φωνή” Χανίων 14 Απριλίου 1977 αριθ. Φύλλου 3110 Έτος Κ΄.
