Βιότοπος – περιγραφή:
Η λατινική ονομασία της Μανταρινιάς είναι Citrusreticulate (Μανταρινιά η κοινή). Υπάρχουν ακόμη οι ποικιλίες CleopatraCitrusreshni, DancyCitrustangerine και SatumaCitrusunshiu, οι οποίες παράγουν για χάρη μας αυτό το καταπληκτικό φρούτο. Το μανταρίνι έχει διάφορες ονομασίες που αναφέρονται σε διασταυρώσεις ανάμεσα στη μανταρινιά και σε άλλο εσπεριδοειδές φυτό. Στην Ιαπωνία αναπτύσσεται η ποικιλία Satsuma. Η ποικιλία όμως που αρέσει περισσότερο είναι η Κλημεντίνες. Αυτή προήλθε από διασταύρωση που πρώτος εντόπισε στην Αλγερία ο μοναχός ClementRodier (1829 – 1904). Προφανώς ο μοναχός βάφτισε τα μανταρίνια αυτά κλημεντίνες από το μικρό του όνομα. Η ποικιλία tangor είναι διασταύρωση ανάμεσα σε πορτοκάλι και μανταρίνι, έχει πικρή σάρκα, πλούσια σε άρωμα. Η ποικιλία rangpur αποτελεί διασταύρωση μανταρινιών και λεμονιών.
Η μανταρινιά είναι μικρό δέντρο που φτάνει μέχρι τα 3 μέτρα και μερικές φορές είναι αγκαθωτό. Έχει λεπτούς κλάδους και φύλλα λαμπερά, αειθαλή λογχοειδούς σχήματος. Τα άνθη του δέντρου εμφανίζονται Μάρτιο και Απρίλιο, είναι λευκά, μικρά και ευώδη. Οι μέλισσες κάνουν πάρτι ανάμεσα στα κλαδιά της μανταρινιάς μαζεύοντας την γύρη από τους ανθούς. Τα φρούτα των περισσότερων ποικιλιών ωριμάζουν Νοέμβριο και Δεκέμβριο.
Ιστορικά στοιχεία:
Η καταγωγή του μανταρινιού καθώς και άλλων εσπεριδοειδών προέρχεται από την Ν.Α. πλευρά των Ιμαλαΐων. Στην Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία καλλιεργείται εδώ και 4.000 χρόνια. Στην Ιαπωνία η ποικιλία Satsumas καλλιεργείται εδώ και 400 χρόνια ενώ περίπου το 1800 μ.Χ. το πολύτιμο αυτό φρούτο έφτασε στην Ευρώπη. Το όνομα μανταρίνι προήλθε από τους μανδαρίνους, εξ’ αιτίας του χρώματος που είχαν τα ρούχα τους.
Στη χώρα μας ήρθε με τα πλοία του ναύαρχουΧέιδεν που συμμετείχαν στη ναυμαχία του Ναυαρίνου.
Συστατικά-χαρακτήρας:
Ο χαρακτήρας του καρπού είναι ξινός, πικρός και ελαφρώς ψυχρός. Περιέχει πτητικό έλαιο, βιταμίνες A,B και C, φλαβονοειδή, σίδηρο, γλυκόζη και πικρές ουσίες. Είναι πλούσιο σε μεταλλικά άλατα. Το μανταρίνι και οι παραλλαγές του (κλημεντίνες, satsuma, tangor) είναι όλες πλούσιες σε καροτινοειδή.
Ο χυμός του μανταρινιού είναι χωνευτικός, αντιτοξικός, αντιοξειδικός και αντιλοιμώδης.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Ανθίζει Μάρτιο και Απρίλιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα άνθη και οι καρποί του δέντρου. Ο αποξηραμένος φλοιός του ώριμου μανταρινιού έχει σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Συλλέγεται τον Χειμώνα και αποξηραίνεται στον ήλιο. Η γεύση του είναι πικρή και έντονα αρωματική. Τα άνθη μαζεύονται Μάρτιο, μόλις ανοίξουν για να προλάβουμε τις μέλισσες πριν ολοκληρώσουν το πάρτι τους ανάμεσα τους.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Ο ιατρός Τηλέμαχος Ευθυμιάδης (1908-1982) το θεωρούσε εξαιρετικά ωφέλιμο το μανταρίνι για όσους έπασχαν από έλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου. Συνιστούσε να αφήνουν το στομάχι του άδειο για 2-3 ημέρες και να κάνουν καθημερινά υποκλυσμό με χαμομήλι. Στη συνέχει να τρώνε 2-3 κιλά μανταρίνια καθημερινά για ένα 15μερο. Θεωρούσε επίσης την διατροφή με μανταρίνια ωφέλιμη σε όσους πάσχουν από αρθριτισμό, χρόνια διάρροια, κολίτιδα και διαβήτη. Συνιστούσε επίσης στη διάρκεια του τυφοειδούς πυρετού, της πλευρίτιδας, της οξείας βρογχίτιδας ως μόνη τροφή τον χυμό μανταρινιού.
Τα άλατα βρωμίου που περιέχει δικαιολογούν την ηρεμιστική δράση του βοτάνου. Η αποξηραμένη φλούδα του φρούτου, χρησιμοποιείται πολύ στην κινέζικη παραδοσιακή ιατρική.
Τα ισχυρά αιθέρια έλαια τα οποία εμπεριέχονται στον φλοιό του, έχουν την ιδιότητα να κινούν την ενέργεια του σώματος. Λόγω της ιδιότητας τους αυτής χρησιμοποιούνται ως πολύ αποτελεσματικά βότανα σε προβλήματα δυσπεψίας, αίσθημα φουσκώματος αμέσως μετά το γεύμα ή αν μετά τις πρώτες μπουκιές νοιώθουμε ναυτία και εμετό.
Συμβάλει στην μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Σύμφωνα με δύο ιαπωνικές μελέτες, οι οποίες είδαν το φως της δημοσιότητας το 2006, η κατανάλωση του φρούτου μειώνει σημαντικά την πιθανότητα να προσβληθεί κάποιος από καρκίνο του ήπατος, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά και διαβήτη.
Χρησιμοποιείται όταν υπάρχει αίσθημα βρασμού στο στήθος και παράγεται άφθονο, αραιό, υδαρές φλέμα γιατί βοηθά να αποβληθούν τα φλέματα από τους πνεύμονες. Ο φλοιός του μανταρινιού και γενικότερα τα εσπεριδοειδή συνήθως χορηγούνται μαζί με άλλα βότανα.
Το πορτοκάλι καθώς και τα άνθη των εσπεριδοειδών έχουν τις ίδιες ιδιότητες αλλά ηπιότερες.
Παρασκευή και δοσολογία:
Για τη δυσπεψία το παρασκευάζουμε ως αφέψημα, βράζοντας το για 10 λεπτά. Η δοσολογία είναι 6-9 γραμμάρια την ημέρα.
Προφυλάξεις:
Δεν υπάρχουν παρενέργειες αν τα καταναλώσουμε φυσιολογικά. Να τηρούμε όμως το ρητό «παν μέτρον άριστον». Μην ξεχνάμε ότι ο φλοιός του έχει ισχυρά αιθέρια έλαια και καλύτερα να καταναλώνεται προσεκτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Υ.Σ.
Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
