Με την παρουσίαση του θαυμάσιου ντοκιμαντέρ των Νεοζηλανδών σκηνοθετών M. Havas και J. Azahaga στο Πολιτιστικό, μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τους Μαορί τους Νεοζηλανδούς αυτόχθονες που πολέμησαν ηρωικά στη Μάχη της Κρήτης.
Είναι αναγνωρισμένο πως οι πλέον σκληροί μαχητές σε αυτήν ήταν οι Μαορί και γι’ αυτό υπέστησαν και τις μεγαλύτερες αναλογικά απώλειες. Λαός Πολυνησιακός σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα έφθασαν στη Νέα Ζηλανδία από τα νησιά Κουκ περί το 800 μ.X. Στα τέλη του 20ου αιώνα αποτελούσαν το 9% του πληθυσμού της χωράς. Από τον 19ο αιώνα ξεκίνησαν οι αγώνες τους για ισοπολιτεία με τους λευκούς Νεοζηλανδούς. Παρά τη βελτίωση της νομοθεσίας της χωράς οι Μαορί παρέμεναν στο περιθώριο και μόλις τα τελευταία χρονιά βελτιώθηκε αισθητά η κατάστασή τους.
Πριν από 20 χρονιά διέθεταν 4 έδρες στις 95 στην διακυβέρνηση της χωράς. Τώρα ίσως είναι καλύτερα. Διατηρούν αξιοθαύμαστα πολλά από τα έθιμα και τις συνήθειες τους και ιδίως τις παραδοσιακές τέχνες όπως η ξυλογλυπτική, το τατουάζ κ.λπ. Σαν πολεμική φυλή είχαν ορισμένες συνήθειες που Βρετανός συγγραφέας βιβλίου για τη Μάχη της Κρήτης αναφέρει ότι στην μάχη αυτή σαν πολεμική φυλή, όπως συνήθιζαν οι πρόγονοί τους, σε κάποιες περιπτώσεις έφτιαξαν είδος περιδέραιου από αυτιά και μύτες του εχθρού και οι Γερμανοί μη γνωρίζοντας τα έθιμά τους νόμιζαν ότι αυτό έγινε από Κρητικούς και γι’ αυτό φέρθηκαν τόσο βάρβαρα τις πρώτες ημέρες με εκτελέσεις, πράγμα που σε όλο το διάστημά της κατοχής έπρατταν, χωρίς να φταίνε οι Μαορί. Δεν γνωρίζω αν είναι έτσι.
Πριν ένα χρόνο είχα αναφερθεί στα “Χ.Ν.” για τη Χανιώτισσα Μαορί την Κατίνα από την Σκλαβοπούλα Σέλινου που μετά τον πόλεμό επέστρεψε ο στρατιώτης Ντεντ Νέιθαν που η οικογένεια της τον είχε κρύψει για ένα διάστημά και την παντρεύτηκε και η Κατίνα έζησε πλέον σαν Μαορί με τα έθιμά τους. Και σε αυτή την περίπτωση αναφέρθηκε το ντοκιμαντέρ.
Οσοι Νεοζηλανδοί επέζησαν από τη Μάχη της Κρήτης και διέφυγαν είχαν φοβέρες απώλειες μετά την απόβαση στην Ιταλία και συγκεκριμένα στη Μάχη του Μόντε Κασσίνο. Ενα ύψωμα με ένα Μοναστήρι επάνω που έκλεινε τον δρόμο για τη Ρώμη και που οι Γερμανοί αντιστάθηκαν για περισσότερο από τρεις μήνες. Οι σύμμαχοι απώλεσαν 13.000 άνδρες και οι Γερμανοί πολύ περισσοτέρους. Χαρακτηριστικό της σκληρότητας της μάχης αναφέρεται ότι μόνο την 15η Μαρτίου 1944 ερίφθησαν κατά του Μόντε Κασσίνο 1.000 τόνοι βομβών και 1.200 τόνοι οβίδες, από 2.000 κανόνια.
