«Το Butoh για εµένα µια διαρκής αναζήτηση αλλά και κάτι που παραµένει αινιγµατικό, διατηρώντας το ενδιαφέρον µου γι’ αυτό. Νιώθω επίσης ότι µετά από 2 δεκαετίες ενασχόλησης µε αυτό, πλέον έχει γίνει αναγκαιότητα, λόγος ύπαρξης για εµένα. Ο λόγος που ξυπνάω το πρωί». Η χορεύτρια – χορογράφος Μαρία Μαλαξιανάκη µιλάει στις “διαδροµές” λίγο πριν παρουσιάσει στο κτήριο iP12House µια χορογραφία δωµατίου. Ως σκηνή θα χρησιµοποιηθεί ένα δωµάτιο του ιστορικού αυτού κτηρίου, που βρίσκεται επί της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου και αποτέλεσε, µεταξύ άλλων, την οικία και το ιατρείο του γνωστού γιατρού, κοινωνικού αγωνιστή, λογοτέχνη και ποιητή Κώστα Χιωτάκη. Μαζί της µιλήσαµε για την ιδιαίτερη αυτή ιδέα που είχε µαζί µε την Αλίκη Χιωτάκη, για πτυχές του Butoh, αλλά και την υπαρξιακή της σχέση µε τον χορό.
Τι θα παρουσιάσετε στο iP12House;
Μια παράσταση Butoh. Όταν είδα τον χώρο αµέσως σκεφτήκαµε ότι µπορεί να γίνει µια χορογραφία δωµατίου, όπου είτε το κοινό θα µε ακολουθεί µέσα στα δωµάτια είτε θα επιλέξουµε ένα δωµάτιο για την παράσταση. ∆ιάλεξα το δεύτερο γιατί το πρώτο θα ήταν κάπως δύσκολο…
Ο χορός Butoh από µόνος του είναι κάτι διαφορετικό…
Έχει µια άλλη αισθητική, µια άλλη προσέγγιση του ωραίου. Το ωραίο στο Butoh µπορεί να βρίσκεται ακόµα και στην αποσύνθεση ή την καταστροφή. Τον χορό έχουµε µάθει να τον αντιλαµβανόµαστε ως κάτι που αναδεικνύει την οµορφιά του σώµατος. Όµως αυτή η οµορφιά µπορεί να βρίσκεται και στο γκροτέσκο κατά τον Tatsumi Hijikata, ο οποίος ήταν ο γεννήτορας του Butoh. Σαφώς, στην ιστορία του Butoh έχει µείνει και ο Kazuo Ohno, που ήταν πολύ σπουδαίος, όµως εκείνος συνάντησε τον Hijikata. Και οι δύο, πάντως, ερευνούσαν ο καθένας τον χορό του.
Η παράσταση θα µπορούσε να περιγραφεί κι ως µια συνοµιλία µε τον χώρο που περιέχει το στοιχείο του αυτοσχεδιασµού;
Υπάρχει µια δοµή στην παράσταση, κάποια συγκεκριµένα ίχνη, αλλά πάνω σε αυτό το πλαίσιο θα αυτοσχεδιάσω. Στο Butoh δεν προετοιµάζεις κάτι, το τελειοποιείς και το φέρνεις µετά κάπου και το παρουσιάζεις. Ο χορευτής Butoh διαρκώς αναπτύσσεται και καµιά φορά µεταλλάσσεται. Από εκεί και πέρα, ο χώρος έδωσε το έναυσµα για αυτή την παράσταση κι εποµένως όλα τα στοιχεία του, από τα έπιπλα έως την ενέργεια και την ιστορία του, είναι µέρος της παράστασης.
Κάνει ένα κοντράστ να χορεύει κάποιος Butoh, µια ιαπωνική και εκ γενετής αντισυµβατική µορφή τέχνης, σε ένα αστικό σπίτι των Χανίων. Εσείς πώς το αισθάνεστε αυτό;
Αυτή η παράσταση, επειδή ακριβώς γίνεται σε αυτό το σπίτι, µού προκαλεί έναν ιδιαίτερο ενθουσιασµό. Για εµένα αυτό το σπίτι είναι σαν ένα ιστορικό αρχείο. Έχει µεγάλο παρελθόν, από τα αντικείµενά του µέχρι τους ανθρώπους που έζησαν εδώ. Η Αλίκη µου µίλησε για την ιστορία αυτή. Θα έλεγα ότι µετά από όλα αυτά αισθάνοµαι γι’ αυτόν τον χώρο µία τρυφερότητα. Ίσως επειδή είναι σπίτι, δηλαδή ένας χώρος ζεστός, αλλά ήταν και ιατρείο, δηλαδή ένας χώρος θεραπείας. Όλα αυτά τα στοιχεία συντελούν στο να δηµιουργήσω την ιστορία που θα παρουσιάσω επί σκηνής. Από εκεί και πέρα, το πρόσωπο του χορευτή στην παράσταση είναι ανώνυµο. Το µόνο που δηλώνεται είναι ότι είναι θηλυκού γένους. Στο Butoh άλλωστε η οδηγία είναι ότι είσαι ανώνυµος ώστε να µπορείς να ενσαρκώσεις κάτι άλλο. Σαν ένας καλός ηθοποιός.
Αυτή η ανωνυµία δηλώνει και µια οικουµενικότητα; ∆ηλαδή είσαι ο “κανένας” άρα είσαι ο οποιοσδήποτε;
Ναι, ο Hijikata καλούσε τους χορευτές να γίνουν “άδειο δοχείο” ώστε τη στιγµή που χορεύουν να αναδυθεί κάτι που µπορεί να εκπλήξει ακόµα και τους ίδιους. Άλλωστε, υπάρχει και το υποσυνείδητο, υπάρχει ακόµα και η κυτταρική µνήµη…
Όλο αυτό µοιάζει µια µία υπαρξιακή αναζήτηση…
Ο χορευτής του Butoh οδηγείται αναγκαστικά εκεί. Πολλοί λένε ότι ο χορευτής πρέπει να βγει από τον εαυτό του. ∆εν είναι έτσι. Πρέπει να µπεις µέσα σου για να µπορέσεις να “ζωγραφίσεις” µε τον χορό σου εικόνες από τα τοπία που περιέχεις. Μέσα µας, όµως, κουβαλάµε και πράγµατα που µπορεί να µην θέλουµε. Ίσως γι΄ αυτό και το Butoh θεωρείται ότι φέρει µια φιλοσοφία αλλά κι ότι είναι θεραπευτικό. Όλες οι τέχνες, βέβαια, είναι θεραπευτικές αλλά ίσως το Butoh ένα παραπάνω.
Εσείς πώς βιώνετε αυτή τη σχέση µε τον χορό Butoh;
Είναι µια διαρκής αναζήτηση αλλά και κάτι που παραµένει αινιγµατικό, διατηρώντας το ενδιαφέρον µου γι’ αυτό. Νιώθω επίσης ότι µετά από 2 δεκαετίες ενασχόλησης µε αυτό, πλέον έχει γίνει αναγκαιότητα, λόγος ύπαρξης για εµένα. Ο λόγος που ξυπνάω το πρωί.
– Η δυτική κοινωνία νιώθω ότι πορεύεται τελείως κόντρα µε το σώµα κι οτιδήποτε έχει να κάνει µε αυτό. Το αντιµετωπίζει εχθρικά. Πώς αισθάνεστε εσείς ως χορεύτρια στην εποχή µας;
Έτσι είναι για την κοινωνία και την εποχή µας που λέτε. Εγώ όµως διάλεξα να ζω µε το σώµα µου κι αυτό µου έχει αποκαλύψει πάρα πολλά. Για παράδειγµα θεωρώ ότι το σώµα δεν αρρωσταίνει από τη φύση του, αλλά αρρωσταίνει όταν βγαίνει από τη φύση του. Και δυστυχώς ζούµε έξω από τη φύση. Θεωρώ επίσης ότι ο µέσα από τον χορό και συγκεκριµένα το Butoh µπορούµε να έρθουµε ξανά σε επαφή µε το σώµα µας. Και µε έναν τρόπο που δεν έχει πόνο, γιατί το Butoh δεν είναι µπαλέτο για να εξαναγκάζει το σώµα σε συγκεκριµένες κινήσεις. Το Butoh είναι ατοµικός χορός, ο καθένας ανακαλύπτει τα εσωτερικά του τοπία. Το ό,τι δεν έχει πόνο δεν σηµαίνει βέβαια ότι δεν έχει δουλειά. Έχει πολύ δουλειά.
Η παράσταση
Η χορογραφία δωµατίου µε τίτλο “ΑΙΛΚΙ” της χορεύτριας και χορογράφου Butoh Μαρίας Μαλαξιανάκη, παρουσιάζεται στο iP12House (Ηρώων Πολυτεχνείου 12) Σάββατο 15, αύριο και Κυριακή 16 καθώς και 22 – 23 Φεβρουαρίου, στις 20:00 µ.µ. ∆ιάρκεια παράστασης: 40’. Είσοδος:10 ευρώ.
Απαραίτητη η κράτηση θέσεων (τηλ.: 6974550144).
∆ράσεις έξω από τα καθιερωµένα
Μιλώντας στις “διαδροµές” η επιµελήτρια iP12House Αλίκη Χιωτάκη τόνισε ότι η ιδέα της χορογραφίας δωµατίου, γεννήθηκε µέσα από µια κουβέντα που έκανε µε τη Μαρία Μαλαξιανάκη όταν την κάλεσε στον χώρο. «Η ιδέα είναι η παράσταση να παρουσιαστεί σε ένα µικρό δωµάτιο κατά αντιστοιχία µε τις παραστάσεις µουσικής δωµατίου, που παλαιότερα παρουσιάζονταν σε αστικά σπίτια και σαλόνια», σηµείωσε και πρόσθεσε ότι τόσο το Butoh όσο και η Μαρία ως χορογράφος και χορεύτρια, “κουµπώνουν” ιδανικά µε την “ανοιχτή” προσέγγιση προς τις τέχνες που χαρακτηρίζει το iP12House.
«Η ιστορία ούτως ή άλλως του iP12House και λόγω των ανθρώπων που έχουν συνδεθεί µε αυτό, δεν ήταν ποτέ συµβατική. Πιστεύω, όµως, πως και η τέχνη γενικότερα, είτε είναι χορός, είτε εικαστικά κ.λπ., πρέπει να είναι “ανοιχτή” και αντισυµβατική», τόνισε η Αλίκη Χιωτάκη, ενώ χαρακτήρισε δυνατή και ενδιαφέρουσα αντίθεση το γεγονός ότι θα παρουσιαστεί ένα είδος τέχνης avant garde σε ένα αστικό σπίτι: «Με ενδιαφέρει σε έναν “στιβαρό” χώρο, όπως αυτό το σπίτι, να τού προσδώσεις, όχι µία καινούρια ταυτότητα γιατί η έννοια της ταυτότητας έχει µια ροή, αλλά µία καινούρια “κατάσταση”. Αυτή είναι και µια γενικότερη επιθυµία µου για τον χώρο. Να φιλοξενούµε καταστάσεις που είναι “ανοιχτές” κι έξω από τα καθιερωµένα. Να δώσουµε µία νέα πνοή και µια νέα δυναµική στην κατάσταση του κτηρίου».
