Σταγόνες Χανιώτικης Ιστορίας
Είναι γνωστό ότι στα Χανιά έρχονταν αθηναϊκοί και ευρωπαϊκοί θίασοι ήδη από τη δεκαετία του 1880. Μετά την θεατρική ακμή της περιόδου της Κρητικής Πολιτείας (1898-1913) οι δεκαετίες που ακολούθησαν συνέχισαν σχεδόν την ίδια πορεία, με λιγότερες όμως σημαντικές παραστάσεις. Δυο αξιοσημείωτα θεατρικά γεγονότα για την πόλη ήταν η παρουσία της Μαρίκας Κοτοπούλη και της Κυβέλης Αδριανού με τους θιάσους τους στα Χανιά.
Η Μαρίκα Κοτοπούλη (1887-1954) και η Κυβέλη Αδριανού (1887-1978) ήταν οι κορυφαίες θεατρικές ηθοποιοί της Ελλάδας κατά την περίοδο 1910-1930. Η Μαρίκα Κοτοπούλη είχε δικό της θέατρο (θέατρο «Μαρίκα Κοτοπούλη») και δικό της θεατρικό θίασο στην Αθήνα από το 1912. Ανέβαζε έργα των Σαίξπηρ (π.χ. Οθέλλο), Χάουπτμαν, Αισχύλου (π.χ. Ηλέκτρα), καθώς και Ελλήνων συγγραφέων, όπως ο Βερναδάκης. Η Κοτοπούλη ήρθε για περιοδεία στην Κρήτη με τον θίασό της στο τέλος του 1914 έως τις αρχές του 1915. Εμφανίστηκε πρώτα στο Ηράκλειο και στο τέλος του Ιανουαρίου 1915 στα Χανιά. Χαρακτηριστική είναι η διαφημιστική καταχώρηση στη χανιώτικη εφημερίδα «Ανεξάρτητος» στις 17/1/1915:
Ο θίασος παρέμεινε πολλές ημέρες στην πόλη και έδωσε τις παραστάσεις στην αίθουσα του «Χρυσοστόμου». Το ρεπερτόριο περιελάμβανε αρχαίες ελληνικές τραγωδίες (Ηλέκτρα, Εκάβη, Μήδεια, κ.λπ.), δράματα και κωμωδίες από Έλληνες και Ευρωπαίους δημιουργούς, καθώς και επιθεωρήσεις ορισμένες από τις οποίες είχαν παιχτεί στα Παναθήναια το 1913 και 1914. Δυστυχώς, δεν σώζονται σχόλια για τις παραστάσεις στον τοπικό Τύπο.
Η Κυβέλη Αδριανού (σύζυγος του μετέπειτα πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου), η οποία είχε συνεργαστεί με τον Χρηστομάνο στη Νέα Σκηνή (1901-1906) και στη συνέχεια με τον Γρηγόριο Ξενόπουλο (1908-1925), ήρθε στα Χανιά και στο Ηράκλειο με τον θίασό της 13 χρόνια αργότερα (11/12/1928 «Κήρυξ»), αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές για τις παραστάσεις της: «Από τας εσπέρας του Σαββάτου ήρχισε τας παραστάσεις του εις τον «Χρυσόστομον» ο Θίασος της κ. Κυβέλης Αδριανού. Ο αρτιότατα κατηρτισμένος ούτος Θίασος -αληθινό Καλλιτεχνικό Συγκρότημα- εχάρισεν εις τα Χανιά δυο βραδιές πραγματικής καλλιτεχνικής απολαύσεως. Η κ. Κυβέλη δια την οποίαν ο «Κήρυξ», τουλάχιστον, δεν τολμά να εκφέρει κρίσεις, έχει κυριολεκτικώς μαγεύσει τους ακροατάς της[…]» Η εφημερίδα έχει πρωτοσέλιδο αφιέρωμα με φωτογραφία της Κυβέλης, την οποία χαρακτηρίζει «διαπρεπή καλλιτέχνιδα και εκλεκτή πολίτιδα της Ελληνική Δημοκρατίας». Αξιοσημείωτο είναι ότι από το 1932 έως το 1934 τα δυο «ιερά τέρατα» του θεάτρου (Κοτοπούλη και Αδριανού) συνεργάστηκαν για να αντιμετωπίσουν το νεοϊδρυθέν Εθνικό Θέατρο.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερή η πολιτισμική ώσμωση της πρωτεύουσας Αθήνας με την πόλη των Χανίων και την Κρήτη γενικότερα.
Πηγές
https://www.sansimera.gr/biographies/1614, 9/9/2019
https://www.sansimera.gr/biographies/161, 9/9/2019
* Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
