Το τραγικό γεγονός του Αφανισμού του χωριού μας και της λεηλασίας του από τον τακτικό Γερμανικό Στρατό Κατοχής περιγράφονται με τον καλύτερο τρόπο στο ποίημα του συγχωριανού μου δασκάλου Ελευθέριου Αντωνίου Κούμη.
Σύντομο Ιστορικό
Στις 28/08/1944 μεγάλη δύναμη του τακτικού Γερμανικού Στρατού πραγματοποίησε εκκαθαριστική επιχείρηση στην ορεινή Κίσσαμο από Κακόπετρο μέχρι Μαλάθυρο λεηλατώντας καίγοντας, βασανίζοντας τους κατοίκους , άνδρες – γυναίκες και παιδιά και τις απογευματινές ώρες της 28ης εκτέλεσαν τους 61 Μαλαθυριανούς και τους κατοίκους του Μαρτυρικού Κακοπέτρου. Σκοπός των εκτελέσεων ήταν η τρομοκράτηση του πληθυσμού που ενεργά μετείχε στην αντίσταση και γιατί σ’ αυτήν την Γεωγραφική Περιοχή είχαν δεχθεί το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου το 1944, ισχυρά πλήγματα με πολλούς νεκρούς Γερμανούς και Πολεμικού Ναυτικού από τμήματα της V Μεραρχίας του ΕΛΑΣ στις μάχες στον Άναβο και στην σύραγγα Τοπολιών. Ειδικά στην Μαλάθυρο δρούσε και το Αγγλικό φυλάκιο κατασκοπείας και δολιοφθοράς υπό τον λοχαγό και ήρωα της Αντιστάσεως Μανώλη Μπίμπλη με ασύρματο που μετέδιδε σημαντικές πληροφορίες και υπήρχαν και αποθήκες πυρομαχικών. Το μεγαλείο των ηρώων της Μαλαθύρου ήταν ότι κανείς δεν πρόδωσε την ύπαρξη του παρά τα βασανιστήρια. Το ολοκαύτωμα της Μαλαθύρου με 61 νεκρούς από 13 ετών και άνω θεωρείται το μεγαλύτερο στην Κρήτη σε σχέση με τον πληθυσμό της Κοινότητας Μαλαθύρου αφού εκτελέστηκε το 85% του ανδρικού πληθυσμού .
Δικό μας χρέος.
Υπέρτατο χρέος όλων εμάς των απογόνων της Δρακογενιάς της Εθνικής μας Αντιστάσεως είναι να διατηρήσουμε αναξίωτα τα διδάγματα της, να μην γίνουμε παραχαρακτήρες των Ιστορικών γεγονότων και να καταδικάζουμε τον φασισμό σε όλες του τις μορφές. Χρέος μας ακόμα είναι να απαιτούμε να πληρώσουν οι ένοχοι των εγκλημάτων του προηγούμενου πολέμου, αποδίδοντας στη χώρα μας αυτά που προβλέπονται από τις Διεθνείς συνθήκες και έχουν προσδιοριστεί και από την Βουλή των Ελλήνων. Ίσως αυτό να αποτελέσει παράδειγμα και να συγκρατήσει όσους ετοιμάζουν τον επόμενο και να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι έχουν προσδιοριστεί και από την Βουλή των Ελλήνων. Ίσως αυτό να αποτελέσει παράδειγμα και να συγκρατήσει όσους ετοιμάζουν τον επόμενο και να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι οι ζημιές , οι καταστροφές, οι θάνατοι, τα μαρτύρια που υπέστη ο πληθυσμός μιας χώρας εξαιτίας των ενεργειών μιας άλλης χώρας – είναι θέμα εθνικό, στην πιο απόλυτη έννοια της λέξης. Αφορά, δηλαδή το εθνικό σύνολο, δεν είναι θέμα ούτε ατόμων, ούτε συλλογικοτήτων. Το εθνικό σύνολο το εκφράζει η εκάστοτε κυβέρνηση, η πολιτική ηγεσία, η οποία μπορεί και μιλά στο όνομα του όλου. Το ίδιο ισχύει και για την απέναντι πλευρά. Αυτού του είδους τα θέματα λύνονται από συμφωνίες , μεταξύ κυβερνήσεων, πολιτικών ηγεσιών. Είναι διπλωματικά, πολιτικά ζητήματα. Όλα τα υπόλοιπα πεδία διεκδίκησης, το δικαστικό – νομικό, το κινηματικό, το ηθικό, αν θέλετε, το πνευματικό – επιστημονικό , υποβοηθούν, προετοιμάζουν, προσανατολίζουν και προωθούν το αποφασιστικό (το πραγματικό/ουσιαστικό) βήμα : την κυβερνητική παρέμβαση . Από μόνα τους – χωρίς το τελευταίο – είναι ως μη γενόμενα.
Η ΑΠΟΦΡΑΔΑ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ
Ήτανε 28 Αύγουστος καλοκαίρι που μπήκε
στη Μαλάθυρο του γερμανού τ΄ασκέρι.
Πρώτα εκυκλώσαν το χωριό όλο απου γύρου γύρου
να μην μπορούν οι χωριανοί απού ποθές να φύγουν.
Κάνανε την επίθεση και μες στα σπίθια μπαίνουν,
άνδρες γυναίκες και παιδιά αιχμάλωτους τα παίρνουν
Στα πατητήρια του χωριού και στο σχολειό τσι πάνε
κι άρχισε το μαρτύριο μα εκείνοι δε λυγάνε.
63 μαζώξανε άνδρες και τσ΄ανακρίνουν που΄ναι οι
εγγλέζοι κι οπλισμός μα εκείνοι δεν προδίνουν
Που είναι το φυλάκιο και πού ναι οι παρτιζάνοι
ούλοι κατέχουν να τους πουν μα ουτένας δεν το κάνει.
Λυσσιούναι τότε οι Γερμανοί τσι βρίζουν τσι χτυπούνε κι ότι θα τσ
εκτελέσουνε ούλους τους απειλούνε.
Ούλη τη μέρα ανάκριση οι σκύλοι τονε κάνουν
μα από τους Μαλαθυριανούς λέξη δεν τονε βγάνουν.
Όση ώρα τσ ανακρίνανε άλλοι στα σπίθια μπαίνουν
κι ότι έβρισκαν πολύτιμο για λάφυρα τα παίρνουν.
Επήρανε κοσμήματα κι άδειασαν τα πιθάρια
και φόρτωσαν απ΄τσι κλεψιές 82 μουλάρια.
Η ώρα επέρνα δύσκολα μαρτύρια και τρόμος
και τώρα θα ξεκίναγε του γολγοθά ο δρόμος.
Αφού δεν καταφέρανε κανείς να μαρτυρήσει
οι σφαίρες οι ναζιστικές θα δίνανε τη λύση.
Σε φάλαγγα τσι βάλανε και μ΄όπλα τσ΄οδηγούνε
προπατηχτοί απ΄το χωριό να απομακρυνθούνε.
Για την Αγυιά τους λέγανε ότι θα τους επάνε
μα όλοι διαισθάνονταν ο θάνατος κοντά ναι.
Απ΄τη μεριά του Φαραγγιού Μάκρωνα και Βουλγάρω
τσι οδηγούνε οι Γερμανοί για τις αυλές του Χάρο.
Σαν έφταναν στον ποταμό στου φαραγγιού τον πάτο
τέσσερις απ΄τη φάλαγγα φύγαν και σπάσαν κάτω.
Γυρεύανε το λυτρωμό στσι λευτεριάς τσ΄αγκάλες
μα πρώτους τσι σκοτώσανε των Γερμανών οι μπάλες.
Οι άλλοι συνεχίζανε δρόμο προς τη θυσία
και όλους τους κυρίευσε φόβος και αγωνία.
Το τέλος ήτανε κοντά ήτανε βέβαιοι όλοι
πως μ΄αίμα θα ποτίζανε του χάρο το περβόλι.
Στο τέλειωμα του φαραγγιού είχαν τα πολυβόλα
αριστερά και δεξιά κι εκεί τελειώσαν όλα.
Τα παλικάρια πέφτανε άψυχα ένα ένα
κι ένας σωρός εμείνανε αιματοκυλισμένα.
Δώσανε και χαριστικές βολές εις τον καθένα
κι ότι πολύτιμο είχανε τα πήραν ένα ένα.
Οι μπαλωτές π΄ακούστηκαν απ΄του φαραγγιού την μπαντα
δώσαν στις Μαλαθυριανές τα θλιβερά μαντάτα.
Κραυγές γεμίσαν το χωριό κλαίνε μοιρολογούνε.
γιατί εκαταλάβανε ότι τους εκτελούνε.
Για το φαράγγι τρέξανε να βρουν τα παλικάρια
μα βρήκανε ένα σωρό μ΄αγνώριστα κουφάρια.
θρήνους γεμίζει η λαγκαδιά κλάμα και μοιρολόγια
στιγμές που είναι δύσκολο να περιγράψουν λόγια.
Ένας μονάχα γλίτωσε μέσα στους σκοτωμένους
3 σφαίρες είχε στο κορμί βαριά τραυματισμένος.
Με τρόπο θαυματουργικό γλίτωσε η ζωή του
γι αυτό στα ράσα έντυσε ύστερα το κορμί του.
Να μνημονεύει για πολλά χρόνια τα παλικάρια
που γίνανε στης λευτεριάς το κάστρο τα λιθάρια.
Με τα μουλάρια φόρτωσαν τ΄αψυχα σώματα τους
για να τα πάνε στο χωριό μέσα στα μνήματα τους.
Όσες δεν εμπορέσανε στον τόπο αυτό τους θάβουν
και κάθε μέρα πιένανε θυμίαμα να ανάβουν.
Άλλη έχασε τον άνδρα της, άλλη τον αδερφό της
τους γιούς ,πατέρα, συγγενείς Χριστέ μου τον καημό της.
Δύσκολα χρόνια πέρασαν γυναίκες τ΄αναστήσαν
τση Μαλαθύρου το χωριό και το ξαναγεννήσαν.
Μέγα μνημείο φτιάξανε και βάλαν τα οστά τους
και γράφει τσ ήλικίες τους και τα ονόματα τους.
Για να μαθαίνει όποιος περνά κι εκείνος που διαβαίνει
πως το δεντρό τση λευτεριάς με αίμα ανθεί και δένει.
Χαιρομαι ιδιαίτερα που μερικοί μας θυμίζουνε αλλά βοηθούν και άλλους να μάθουνε την Ιστορια αυτού του τόπου Μπραβο!!