Πολύχρωμη, πολυπολιτισμική και γεμάτη αντιθέσεις, η Μασσαλία είναι ένας προορισμός που μπορεί να σε κερδίσει με την πρώτη εντύπωση -αυτήν του υπέροχου λιμανιού, της παλιάς πόλης και των σύγχρονων παρεμβάσεων- και να σε χάσει με τη δεύτερη – λόγω της αυξημένης μετανάστευσης, της φτώχιας και της εγκληματικότητας, που αποτελούν και τη στερεότυπη όψη της πόλης.
Μία από τις πολλές κρυφές ομορφιές της Μασσαλίας, ένα λιμανάκι κρυμμένο πίσω από τη γέφυρα του παραλιακού δρόμου.
Εκπροσωπώντας το Μουσείο Τυπογραφίας, στις αρχές του Απρίλη βρεθήκαμε στη Μασσαλία με μία ομάδα ανθρώπων από την Κρήτη και την Αθήνα που ασχολούνται με τον πολιτισμό και την ανάπτυξη. Στόχος μας, η διερεύνηση των καλών πρακτικών που ακολούθησε η Μασσαλία τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά το 2013 που ήταν πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, ώστε να πετάξει από πάνω της τη ρετσινιά του κακόφημου λιμανιού και να αναδειχτεί ως ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον τουριστικός προορισμός.
Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του καινοτόμου προγράμματος του Γαλλικού Ινστιτούτου με τίτλο “Ενας αιρετός – ένας καλλιτέχνης” και συντονίστηκε από την Muriel Piquet-Viaux, μορφωτική ακόλουθο της Γαλλικής Πρεσβείας στην Ελλάδα και τον Δημήτρη Μιχελογιάννη, εντεταλμένο περιφερειακό σύμβουλο Κρήτης σε θέματα Ανάπτυξης.
Το πρόγραμμα εντάσσεται στο πλαίσιο του τριετούς πρωτοκόλλου συνεργασίας Περιφέρειας Κρήτης – Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος με αντικείμενο τον πολιτισμό ως εργαλείο για τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη
Στην καρδιά του παλιού λιμανιού βρίσκεται το “Εθνικό Θέατρο” της Μασσαλίας, το La Criée, η παλιά ψαραγορά της πόλης, από την οποία εμπνεύστηκε ο αρχιτέκτονας Δρανδάκης στις αρχές του 20ου αιώνα την Αγορά των Χανίων.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η ιστορία της Μασσαλίας ξεκινάει γύρω στο 600 π.Χ., όταν αρχαίοι Φωκαείς ξεκίνησαν από την Ιωνία της Μικράς Ασίας για να ιδρύσουν μία νέα ελληνική αποικία. Η πόλη εξελίχθηκε σύντομα σε μεγάλη εμπορική αποικία και ήταν η πρώτη πόλη – κράτος της αρχαίας Ελλάδας στο σημερινό πια Γαλλικό έδαφος.
Η Μασσαλία ήταν το εμπορικό κέντρο διανομής κρασιού και σκλάβων μεταξύ των Γαλατών και των Ρωμαίων ως το 49 π.Χ., οπότε έχασε την ανεξαρτησία της μετά την κατάληψη της πόλης από τον Ιούλιο Καίσαρα.
Τα ίχνη της παλιάς ελληνικής πόλης χάθηκαν, αφού αντικαταστάθηκαν από τον πιο σύγχρονο Ρωμαϊκό οικισμό.
Κατά τον Μεσαίωνα, μετά την πτώση της Ρώμης, η Μασσαλία έπεσε διαδοχικά στα χέρια Βησιγότθων, Οστρογότθων και Φράγκων. Ο Καρλομάγνος της έδωσε ιδιαίτερη σημασία, μετατρέποντας την στο σημαντικότερο εμπορικό κέντρο της αυτοκρατορίας του. Στα μέσα του 14ου αιώνα η βουβωνική πανώλη σάρωσε την Ευρώπη και η πόλη ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της επιδημίας, χάνοντας περισσότερους από τους μισούς κατοίκους της (περίπου 50 χιλιάδες). Μάλιστα, υποστηρίζεται ότι το λιμάνι της Μασσαλίας ήταν το σημείο εισόδου της πανούκλας στην Ευρώπη.
Στα επόμενα εκατό χρόνια η πόλη κατόρθωσε να ανακάμψει και να αποκτήσει σταδιακά τις εντυπωσιακές αμυντικές οχυρώσεις που μέχρι σήμερα την χαρακτηρίζουν, τα φρούρια του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Νικολάου. Μια δεύτερη επιδημία πανώλης συντάραξε την περιοχή το 1720 και κόστισε την ζωή σε 100.000 ανθρώπους.
Vive la Revolution!
Η Μασσαλία ενσωματώθηκε στο Γαλλικό βασίλειο το 1481, ωστόσο ο επαναστατικός χαρακτήρας των Μασσαλών τους έκανε επιρρεπείς στις εξεγέρσεις, όταν θεωρούσαν ότι ο βασιλιάς περιόριζε τις ελευθερίες τους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, ότι τα κανόνια του φρουρίου του Αγίου Νικολάου -που χτίστηκε μετά από εντολή του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΔ’ στα μέσα του 17ου αιώνα- στοχεύουν προς τις οχυρώσεις του Αγίου Ιωάννη και την παλιά πόλη, για να υπενθυμίζουν στους ανυπόταχτους Μασσαλούς τη δύναμη της κεντρικής εξουσίας.
Ο επαναστατικός χαρακτήρας των Μασσαλών αναδείχτηκε και κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, την οποία υποδέχτηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό, στέλνοντας πολλούς στρατιώτες στο Παρίσι. Δεν είναι επίσης τυχαίο, άλλωστε, ότι ο εθνικός ύμνος της Γαλλίας είναι η Μασσαλιώτιδα (La Marseilleise) και προέρχεται από τα εμβατήρια που τραγουδούσαν οι Μασσαλοί εθελοντές στους δρόμους του επαναστατημένου Παρισιού.
Αρχιτεκτονικό ορόσημο της ανοικοδόμησης της Μασσαλίας, το 18ώροφο κτίσμα “Unité d’ Habitation” του αρχιτέκτονα Le Corbusier.
Από την ισοπέδωση στην ανοικοδόμηση
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ισοπεδώθηκε πάνω από το ένα τρίτο της πόλης από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών και των Ιταλών και ανοικοδομήθηκε κατά τη δεκαετία του ’50. Αρχιτεκτονικό ορόσημο της εποχής της ανοικοδόμησης της Μασσαλίας αποτελεί το 18ώροφο κτίσμα “Unité d’Habitation” του αρχιτέκτονα Le Corbusier, ένα σύμπλεγμα 337 διαμερισμάτων που μπορούσαν φιλοξενήσουν μέχρι και 1600 κατοίκους, με μία πολυχρηστική ταράτσα αλλά και πολλές δραστηριότητες, όπως καταστήματα, σχολεία κ.α., προσφέροντας στέγη στους πληγέντες από τους βομβαρδισμούς και δίνοντας λύση… καθ’ ύψος, σε έναν πολύ πυκνό αστικό ιστό.
Φανταστείτε μια πεζογέφυρα που θα συνδέει την οδό Πειραιώς με την παλιά πόλη…
Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
Το λιμάνι της Μασσαλίας είναι το μεγαλύτερο της Γαλλίας και από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου, αποτέλεσε δε το σημείο υποδοχής εμπορευμάτων από όλο τον κόσμο κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας. Εκτός από τα εμπορεύματα, πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες άρχισαν να φτάνουν στη Μασσαλία μετά την ανεξαρτησία της Αλγερίας το 1962, καθιστώντας την το μεγαλύτερο κέντρο εισόδου μεταναστών στην Ευρώπη.
Οι περισσότεροι από αυτούς εγκαταστάθηκαν στο κέντρο της πόλης και όχι στις παρυφές της, όπως συνηθίζεται στις πόλεις που δέχονται μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα, με αποτέλεσμα να διαμορφώσει έναν πολύ ιδιαίτερο αστικό χαρακτήρα με το ένα τρίτο του πληθυσμού της να αποτελείται από μετανάστες, κυρίως Αραβες και Αφρικανούς.
Σήμερα, η πρωτεύουσα της Προβηγκίας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, μετά το Παρίσι. Τις τελευταίες δεκαετίες η πόλη προσπαθεί να αποτινάξει από πάνω της τη ρετσινιά του κακόφημου λιμανιού, όπου η βία και η φτώχια κυριαρχούσαν στα στενά σοκκάκια της παλιάς πόλης και μόνο καύχημα ήταν η διάσημη ποδοσφαιρική της ομάδα (Μαρσέιγ).
Καθοριστικός για την εξέλιξη της πόλης ήταν ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, το 2013, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιήθηκε η ανάπλαση του παραλιακού της μετώπου και μία ευρεία αστική ανασυγκρότηση που βάζει στον πυρήνα της τον πολυεθνικό χαρακτήρα της και τον πολιτισμό.
Το Μουσείο των Ευρωπαϊκών και Μεσογειακών Πολιτισμών (MuCEM)
Μακέτα που δείχνει το σύγχρονο κτήριο του MUCEM, τον προμαχώνα Saint Jean και τις πεζογέφυρες που συνδέουν τα κτήρια και την παλιά πόλη.
Χαρακτηριστικό δείγμα αυτού ακριβώς του προσανατολισμού της πόλης της Μασσαλίας είναι το Μουσείο των Ευρωπαϊκών και Μεσογειακών Πολιτισμών (MuCEM), το οποίο αποτελείται από δύο κτίσματα: το σύγχρονης αρχιτεκτονικής κατασκευής J4, όπου φιλοξενούνται οι κύριοι εκθεσιακοί χώροι του μουσείου, οι περιοδικές εκθέσεις, το 400 θέσεων αμφιθέατρο, πωλητήριο και καφέ, καθώς και ο προμαχώνας του Αγίου Ιωάννη (Fort Saint Jean) ο οποίος ανακαινίσθηκε πλήρως το 2013 για να αποτελέσει μέρος του μουσείου και πλέον φιλοξενεί διάφορες εκθέσεις, παρουσιάζει την ιστορία της πόλης και διαθέτει έναν εντυπωσιακό κήπο με κάθε λογής δέντρα, λουλούδια, βότανα της Μεσογείου και εστιατόριο/καφέ. Η θέα προς το παλιό λιμάνι από τη μία πλευρά, το σύγχρονο από την άλλη και την ανοιχτή θάλασσα στο βάθος είναι εντυπωσιακή. Τα δύο κτίσματα ενώνονται μεταξύ τους αλλά και με την παλιά πόλη με δύο εντυπωσιακές πεζογέφυρες.
Από αριστερά, οι συμμετέχοντες στην αποστολή: Γιάννης Νικολαΐδης, χορευτής – χορογράφος, Δημήτρης Μιχελογιάννης, εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης σε θέματα Ανάπτυξης, η Muriel Piquet-Viaux, μορφωτική ακόλουθος της Γαλλικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, η Μυρτώ Λάβδα, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, η Μαρία Κασωτάκη, προϊσταμένη Ειδ. Υπηρεσίας Διαχείρησης Ε.Π. Κρήτης, η Ελένη Παπαδοπούλου, προϊσταμένη Εφ. Αρχαιοτήτων Χανίων και η γράφουσα, εκπροσωπόντας το Μουσείο Τυπογραφίας. Στη μέση διακρίνεται o Ferdinand Richard, ένας από τους πρωτεργάτες του Friche.
Ο τρόπος με τον οποίο οι Μασσαλοί αγκαλιάζουν το παρελθόν τους και με τόλμη χτίζουν το μέλλον τους είναι εμφανής στην αρχιτεκτονική του Mucem. Αξιοποιώντας τη δυναμική του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, η Μασσαλία επένδυσε στη δημιουργία αυτού του μουσείου, το οποίο έδωσε νέα πνοή στον σχεδόν εγκαταλελειμμένο παλιό προμαχώνα και τοποθέτησε ακριβώς δίπλα του ένα μοντέρνο κτήριο, κατασκευασμένο σε σχήμα κύβου και διακοσμημένο περιμετρικά με ένα πλέγμα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η σύνδεση του παλιού με το νέο και όλο αυτό με την ίδια την πόλη επιτυγχάνεται με τη σύνδεσή τους με τις πεζογέφυρες.
Η ίδια λογική της σύνδεσης του παρελθόντος με το μέλλον, της ιστορίας με την σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, είναι εμφανής και στον τρόπο με τον οποίο οργανώνονται οι εκθέσεις του Mucem. Οπως μας είπε ο Mikael Mohamed, επικεφαλής διεθνών σχέσεων του Mucem, το κέντρο της πόλης είναι πολύ φτωχό. Τόσο που περίπου το 60% των κατοίκων δεν πληρώνει φόρους. Γι’ αυτούς λοιπόν η τέχνη είναι κάτι απειλητικό. Ο τρόπος με τον οποίο προσπαθούν να φέρουν τους κατοίκους στο μουσείο είναι να κάνουν εκθέσεις που συνδέουν την τέχνη, την ιστορία κ.λπ. με την καθημερινότητα αλλά και να προσφέρουν ελεύθερη πρόσβαση στους εξωτερικούς χώρους του μουσείου, οι οποίοι πράγματι ήταν γεμάτοι κόσμο που απολάμβανε τη βόλτα του στη λιακάδα και χρησιμοποιούσε τις πεζογέφυρες για τη διάβασή του από και προς την παλιά πόλη.
Οι εκθέσεις του Mucem είναι εντυπωσιακές. Η ημι-μόνιμη έκθεση αφορά τους πολιτισμούς της Μεσογείου και ανανεώνεται κάθε τρία περίπου χρόνια, με το υλικό που υπάρχει στις συλλογές του μουσείου, ενώ εμπλουτίζεται με σύγχρονα πρότζεκτς. Στα εν εξελίξει προγράμματα εντοπίζουμε και την Αθήνα, με μία δράση που ερευνά την ταυτότητά της μέσα από αστικές και περιαστικές διαδρομές. Εμφανής είναι και η παρουσία της Κρήτης, κυρίως στην έκθεση “Ruralities”, που διερευνά τις ρίζες της αγροτικής καλλιέργειας στη Μεσόγειο. Εντοπίσαμε αρχαία ειδώλια και αγγεία από τα Χανιά και το Ρέθυμνο, εργαλεία και νταμιτζάνες του 19ου και 20ου αιώνα καθώς και πολλά άλλα αντικείμενα, ενώ η μουσική που χαμηλόφωνα ακουγόταν στον χώρο, προέρχεται από τα ελληνόφωνα χωριά της Σικελίας.
Θα μπορούσε κανείς να αφιερώσει σελίδες ολόκληρες στο Mucem, στις εκθέσεις του και στον ρόλο που έχει επιτελέσει για τη διαμόρφωση μίας νέας ταυτότητας για την πόλη, ωστόσο λόγω έλειψης χώρου σταματάω εδώ. Πάντως, το μουσείο αυτό από μόνο του είναι ένας λόγος για να επισκεφθεί κανείς τη Μασσαλία!
Δημόσιοι χώροι – Εστίες πολιτισμού
Εντυπωσιακός είναι και ο τρόπος με τον οποίο ο Δήμος της Μασσαλίας αλλά και το κεντρικό Γαλλικό κράτος επενδύουν στον πολιτισμό και ιδιαίτερα μάλιστα στη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή. Επισκεφθήκαμε δύο εγκαταλελημμένα παλιά εργοστάσια, τα οποία πλέον αξιοποιούνται ως χώροι σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής αλλά και το FRAC (Περιφερειακό Ταμείο Σύγχρονης Τέχνης) των περιοχών Provence-Alpes-Côte d’Azur.
Lieux Publics
Το Lieux Publics ασχολείται με τις τέχνες του δρόμου και στεγάζεται σε ένα παλιό εργοστάσιο σαπουνιού.
Το Lieux Publics είναι ένα Εθνικό Κέντρο ανάπτυξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε δημόσιους χώρους, ασχολείται κοινώς με τις λεγόμενες τέχνες του δρόμου. Το κέντρο αναπτύσσεται σε ένα παλιό εργοστάσιο σαπουνιού (η Μασσαλία είναι διάσημη για τα σαπούνια της) το οποίο αποτελείται από πολλά κτήρια και οι χώροι του θυμίζουν το δικό μας (πονεμένο) Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων, στη Σούδα. Μάλιστα στις ίδιες εγκαταστάσεις στεγάζονται και κάποιες βιοτεχνίες, ανεξάρτητες από το Lieux Publics. Τα κτήρια ανήκουν στο Δήμο της Μασσαλίας και το Κέντρο χρηματοδοτείται τόσο από τον Δήμο όσο και από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Και φυσικά, όταν μιλάμε για τέχνες του δρόμου, τα γκράφιτι έχουν την τιμητική τους!
Η τοποθεσία του είναι σε μία από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Μασσαλίας και περιβάλεται από τεράστιες εργατικές πολυκατοικίες. Εντύπωση μας έκαναν τα τα μέτρα ασφαλείας, φυλασσόμενη είσοδος, φράχτες και κάμερες παντού, που όπως μας είπαν είναι μέτρα απαραίτητα για την ασφαλή λειτουργία του χώρου και των ανθρώπων που εργάζονται εκεί. Ωστόσο, συχνά το Κέντρο διοργανώνει ανοιχτές εκδηλώσεις για τους κατοίκους της περιοχής.
Εκεί συναντήσαμε μουσικούς την ώρα της πρόβας, καλλιτέχνες του τσίρκου, ηθοποιούς κ.ά.
Το Lieux Publics αναλαμβάνει και πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το In Situ, μία ευρωπαϊκή πλατφόρμα καλλιτεχνικής δημιουργίας στον δημόσιο χώρο, η οποία δημιουργήθηκε το 2003 και χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη της Ε.Ε. Πλέον περιλαμβάνει 20 εταίρους από 12 χώρες, με διάφορα πεδία καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Οπως επεσήμανε ο διευθυντής του Lieux Publics και γνωστός συνθέτης Pierre Sauvageot, ο στόχος τους είναι να ενισχύσουν την καλλιτεχνική δημιουργία και να παρουσιάζουν νέα, πρωτοποριακά πράγματα, ακόμα και με το ρίσκο της αποτυχίας. «Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να προσφέρουμε στους καλλιτέχνες τα μέσα για να παράγουν πολιτισμό. Το αν αυτό που θα παραχθεί θα έχει επιτυχία δεν αποτελεί κριτήριο για την επιλογή μας», ανέφερε χαρακτηριστικά, μετά από σχετική ερώτηση.
Chateau d’If
Πέρα από το δαντελωτό περίβλημα του MUCEM απλώνεται το απέραντο γαλάζιο της Μεσογείου, ενώ στο βάθος αριστερά διακρίνεται ελάχιστα το Chateau d’If.
Μπροστά από το λιμάνι βρίσκεται η νησίδα If, tο φρούριο-φυλακή του 16ου αιώνα, που έγινε ιδιαίτερα γνωστό ως τόπος φυλακής του “Κόμη Μόντε Κρίστο” στην ομώνυμη νουβέλα που έγραψε το 1844 ο Αλέξανδρος Δουμάς.
Η κατασκευή του φρουρίου ολοκληρώθηκε το 1531 και είναι το μόνο κτίσμα που βρίσκει κανείς στη νησίδα. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, το φρούριο χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή, ιδίως πολιτικών και θρησκευτικών κρατουμένων. Τα χαράγματά τους στους τοίχους είναι εμφανή ακόμα και σήμερα… Το φρούριο είναι ένας δημοφιλής προορισμός για τους επισκέπτες της πόλης, με εισιτήριο 6 ευρώ για τους ενήλικους επισκέπτες.
(Οποιαδήποτε ομοιότητα με μνημεία των Χανίων -αφημένα στην τύχη τους- είναι συμπτωματική… ή μήπως όχι;)
La Friche
Παλιό καπνεργοστάσιο που κάποτε απασχολούσε περίπου 3.500 εργάτες(!), ήδη από τη δεκαετία του ’70 αξιοποιήθηκε ως πολιτιστικός οργανισμός, καθώς μετά το τέλος της αποικιοκρατίας τα περισσότερα από τα εργοστάσια της Μασσαλίας έκλεισαν. Πρόκειται για ένα τεράστιο συγκρότημα, που, όπως και το Lieux Publics, επικεντρώνεται στην καλλιτεχνική παραγωγή, φιλοξενώντας στις εγκαταστάσεις του εργαστήρια, στούντιο, αίθουσες εκδηλώσεων και συναυλιών, θέατρα, δύο ραδιοφωνικούς σταθμούς, εκθεσειακούς χώρους, αναλαμβάνει residencies (φιλοξενούμενους καλλιτέχνες), ενώ διαθέτει πάρα πολλούς δημόσιους χώρους, εστιατόριο – καφέ, νηπιαγωγείο, παιδική χαρά και πολλά άλλα που δεν προλάβαμε να δούμε.
Ενα πραγματικό μελίσσι, το οποίο περιλαμβάνει 70 δομές οι οποίες συνυπάρχουν σε ένα περιβάλλον που δείχνει πολύ ελεύθερο και χαλαρό, αλλά όπως διαπιστώσαμε μπαίνοντας στα γραφεία της διοίκησής του, λειτουργεί με μία πολύ αυστηρή οργάνωση η οποία είναι απαραίτητη για τον έλεγχο και τον συντονισμό του οργανισμού, που έχει προϋπολογισμό 7 εκατομμύρια ευρώ και έκταση 45 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων! La Frac
Η πρόθεση του Γαλλικού Υπουργείο Πολιτισμού να ενισχύει την καλλιτεχνική παραγωγή γίνεται ακόμα πιο εμφανής στον επόμενο προορισμό μας, το Frac (Περιφερειακό Ταμείο Σύγχρονης Τέχνης). Υπάρχουν Frac σε όλες τις Περιφέρειες της Γαλλίας, αυτό που επισκεφθήκαμε καλύπτει τις περιοχές Προβηγκία, Αλπεις, Κυανή Ακτή και βρίσκεται σε ένα νεόδμητο, εμβληματικό κτήριο σε μία ταχέως αναπτυσσόμενη περιοχή του σύγχρονου λιμανιού, που βρίσκεται στα όρια με την παλιά πόλη.
Δημιουργήθηκαν το 1982 με βάση μια σύμπραξη κράτους-περιφερειών, ώστε να παρέχουν υποστήριξη στους καλλιτέχνες και να προάγουν τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Εκατοντάδες εικαστικά έργα αγοράζονται κάθε χρόνο από το Frac, από καλλιτέχνες κυρίως της περιοχής, οργανώνονται εκθέσεις τόσο στις εγκαταστάσεις του πολυόροφου κτηρίου αλλά και σε κάθε χωριό, μουσείο, ή γειτονιά που θα θελήσει να παρουσιάσει κάποιο project σύγχρονης δημιουργίας.
Οπως επεσήμανε η υπεύθυνη επικοινωνίας του Frac Gwénola Ménou, «κάθε χρόνο αναλαμβάνουμε την οργάνωση πολλών εκθέσεων, μικρής ή μεγάλης κλίμακας. Πρόσφατα στήσαμε μία έκθεση σύγχρονης τέχνης στην ανακαινισμένη εκκλησία ενός μικρού χωριού. Προσπαθούμε να είμαστε σε επαφή με τις κοινότητες της περιοχής μας και να φέρνουμε την τέχνη κοντά στους ανθρώπους. Ομως ο κύριος στόχος μας δεν είναι η έκθεση των έργων αλλά η ενίσχυση και προβολή της πολιτιστικής δραστηριότητας και των καλλιτεχνών της κάθε περιοχής.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ…
Κοινός τόπος για όλους τους συνομιλητές μας είναι ότι όλες οι πρωτοβουλίες που λαμβάνονται στη Μασσαλία θεωρούν ως δέκτη τους τον ντόπιο πληθυσμό. «Εάν καταφέρεις να πείσεις τους δικούς σου ανθρώπους ότι αυτό που κάνεις αξίζει την προσοχή τους, τότε είναι σίγουρο ότι και οι ξένοι θα το επισκεφθούν» επισημαίνουν. Μια επισήμανση που μπορεί να αποτελέσει δομικό εργαλείο για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον τουρισμό αλλά και τον πολιτισμό στα Χανιά.
Οπως επίσης και η αντιμετώπιση της πολιτιστικής παραγωγής. Στην Ελλάδα υπάρχουν φορείς, όπως οι Δημοτικές Πινακοθήκες και τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., που στόχο έχουν την προαγωγή του πολιτισμού τοπικά, μέσα από την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής παραγωγής. Και είναι σημαντικό, πιστεύω, να θυμόμαστε ότι ο ρόλος τους δεν αφορά μόνο την καλλιτεχνική παιδεία και τη φιλοξενία εκθέσεων, παραστάσεων κ.λπ. που σαφώς έχουν ενδιαφέρον, αλλά τη στήριξη της εντόπιας πολιτιστικής παραγωγής και των καλλιτεχνών με στόχο την ενίσχυση του καλλιτεχνικού στίγματος της κάθε περιοχής.
