3877 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 4422 τραυματίστηκαν σοβαρά και 63.393 ελαφρά σε 56042 τροχαία ατυχήματα που σημειώθηκαν στους δρόμους της Ελλάδας από το 2014 μέχρι και το 2018.
Τα σοκαριστικά αυτά στοιχεία παρουσιάζονται στην έρευνα που διεξήγαγε το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης και Ανάλυσης Δεδομένων του Πολυτεχνείου Κρήτης, η οποία αφορά στην αξιολόγηση της αστυνόμευσης της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα και τη συσχέτισή της με τη συχνότητα των τροχαίων ατυχημάτων ανά περιφερειακή ενότητα, δηλαδή το ρόλο που επιτελεί η εντατική αστυνόμευση στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.
Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας, βελτιωμένες υποδομές, εντατικοποίηση των τροχονομικών ελέγχων και ανάπτυξη κουλτούρας οδικής ασφάλειας στους πολίτες, είναι τα “κλειδιά” για την ανάσχεση του φαινομένου.
Η ΚΡΗΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΕΟΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας Ηράκλειο και Χανιά κατατάσσονται στις περιοχές μέτριας επικινδυνότητας (25η και 34η θέση αντίστοιχα επί συνόλου 51 περιφερειακών ενοτήτων), ενώ Ρέθυμνο και Λασίθι είναι στις περιοχές χαμηλής επικινδυνότητας (38η και 45η θέση).
Συνολικά στην Κρήτη το 2018 είχαμε 44 θανατηφόρα τροχαία, 36 σοβαρά ατυχήματα και 74 ελαφρά. 48 άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο, 46 τραυματίστηκαν σοβαρά και 113 Ελαφρά.
Τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία έγιναν στο Ηράκλειο όπου είχαμε 25 νεκρούς, ενώ ακολουθούν τα Χανιά με 11 νεκρούς το 2018, το Ρέθυμνο με 7 και το Λασίθι με 5.
Στην πρώτη θέση βρίσκονται οι Κυκλάδες, με 230 τροχαία ατυχήματα και 300 παθόντες από αυτά. Οι ερευνητές παρατηρούν πως σε αυτή τη γεωγραφική περιφέρεια υπάρχει διαχρονικά σοβαρό πρόβλημα πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων.
Στη δεύτερη θέση είναι τα Δωδεκάνησα, με 210 τροχαία ατυχήματα ενώ το προηγούμενο έτος ήταν πάλι στις περιφέρειες υψηλής επικινδυνότητας.
Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, οι περιφερειακές ενότητες, Αθήνα-Υπόλοιπο Αττικής, Αιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας, Δωδεκανήσων, Εύβοιας, βρισκόταν και το προηγούμενο έτος στις περιφέρειες υψηλής επικινδυνότητας.
Τη μεγαλύτερη αύξηση στους νεκρούς από τα τροχαία ατυχήματα παρατηρούμε στην περιφέρεια Αττικής. Ακολουθούν η Άρτα, η Αργολίδα τα Γρεβενά, η Φλώρινα, η Φθιώτιδα με τα υψηλότερα ποσοστά αύξησης των νεκρών.
Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στη περιφέρεια Θεσσαλονίκης.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Οι ερευνητές διαπιστώνουν πως το πρόβλημα των ατυχημάτων και για το 2018, όπως διαπιστώθηκε και τα προηγούμενα χρόνια, είναι εντονότερο στις περιοχές που το οδικό δίκτυο δεν είναι σε καλή κατάσταση και ιδιαίτερα στα νησιά (Κρήτη, Επτάνησα, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα) όπου το καλοκαίρι, δέχονται πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών, κυκλοφορούν πολλά ενοικιαζόμενα Ε.Ι.Χ αυτοκίνητα και πάρα πολλά δίκυκλα.
Στις παρατηρήσεις της έρευνας, επισημαίνεται πως «οι μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί πρέπει να μπουν σε πρώτη προτεραιότητα βελτίωσης της οδικής ασφάλειας γιατί τα τροχαία ατυχήματα, εκτός του ότι έχουν τεράστιες επιπτώσεις στον ίδιο τον παθόντα, τους συγγενείς του, το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας αλλά και τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως προαναφέραμε, δυσφημούν σε πολύ μεγάλο βαθμό την Ελλάδα και δημιουργούν κακό αντίκτυπο στο τουριστικό προϊόν».
“ΜΑΣΤΙΓΑ” Η ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
Από τους ερευνητές εξετάστηκαν και οι βεβαιωθείσες τροχονομικές παραβάσεις, με το βασικό συμπέρασμα να είναι η ανάγκη εντατικοποίησης των αστυνομικών ελέγχων. Διαπιστώνεται επίσης, ότι διαχρονικά βεβαιώνεται μεγάλος αριθμός, (213.333 παραβάσεις το 2018), καθόσον αυτός γίνεται κυρίως με τη βοήθεια τεχνικών μέσων όπως είναι τα αυτόματα ραντάρ καταγραφής ταχύτητας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το γεγονός αυτό υποδηλώνει αφενός τη μεγάλη παραβατικότητα και αφετέρου τη βοήθεια που προσφέρουν τα τεχνικά μέσα στην αποτελεσματικότερη αστυνόμευση, χωρίς την φυσική παρουσία του αστυνομικού προσωπικού, που σε όλες τις υπηρεσίες είναι πολύ λιγότερο από τον αριθμό που χρειάζεται για την επαρκή αστυνόμευση.
Όσον αφορά την καταγραφή παραβάσεων, στα Χανιά η αποτελεσματικότητα είναι μέτρια, ενώ σε Ρέθυμνο είναι υψηλή και σε Λασίθι – Ηράκλειο χαμηλή.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Οι ερευνητές καταθέτουν σειρά προτάσεων, με στόχο τη μείωση των τροχαίων στη χώρα. Αναλυτικά προτείνονται:
α) Η θεσμοθέτηση κεντρικού κυβερνητικού οργάνου με σταθερό πλαίσιο διοίκησης, το οποίο θα είναι υπεύθυνο για την εθνική στρατηγική οδικής ασφάλειας. Θα είναι αρμόδιο, εκτός των άλλων και για τη μελέτη, έρευνα και συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων με το τροχαίο ατύχημα, (υπουργείο υγείας-συγκοινωνιών-τροχαία – στατιστική αρχή κλπ.) προκειμένου να ελέγχει και παρακολουθεί την εξέλιξη κάθε τροχαίου ατυχήματος και να παρεμβαίνει καθοριστικά για την αποτροπή άλλου, με άμεσες παρεμβάσεις προς τους συναρμόδιους φορείς.
β) Η στατιστική αρχή πρέπει να ενημερώνεται άμεσα και αξιόπιστα από την υπηρεσία που επιλαμβάνεται του κάθε τροχαίου ατυχήματος. Για το σκοπό αυτό επιβάλλεται να επιμορφωθούν ειδικά όσοι επιλαμβάνονται των τροχαίων ατυχημάτων.
γ) Οι αξιωματικοί Διοικητές και το λοιπό προσωπικό που είναι επιφορτισμένο με την οδική κυκλοφορία και ασφάλεια, επιβάλλεται να επιμορφωθούν ειδικά, ώστε να αντιμετωπίζουν ενιαία τα θέματα οδικής κυκλοφορίας, συμβάλλοντας καθοριστικά με το τρόπο αυτό στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.
δ) Να εισαχθεί άμεσα στις παιδαγωγικές σχολές το μάθημα τις κυκλοφοριακής αγωγής και μέχρι τότε να γίνονται εντατικά μαθήματα στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από κατάλληλα επιμορφωμένο για το σκοπό αυτό προσωπικό.
ε) Επιβάλλεται η τροποποίηση του άρθρου 43 του κ.ο.κ ώστε να προβλέπονται οι ποινές του άρθρου 306 του ποινικού μας κώδικα (περί έκθεσης), για τους οδηγούς που προκαλούν τροχαίο ατύχημα και εγκαταλείπουν αβοήθητα τα θύματά τους, καθώς και η οριστική αφαίρεση της αδείας οδηγήσεως τους για την πράξη τους αυτή. Η επανάκτηση αυτής να γίνεται με αρχικές εξετάσεις και αυστηρότερους όρους. Οι ποινικές προβλέψεις για το παραπάνω αδίκημα να προβλέπουν και την αναγκαστική κοινωφελή εργασία του παραβάτη σε ανάλογο νοσηλευτικό ίδρυμα.
στ) Επίσης θεωρούμε αναγκαία και την τροποποίηση του άρθρου 42 του κ.ο.κ ( περί οδήγησης υπό την επίδραση οινοπνεύματος, φαρμάκων ή τοξικών ουσιών), ώστε όποιος προκαλεί θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα και βρίσκεται υπό την επίδραση των παραπάνω ουσιών κατά το χρόνο του εν λόγω ατυχήματος, να μεταχειρίζεται ποινικά, ως να εκτέλεσε το αδίκημα με ενδεχόμενο δόλο η δε άδεια οδηγήσεως του να αφαιρείται οριστικά και η επανάκτηση της να γίνεται μόνο με αρχικές εξετάσεις και αυστηρότερους όρους. Οι ποινικές προβλέψεις για το παραπάνω αδίκημα να προβλέπουν και την αναγκαστική κοινωφελή εργασία του παραβάτη σε ανάλογο νοσηλευτικό ίδρυμα».
Η ανάλυση του ειδικού
Σχολιάζοντας την έρευνα ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης (φωτ.), αναφέρει αναλυτικά:
«Από την ανάλυση των στοιχείων των οδικών τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα και των σχετικών δεικτών, κατά το έτος 2018, οι επιδόσεις στην οδική ασφάλεια συνολικά κρίνονται ενθαρρυντικές. Όλες οι κατηγορίες ατυχημάτων και παθόντων μειώθηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Συγκεκριμένα:
1. Στις περιφερειακές ενότητες που παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα τροχαίων ατυχημάτων επιβάλλεται να ληφθούν έκτακτα μέτρα, καθόσον παρουσιάζουν διαχρονικό πρόβλημα. Θεωρούμε πως η εντονότερη αστυνόμευση θα δημιουργήσει ασφαλέστερο οδικό περιβάλλον και αν αυτό συνδυαστεί με ασφαλέστερους δρόμους τα αποτελέσματα σίγουρα θα είναι ωφελιμότερα για τους χρήστες των οδικών δικτύων. Χρειάζεται επί παραδείγματι ένας σχεδιασμός για τη μείωση των ελαφρών τραυματισμών ιδιαίτερα στους οδηγούς των δικύκλων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
2. Μέχρι να γίνει συνείδηση στον Έλληνα οδηγό η οδική ασφάλεια και το κράτος σεβόμενο τους οδηγούς κατασκευάσει ασφαλείς οδικές υποδομές, είναι αδήριτη ανάγκη να ληφθούν δραστικότερα μέτρα αστυνόμευσης και αύξηση της αστυνομικής παρουσίας σε επικίνδυνα σημεία του οδικού δικτύου, αλλά και μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι αστυνομικοί επιβάλλεται να είναι ειδικά καταρτισμένοι στα θέματα οδικής ασφάλειας και αυστηρότεροι με τους οδηγούς με μηδενικά όρια ανεκτικότητας.
3. Υπάρχει αυξημένη επικινδυνότητα για τους οδηγούς που κυκλοφορούν στις τουριστικές περιοχές (Δωδεκάνησα, Επτάνησα, Κρήτη, Κυκλάδες, κλπ.) και πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να ενημερώνουν τους οδηγούς είτε με φυλλάδια, είτε με πληροφοριακές πινακίδες, είτε με τη χρήση της τηλεματικής ή των εφαρμογών της κινητής τηλεφωνίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
4. Ο στόλος των οχημάτων λόγω της κρίσης έχει γεράσει σημαντικά με Μέσο Όρο τα 14,5 έτη. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για την ανανέωσή των πάσης φύσεως οχημάτων με νέα πιο ασφαλή αυτοκίνητα.
5. Από το 2012 στην Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζεται η πιστοποίηση με ISO 39001 για την οδική ασφάλεια. Πρέπει και εδώ σύντομα να αναγκαστούν όλες οι μεταφορικές εταιρείες, τα τουριστικά γραφεία, τα ΚΤΕΛ κλπ. να πιστοποιηθούν με το ISO αυτό.
6. Να εισαχθεί άμεσα στις παιδαγωγικές σχολές το μάθημα τις κυκλοφοριακής αγωγής και μέχρι τότε να γίνονται εντατικά μαθήματα στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από κατάλληλα επιμορφωμένο για το σκοπό αυτό προσωπικό».
Η έρευνα
Η έρευνα διεξήχθη από τους:
• Κωνσταντίνο Ζοπουνίδη: Καθηγητής Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμος Διδάκτορας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών της Ισπανίας, Distinguished Research Professor, Audencia Business School, Γαλλία.
• Μιχαήλ Νικολαράκη: Διδάκτορας Πολυτεχνείου Κρήτης
• Νίκο Γιανναράκη: Επιστημονικός Συνεγάτης Πολυτεχνείου Κρήτης
