Οι ξεχωριστές δεξιότητες που έχει κάθε άτομο του επιτρέπουν να μαθαίνει κάτι ευκολότερα.
Συνεπακόλουθα αυτό σημαίνει ότι δεν είναι πολλοί αυτοί που μαθαίνουν τα πάντα με ευκολία και ταχύτητα.
Έγραφα στο σημείωμα της περασμένης εβδομάδας ότι δεν υπάρχει μια μοναδική απάντηση στο ερώτημα του τίτλου. Και φυσικά οι απαντήσεις αγγίζουν πολλά ευρήματα της γνωστικής ψυχολογίας. Μαθαίνω εύκολα σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα όπως
«Είμαι καλός παρατηρητής του κοινωνικού μου περιβάλλοντος».
Επίσης, σημαίνει «Θυμάμαι εύκολα το παρελθόν, τις εμπειρίες και τις αβλεψίες μου» και ότι «Εχω καλή οπτικοχωρική ικανότητα την οποία ασκώ σε άγνωστα περιβάλλοντα».
Στο σημερινό δεύτερο σημείωμα περιγράφω το γενικό πλαίσιο των τριών παραγόντων που προανέφερα με προτάσεις για γονείς παιδιών άνω των 10 ετών.
H αντίληψη του χώρου
Εγραφα την περασμένη εβδομάδα ότι είναι καθήκον μας να δώσουμε προτεραιότητα στην εκπαίδευση στην αντίληψη του χώρου των μαθητών.
Μερικοί γονείς μαθητών Δημοτικού Σχολείου μου επέσήμαναν ότι στη Γ’ Δημοτικού διδάσκονται οι μονάδες μήκους. Τόνισαν δε την χρήση ενός μέτρου στο σχολείο με το οποίο γίνεται επίδειξη μέτρησης.
Ομως τα παιδιά μας ηλικίας 10-12 ετών δεν ενεργοποιούν αυτή την επίδειξη που τους έγινε στην Γ Δημοτικού.
Ο λόγος;
Αυτή η μάθηση δεν συνοδεύεται από καθημερινούς νοητικούς υπολογισμούς του χώρου και σχετικές ασκήσεις σε διαφορετικά άγνωστα περιβάλλοντα.
Κατέληγα την σχετική παράγραφο στο σημείωμα της 23.10 με τη διαπίστωση ότι «το έλλειμμα που παρουσιάζουν σήμερα οι μαθητές της Στ Δημοτικού στην αντίληψη του χώρου έχει περάσει τα όρια του ανησυχητικού».
Αν ορισμένοι θεώρησαν υπερβολικό τον ισχυρισμό μου η εικόνα της προχθεσινής παρέλασης στα Χανιά έδειξε την αδυναμία προσαρμογής των μαθητών στο χώρο. Κι αυτό παρά τις πρόβες παρέλασης που έγιναν στις γνώριμες αυλές των σχολείων τους.
Ευτυχώς, οι παραστάτες της σημαίας έσωσαν την εικόνα των 50+ σχολείων που παρέλασαν στα Χανιά.
Επίσης, εντυπωσιακοί ήταν οι δόκιμοι πλοίαρχοι και οι φοιτητές του Πολυτεχνείου που τήρησαν αποστάσεις και διαστήματα. Γνωρίζουμε βέβαια ότι η εξαιρετική αντίληψη του χώρου είναι προαπαιτούμενη δεξιότητα στα επαγγέλματα τους.
Ο προσωπικός οδοδείκτης
Τα 12χρονα παιδιά που έχουν αρχίσει να στρώνουν τον προσωπικό τους οδοδείκτη είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα αυτονομίας στη μάθηση.
Τι ακριβώς κάνουν;
Κατ’ αρχάς, έχουν εξαιρετική επεισοδική μνήμη, δηλαδή θυμούνται την εξέλιξη τους στο σχολείο. Οι πρώτες τους μνήμες φθάνουν στα νηπιακά ή στα προ-νηπιακά τους χρόνια.
Εντυπωσιάστηκα όταν προ μηνός ρώτησα πολλά 12χρονα παιδιά ποια ήταν η πρώτη τους μνήμη. Τα παιδιά που μαθαίνουν ευκολότερα επέδειξαν πλούτο αναμνήσεων και εμπειριών.
Η δεύτερη επισήμανση είναι ότι τα αυτόνομα παιδιά γνωρίζουν τι είναι σπουδαίο για αυτά. Αρκετά νωρίς αξιολογούν τα πάντα και τους πάντες!
Ευτυχώς για μας, δεν έχουν τη συνήθεια να μας κουτσομπολεύουν.
Το τρίτο υποστηρικτικο τους στοιχείο είναι ότι έχουν έμπιστους συμβούλους.
Γνωρίζουν ποια άτομα να συμβουλεύονται, ποια να συμπαθούν και ποια να αποφεύγουν. Είναι δηλαδή καλοί παρατηρητές του κοινωνικού τους περιβάλλοντος.
Τέλος, ονειρεύονται και οραματίζονται τον ιδανικό τους οδοδείκτη, ενημέρωνουν τις αξιολογήσεις τους και πορεύονται με σύνεση.
Λιγότερα λάθη
Ολοι κάνουμε λάθη. Τα παιδιά είναι περισσότερο επιρρεπή σε λάθη, επειδή ακριβώς οι σχετικές τους δεξιότητες επιδιόρθωσης δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη.
Ορισμένα παιδιά μαθαίνουν από τα λάθη τους, ενώ άλλα τα επαναλαμβάνουν ένα ολόκληρο σχολικό έτος.
Παρατηρητικοί εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν το γραπτό ενός παιδιού από τα επαναλαμβανόμενα λάθη του.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί που κάνει λάθη;
Κατ’ αρχάς να εντοπίσουμε αν το λάθος τους είναι γνήσιο, δηλαδή αν προκύπτει επειδή το παιδί εφάρμοσε μια εσφαλμένη διαδικασία.
Μετά ελέγχουμε αν το παιδί παρέλειψε κάτι από τα βήματα που όφειλε να κάνει. Τέλος, παρατηρούμε αν το παιδί εφάρμοσε με εσφαλμένο τρόπο μια κατά τα άλλα ορθή διαδικασία.
Τα παιδιά που μαθαίνουν ευκολότερα επιδιορθώνουν τις αβλεψίες τους πριν τις δει τρίτο μάτι.
Γνωρίζουν τα λάθη που έκαναν στο παρελθόν και δεν τα επαναλαμβάνουν. Έχουν ένα νοητικό κατάλογο πιθανών λαθών που τους επιτρέπει να λειτουργούν κριτκά.
Μπορούμε να μιμηθούμε τις ενέργειες τους ζητόντας από το παιδί μας να δημιουργήσει ένα κατάλογο με τα λάθη του.
Αυτή η ιδιόχειρη καταγραφή των λαθών τους μπορεί να βοηθήσει αρκετά παιδιά να σταματήσουν να τα επαναλαμβάνουν.
Συμπερασματικά
Παιδιά και προ-έφηβοι καλωσορίζουν την εκπαίδευση τους σε κάθε γνωστική δεξιότητα που θα τους βοηθήσει να μαθαίνουν εύκολα δηλαδή:
• Στην ανάπτυξη της οπτικοχωρικής τους αντίληψης ς τους και την διαρκή άσκηση τους σε άγνωστα περιβάλλοντα στην πόλη και στην ύπαιθρο.
• Στην ενεργοποίηση της επεισοδικής μνήμης τους που θα μετατρέψει προηγούμενες εμπειρίες κι αβλεψίες σε μαθήματα ζωής.
• Στη βελτίωση της ικανότητας προσοχής, παρατήρησης και κατανόησης του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος τους.
Όλα τα παραπάνω απαιτούν ελάχιστο χρόνο και προσπάθεια κι από τους δύο – γονείς και παιδιά.
Οι προτάσεις μου είναι εφαρμόσιμες σε κάθε χώρο και περίσταση και ωφελούν αν εφαρμοστούν συστηματικά για αρκετές εβδομάδες.
*Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’. • Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr • facebook polygnosi
Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
