Ερευνώντας τις Χανιώτικες εφημερίδες των αρχών του περασμένου αιώνα ανακάλυψα μια μικρή καταχώριση σχετική με παράδοση μαθημάτων Γαλλικής γλώσσας. Η γνώση ξένων γλωσσών παράγει πλούτο και προάγει τον πολιτισμό ενός τόπου. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι οι ενέργειες του Συμβουλίου της Ευρώπης το οποίο προωθεί και ενθαρρύνει την πολυγλωσσία. Η γνώση ξένων γλωσσών είναι απαραίτητο εφόδιο -εργαλείο για εύρεση εργασίας, διεύρυνση οριζόντων και διαπολιτισμική κατανόηση. Με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής μέρας των Γλωσσών την 26 Σεπτεμβρίου κάνω μια συνοπτική ανασκόπηση των 55 ετών της παρουσίας οργανωμένων Κέντρων Ξένων Γλωσσών στα Χανιά. Οι πρωτοπόροι Συζήτησαν το θέμα με την αρχαιότερη –από όσο γνωρίζω- καθηγήτρια Αγγλικής την κα Βασιλική Παπαγρηγόρη. Ανάμεσα στα άλλα μου είπε: ‘Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 οι μόνοι φορείς που δίδασκαν ξένες γλώσσες στα Χανιά ήταν το παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου, το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο (IAS) στο οποίο ήμουν η πρώτη Διευθύντρια το 1958 και το Ελληνοβρετανικό Ινστιτούτο. Μετά από μια δεκαετία ιδρύθηκαν μερικά Κέντρα Αγγλικής Γλώσσας (φροντιστήρια λεγόταν τότε) μέσα στην πόλη από νεαρές Χανιώτισσες. Στα μέσα της δεκαετίας 1970 με πρωτοβουλία μου κι άλλων συναδέλφων όπως η Αθηνά Βάμβουκα, η Κατίνα Κοτσιφάκη, η Κατίνα Μπαλολάκη ιδρύσαμε το Σύλλογο ΠΑΛΣΟ.
Πρώτη μας ενέργεια ήταν να ζητήσουμε από το Βρετανικό Συμβούλιο να διοργανώνει εξετάσεις στην πόλη μας ώστε να μην υποχρεώνονται οι μαθητές να ταξιδεύουν μέχρι το Ηράκλειο. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1981, ο Σύλλογος άρχισε να διοργανώνει τις εξετάσεις γλωσσομάθειας της Ομοσπονδίας ΠΑΛΣΟ’. Σημειώνω ότι οι κυρίες που αναφέρθηκαν προήδρευσαν του Συλλόγου μας τις πρώτες δεκαετίες της λειτουργίας του. Οι εξελίξεις Η πολλαπλή κωδικοποίηση στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας ήταν πάντοτε ένα από τα σημεία υπεροχής της ιδιωτικής ξενόγλωσσης εκπαίδευσης. Σχετικά παραθέτω τις θεμελιώδεις αλλαγές που υιοθετήσαμε στις 4 δεκαετίες που είμαι ενεργό μέλος του κλάδου: • Ξεκινήσαμε τη δεκαετία του 1970 τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας μας με προβολές χρωματιστών διαφανειών και με τη χρήση κασετοφώνου το οποίο αντικατέστησε το δύσχρηστο μαγνητόφωνο της μπομπίνας. • Η δεκαετία 80 έφερε συνταρακτικές αλλαγές μιας και υιοθετήσαμε την επικοινωνιακή μέθοδο (communicative approach) στη διδασκαλία. Οι αίθουσες μας απέκτησαν χρώμα με τα posters που μας έστελναν οι εκδοτικοί οίκοι κι οι μαθητές μας ζωντάνεψαν με τη συμμετοχή τους σε projects. Τα Χανιά κατακλυζόταν από συγγραφείς και Πανεπιστημιακούς κι ο σύλλογος ΠΑΛΣΟ οργάνωνε συνεχώς ημερίδες, εκθέσεις βιβλίων και εκδηλώσεις. Πρωτοπορία για όλη την Ελλάδα ήταν η ημερίδα για την ανθρωπιστική εκπαίδευση το 1986. • Στη δεκαετία 1990 είχαμε ένα νέο κατακλυσμό από οπτικοακουστικά μέσα. Γενικεύεται η χρήση μικρών ιστοριών, readers, εκπαιδευτικών σειρών σε βιντεοκασέτες και εγκυκλοπαιδικών βιβλίων. Οι μαθητές μας εθίζονται στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών για ασκήσεις. Ο αριθμός των Χανιωτών υποψηφίων στις εξετάσεις γλωσσομάθειας σημειώνει ρεκόρ κάθε χρόνο και Χανιώτες συνδικαλιστές συμμετέχουν στην διοίκηση της Ομοσπονδίας ΠΑΛΣΟ. Τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών πολλαπλασιάζονται και καλύπτουν την ύπαιθρο του Νομού. • Στη δεκαετία 2000 μια νέα επανάσταση γίνεται όταν cds και dvds αντικαθιστούν τις κασέτες και τις βιντεοκασέτες, έρχονται οι διαδραστικοί πίνακες και τα e-books. Η οργανωμένη διδασκαλία της γραμματικής επανέρχεται μετά τη συρρίκνωση της 15 χρόνια πριν. Οι αλλαγές στις εξετάσεις γλωσσομάθειας απαιτούν σύγχρονες προσεγγίσεις στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας. • Η κρίση προκαλεί μια σειρά από αυτορρυθμίσεις, τα δίδακτρα μειώνονται σημαντικά, αρκετοί φροντιστές ακολουθούν το παράδειγμα λίγων καινοτόμων και μειώνουν την διάρκεια των σπουδών. Τέλος, ένας αριθμός Κέντρων Ξένων Γλωσσών διακόπτει τη λειτουργία του. Συμπέρασμα Στα Χανιά ο κλάδος της ιδιωτικής ξενόγλωσσης εκπαίδευσης στήριξε την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας. Η ανάπτυξη κι η οργάνωση του κλάδου στα Χανιά σε σχέση με άλλες περιοχές της Ελλάδας προηγήθηκε σημαντικά χρονικά, ποσοτικά και ποιοτικά. Στο τέλος της κρίσης η ιδιωτική ξενόγλωσση εκπαίδευση
