MAΘΗΤΩΝ ΛΟΓΟΣ: “ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΒΑΜΟΥ”
Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Σε τρία χωριά του Αποκόρωνα, στον Τσιβαρά, στον Εμπρόσνερο και στο Κόκκινο Χωριό, με ξεναγούς δύο μαθητές και μία μαθήτρια του Γυμνασίου Βάμου, ο Παιδότοπος σήμερα. Για μια γνωριμία με μια εικόνα στην εκκλησία της Παναγίας, που αποδίδεται στον Δ. Θεοτοκόπουλο, με τον περίφημο Πύργο του Αληδάκη και με τα υπάρχοντα πυροβολεία επί Γερμανικής Κατοχής, αντίστοιχα. Μαθήματα τοπικής ιστορίας τα κείμενα των δύο παιδιών που τα βρήκα στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού “Μαθητών Λόγος” που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο που μας πέρασε, με τη λήξη της σχολικής χρονιάς. Ναι, για το γνωστό, στους αναγνώστες της στήλης, υπέροχο μαθητικό περιοδικό που κυκλοφορεί εδώ και 15 χρόνια πρόκειται. Για το περιοδικό που κανείς κορωνοϊός δεν το εμπόδισε να κυκλοφορήσει – κι εφέτος- “Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, μια πραξη εθελοντισμού και η νέα καθημερινότητα στο Γυμνάσιο Βάμου” ο τίτλος του πρώτου κειμένου του που φιλοξενήθηκε στη στήλη, το Σάββατο 11 Ιουλίου. Και για να ευχηθώ “Καλή συνέχεια” στον “Μαθητών Λόγο”, επανέρχομαι σήμερα. Και για να στείλω έναν ευχαριστήριο χαιρετισμό, ως παλιός μαθητής του Γυμνασίου Βάμου, στη διευθύντρια του σχολείου Αικατερίνη Γκαγκαδέλη που βγαίνει στη σύνταξη….
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
δάσκαλος
Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΑΛΗΔΑΚΗ
Ο πύργος του Αληδάκη είναι ένα επιβλητικό κτίσμα το οποίο βρίσκεται στον Εμπρόσνερο του Δήμου Αποκορώνου. Σύμφωνα με πληροφορίες κτίστηκε από τους Ενετούς και αργότερα ανακατασκευάστηκε από τους Τούρκους. Ήταν κτισμένο στην πλεονεκτικότερη θέση του χωριού έξω από την γειτονιά Μεσοχώρι και έχει θέα όλο τον Αποκόρωνα μέχρι και το Ακρωτήρι. Αποτελείται από τέσσερις επιμήκεις και παράλληλα δομημένους θόλους. Χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας σαν κατοικία και φρούριο από τον πλέον σκληρό Γενίτσαρο της εποχής εκείνης τον Ιμπραήμ Αληδάκη. Ο Αληδάκης γεννήθηκε το 1720, με την εγκατάσταση του στον Εμπρόσνερο είχε καταχραστεί τεράστιες εκτάσεις των κάτοικων σε διάφορες περιοχές. Το 1774 αφού τελείωσε η επανάσταση του Δασκαλογιάννη, οι Σφακιανοί πληροφορήθηκαν ότι ο Αληδάκης προετοιμαζόταν και μετά από συνέλευση στα Ασκύφου αποφάσισαν να χτυπήσουν αυτοί πρώτοι. Ξεκινούν από βραδύς και τα χαράματα πιάνουν στον ύπνο την φρουρά του Αληδάκη, επιτέθηκαν στον Πύργο και εξόντωσαν τον Γενίτσαρο και τη φρουρά του. Τον Πύργο τον κληρονομούν οι απόγονοι του και καταπιέζουν τον υποδουλωμένο λαό. Αρκετά χρόνια πριν την επανάσταση του 1886 πρέπει να πουλήθηκε στον Πηρίνη γραμματικό, ο οποίος ήταν γραμματικός του Αληδάκη. Στις αρχές του 1900 χρησιμοποιώντας τον τοίχο της ανατολικής πλευράς προστέθηκε κτίσμα με κεραμοσκεπή όπου η οικογένεια της εγγονής του Πηρίνη και γύρω στα 1930 εγκαταλείπεται το κτήριο για οικογενειακούς λόγους. Από τότε παραμένει ακατοίκητο μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο όπου νοικιάστηκε σαν Αστυνομικός Σταθμός. Από το 1962 ο Πύργος αποτελεί Ιστορικό Μνημείο. Έκτοτε η Αρχαιολογική Υπηρεσία έκανε κάποιες εργασίες αναστήλωσης παρακάμπτοντας τα γρανάζια της γραφειοκρατίας για την πλήρη αναστήλωση και αναπαλαίωση αυτού του μνημείου.
Γεωργία Καποκάκη, Β2
ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΟ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
Στην ευρύτερη περιοχή του Κόκκινου Χωριού οι Γερμανοί κατακτητές, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσπάθησαν να οργανώσουν την άμυνά τους απέναντι στους συμμάχους που τους αντιμάχονταν και την αντίσταση των ντόπιων (εθνική αντίσταση). Η τοποθεσία που επιλέχτηκε για το σημαντικότερο πυροβολείο τους και την αποθήκευση των πυρομαχικών τους ήταν ο λόφος της Δραπανοκεφάλας, γιατί από εκεί μπορούσαν να βλέπουν και να έχουν τον έλεγχο της εισόδου του κόλπου της Σούδας, που ήταν ανέκαθεν το σπουδαιότερο λιμάνι της Κρήτης.
Για την κατασκευή αυτού του πολύ μεγάλου έργου, επιστρατεύτηκαν με τη βία οι κάτοικοι της Επαρχίας Αποκορώνου, δουλεύοντας κάτω από δύσκολες συνθήκες. Είχαν εγκαταστήσει και τελεφερίκ που μετέφερε τους στρατιώτες και τις προμήθειες στο πολυβολείο που ήταν στην κορυφή της Δραπανοκεφάλας, σε υψόμετρο 527 μ.
Από τα πολυβολεία του Κόκκινου Χωριού χτυπήθηκε ο ΕΛΑΣ στην Παναγιά κατά τη διάρκεια της Μάχης των Κεραμιών, αλλά και η καμπάνα της εκκλησίας της Ευαγγελίστριας στο Φρε.
Το πιο εύκολα επισκέψιμο σημείο των Γερμανικών εγκαταστάσεων βρίσκεται πολύ κοντά στο ναό του Αγίου Γεωργίου στο Κόκκινο Χωριό, όπου υπάρχει επιτύμβια στήλη για όσους από την περιοχή έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Μπορεί να δει κάποιος το σημείο που είχαν εγκαταστήσει τα τεράστια κανόνια και τη γιγάντια λαξευμένη γαλαρία που έχει πολλές διακλαδώσεις και πολλούς χώρους γραφείων, κοιτώνων, αποθηκών, κλπ.
Παναγιώτης Βρώτσος, Β1
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΣΙΒΑΡΑ
Ένα πολύτιμο εύρημα, μια εικόνα που φαίνεται να είναι πολύ παλιά βρίσκεται στον ναό της Παναγίας στον Τσιβαρά Αποκορώνου, εντόπισαν ερευνητές, που πιστεύουν ότι πιθανότατα είναι έργο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου. Πρόκειται για μία διπλή εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας και της Αγίας Αικατερίνης η οποία βρέθηκε κομμένη στη μέση.
Μετά από αρκετά χρόνια έρευνας, ανακοινώθηκε ότι η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας μπορεί πιθανότατα να θεωρηθεί ως ένα από τα πρώτα έργα του Θεοτοκόπουλου, πριν αυτός φύγει από την Κρήτη.
Η εικόνα που βρισκόταν στην ποδιά του τέμπλου είναι του 1880. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι τα τεχνικά στοιχεία όσο και η τεχνοτροπία της εικόνας ταιριάζουν στο Δομίνικο Θεοτοκόπουλο. Από την εικόνα είχε κοπεί το κάτω κομμάτι, όπου σίγουρα βρισκόταν η υπογραφή του καλλιτέχνη, προκειμένου να χωρέσει στο τέμπλο.
Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του έφορου Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλη Ανδριανάκη, στο Συνέδριο για το Αρχαιολογικό Έργο της Κρήτης στο Ρέθυμνο.
Οι ερευνητές δουλεύουν για την συντήρηση της εικόνας, ενώ θα συνεχιστεί και η εργαστηριακή έρευνα, για το τελικό πόρισμα.
Ιωάννης Μαλινδρέτος, Β4
