Τα οδικά τροχαία ατυχήματα αποτελούν χρόνιο πρόβλημα των κοινωνιών και ιδιαίτερα στη χώρα μας. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή παρουσιάζει τον μήνα Δεκέμβριο της περιόδου 2020-2022 τα ακόλουθα στοιχεία (πίνακας1).
Το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης εκπονεί και δημοσιεύει συστηματικά ετήσιες έρευνες για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας των περιφερειών και της τροχαίας αστυνόμευσης ανά νομό.
Αρκετοί επιστήμονες και δημοσιογράφοι του χώρου τονίζουν την ανάγκη στατιστικών και ποσοτικών μεθοδολογιών για την αξιολόγηση των τροχαίων ατυχημάτων. Πολλές έρευνες στηρίζονται σε εκτίμηση της επικινδυνότητας των περιφερειών με βάση το κριτήριο «θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους από τροχαία δυστυχήματα». Ακόμα, κριτήρια όπως νεκροί από τροχαία ανά μήκος του επαρχιακού οδικού δικτύου ή μήκος του εθνικού οδικού δικτύου, νεκροί ανά αριθμό κυκλοφορούντων οχημάτων ανά νομό ή περιφέρεια δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική επικινδυνότητα κάθε νομού ή περιφέρειας.
Πολυκριτήρια Ανάλυση
Τα τελευταία είκοσι χρόνια η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης αποτελούμενη από τους Καθηγητές Κωνσταντίνο Ζοπουνίδη, Μιχάλη Δούμπο, τον Δρ. Μιχάλη Νικολαράκη και τον MSc Νικόλαο Γιανναράκη καταγράφουν και ταξινομούν από άποψη επικινδυνότητας τους νομούς της Ελλάδας. Συνολικά, για την ταξινόμηση των νομών σύμφωνα με τα τροχαία ατυχήματα και τους παθόντες εκτιμήθηκαν 18 κριτήρια.
Κρ.1 Θανατηφόρα ατυχήματα/πληθυσμός
Κρ.2 Θανατηφόρα ατυχήματα/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.3 Θανατηφόρα ατυχήματα/σύνολο οδικού δικτύου
Κρ.4 Σοβαρά ατυχήματα/πληθυσμός
Κρ.5 Σοβαρά ατυχήματα/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.6 Σοβαρά ατυχήματα/σύνολο οδικού δικτύου
Κρ.7 Ελαφρά ατυχήματα/πληθυσμός
Κρ.8 Ελαφρά ατυχήματα/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.9 Ελαφρά ατυχήματα/σύνολο οδικού δικτύου
Κρ.10 Αριθμός νεκρών/πληθυσμός
Κρ.11 Αριθμός νεκρών/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.12 Αριθμός νεκρών/σύνολο οδικού δικτύου
Κρ.13 Αριθμός σοβαρών τραυματιών/πληθυσμός
Κρ.14 Αριθμός σοβαρών τραυματιών/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.15 Αριθμός σοβαρών τραυματιών/σύνολο οδικού δικτύου
Κρ.16 Αριθμός ελαφρά τραυματιών/πληθυσμός
Κρ.17 Αριθμός ελαφρά τραυματιών/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.18 Αριθμός ελαφρά τραυματιών/σύνολο οδικού δικτύου
Για τις παραβάσεις οδηγών και την αξιολόγηση της τροχαίας εκτιμήθηκαν εννέα κριτήρια που είναι:
Κρ.1 Επικίνδυνες παραβάσεις/πληθυσμός
Κρ2. Επικίνδυνες παραβάσεις/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.3 Επικίνδυνες παραβάσεις/ μήκος οδικού δικτύου
Κρ.4 Παραβάσεις αστυνομικής δραστηριότητας/πληθυσμός
Κρ.5 Παραβάσεις αστυνομικής δραστηριότητας/κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.6 Παραβάσεις αστυνομικής δραστηριότητας/μήκος οδικού δικτύου
Κρ.7 Παραβάσεις οχημάτων/πληθυσμός
Κρ.8 Παραβάσεις οχημάτων/ κυκλοφορούντα οχήματα
Κρ.9 Παραβάσεις οχημάτων/μήκος οδικού δικτύου
Συμπερασματικά, η χρησιμοποίηση ποσοτικών εργαλείων επιβεβαιώνει τα θετικά αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί από τις αρχές του 2000 έως σήμερα στην αντιμετώπιση του πολύ σοβαρού προβλήματος των τροχαίων ατυχημάτων (π.χ. δημιουργία τροχαίας αυτοκινητόδρομων, βελτίωση του εθνικού και επαρχιακού δικτύου, αυστηροποίηση ποινών, κ.α.). Είναι όμως εμφανές ότι δράσεις περαιτέρω βελτίωσης πρέπει να σχεδιαστούν όχι μόνο με βάση τα πανελλαδικά στοιχεία, αλλά και τα τοπικά χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Η πολιτεία πρέπει να κινηθεί με βάση επιστημονικά εργαλεία όπως η πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων και όχι σε προσωπικές εμπειρίες και αναλύσεις του μοναδικού κριτηρίου (βλ. Μ. Νικολαράκης, Κ. Ζοπουνίδης, Ανάλυση τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα, εκδόσεις Κλειδάριθμος 2007). Η Ελληνική Αστυνομία με την κατοχή τέτοιων αποτελεσματικών εργαλείων μπορεί να καταλήξει στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, βοηθώντας έτσι σημαντικά στη λήψη καλύτερων αποφάσεων.
*Ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι Ακαδημαϊκός
